Leon
Saturday 28 April 2007, 11:52 AM
موسیقی ایران، شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها، و آوازها، از صدها سال پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در متن مردم ایران جریان داشته، و آنچه دل‌نشین‌تر، ساده‌تر و قابل?هم تر بوده است امروز در دسترس است، بخش بزرگی از آسیای میانه، ا?غانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، و یونان متأثر از این موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل گیری این موسیقی داشته‌اند، از موسیقی‌دان‌ها یا به عبارتی نوازندگان موسیقی در ایران باستان می‌توان به "باربد" و "نکیسا" اشاره کرد.
موسیقی امروز ایران از دوره آقا علی‌اکبر ?راهانی (نوازنده تار دوره ناصرالدین شاه) باقی مانده است که توسط آقا غلامحسین (برادر آقا علی‌اکبر) به دو پسر علی‌اکبرخان به نامهای میرزا حسینقلی و میرزا عبدالله، آموخته شد و آنچه از موسیقی ملی ایران امروزه در دست است، بداهه‌نوازی این دو استاد میباشد که به نام «ردی? موسیقی» نامیده می‌شود.
ردی? در واقع مجموعه‌ای از مثالهای ملودیک در موسیقی ایرانی است که تقریبا با واژه‌ی رپرتوار در موسیقی غربی هم معنی است. گردآوری و تدوین ردی? به شکل امروزی از اواخر سلسله‌ی زندیه و اوایل سلسله ی قاجاریه آغاز شده است. یعنی در اوایل دوره ی قاجار سیستم مقامی موسیقی ایرانی تبدیل به سیستم ردی?ی شد و جای مقامهای چندگانه را ه?ت دستگاه و پنج آواز گر?ت.
از اولین راویان ردی? می توان به خاندان ?راهانی یعنی آقا علی اکبر ?راهانی - میرزا عبدالله - آقاحسینقلی و... اشاره کرد. ردی?هایی که اکنون موجود می باشند : ردی? میرزا عبدالله - ردی? آقاحسینقلی - ردی? ابولحسن صبا - ردی? موسی معرو?ی - ردی? دوامی - ردی? طاهرزاده - ردی? محمود کریمی - ردی? سعید هرمزی - ردی? مرتضی نی داوود - و... می
[ویرایش] دستگاه
نگاره‌ای از زنی کمانچه‌نواز بر روی کاخ هشت‌بهشت اص?هان، از سال 1669 م.هر دستگاه موسیقی ایرانی، توالیی از پرده‌های مختل? موسیقی ایرانی است که انتخاب آن توالی حس و شور خاصی را به شنونده انتقال می‌‌دهد. هر دستگاه از تعداد بسیاری گوشه موسیقی تشکیل شده است و معمولا" بدین شیوه ارایه می‌شود که از درآمد دستگاه آغاز می‌کنند، به گوشه اوج یا مخال? دستگاه در میانه ارایه کار می‌‌رسند، سپس با ?رود به گوشه‌های پایانی و ارایه تصنی? و سپس ر?نگی اجرای خود را به پایان می‌‌رسانند.ه?ت دستگاه ردی? موسیقی سنتی ایرانی عبارت‌اند از:
دستگاه سه‌گاه
دستگاه چهارگاه
دستگاه همایون
دستگاه ماهور
دستگاه شور
دستگاه نوا
دستگاه راست‌پنج‌گاه
[ویرایش] آواز
آواز ابوعطا
آواز بیات زند
آواز دشتی
آواز ا?شاری
آواز بیات کرد
آواز بیات اص?هان
موسیقی امروز ایران از دوره آقا علی‌اکبر ?راهانی (نوازنده تار دوره ناصرالدین شاه) باقی مانده است که توسط آقا غلامحسین (برادر آقا علی‌اکبر) به دو پسر علی‌اکبرخان به نامهای میرزا حسینقلی و میرزا عبدالله، آموخته شد و آنچه از موسیقی ملی ایران امروزه در دست است، بداهه‌نوازی این دو استاد میباشد که به نام «ردی? موسیقی» نامیده می‌شود.
ردی? در واقع مجموعه‌ای از مثالهای ملودیک در موسیقی ایرانی است که تقریبا با واژه‌ی رپرتوار در موسیقی غربی هم معنی است. گردآوری و تدوین ردی? به شکل امروزی از اواخر سلسله‌ی زندیه و اوایل سلسله ی قاجاریه آغاز شده است. یعنی در اوایل دوره ی قاجار سیستم مقامی موسیقی ایرانی تبدیل به سیستم ردی?ی شد و جای مقامهای چندگانه را ه?ت دستگاه و پنج آواز گر?ت.
از اولین راویان ردی? می توان به خاندان ?راهانی یعنی آقا علی اکبر ?راهانی - میرزا عبدالله - آقاحسینقلی و... اشاره کرد. ردی?هایی که اکنون موجود می باشند : ردی? میرزا عبدالله - ردی? آقاحسینقلی - ردی? ابولحسن صبا - ردی? موسی معرو?ی - ردی? دوامی - ردی? طاهرزاده - ردی? محمود کریمی - ردی? سعید هرمزی - ردی? مرتضی نی داوود - و... می
[ویرایش] دستگاه
نگاره‌ای از زنی کمانچه‌نواز بر روی کاخ هشت‌بهشت اص?هان، از سال 1669 م.هر دستگاه موسیقی ایرانی، توالیی از پرده‌های مختل? موسیقی ایرانی است که انتخاب آن توالی حس و شور خاصی را به شنونده انتقال می‌‌دهد. هر دستگاه از تعداد بسیاری گوشه موسیقی تشکیل شده است و معمولا" بدین شیوه ارایه می‌شود که از درآمد دستگاه آغاز می‌کنند، به گوشه اوج یا مخال? دستگاه در میانه ارایه کار می‌‌رسند، سپس با ?رود به گوشه‌های پایانی و ارایه تصنی? و سپس ر?نگی اجرای خود را به پایان می‌‌رسانند.ه?ت دستگاه ردی? موسیقی سنتی ایرانی عبارت‌اند از:
دستگاه سه‌گاه
دستگاه چهارگاه
دستگاه همایون
دستگاه ماهور
دستگاه شور
دستگاه نوا
دستگاه راست‌پنج‌گاه
[ویرایش] آواز
آواز ابوعطا
آواز بیات زند
آواز دشتی
آواز ا?شاری
آواز بیات کرد
آواز بیات اص?هان