موسيقي قرآن

[mae_6677]

باسلام
امروز من يه تايپيك در مورد اهانت به قرآن زدم كه دوستان لطف كردن پاكش كردن وگفتن ربطي به موسيقي نداره.البته تا حدودي حق بادوستان!بود.منم گفتم ازاين راه وارد شم.
چندي پيش در مورد اذان موذن زاده اردبيلي برنامه اي پخش شد كه توي اون كارشناسا ميگفتن موذن زاده اين اذان رو در بيات ترك خوندن.مي خواستم ببينم ميشه قران رو هم تو دستگاه هاي موسيقي ايراني اجرا كرد يا نه؟آيا تا به حال كسي اين كار رو كرده؟اگه كسي نمونه اي داره بذاره ممنون ميشم

[iranzamin]

تلاوت قران هم مثل موسیقی ما از چند دستگاه تشکیل شده
اما فکر نکنم بشه در دستگاهی ایرانی اجراش کرد

[Khashayar]

درود
خوب بین قاریان قران هفت مقام معروف هست به نام های ،صبا ،نهاوند،عجم،بیات،سه گاه،راست و حجاز.
به فروعات هر کدوم از این مقامات نغمه میگن.که در مجموع 360 تا نغمه عربی برای قاریان قران در این مقامات وجود داره.
مثل:
بیات حسینی،بیات صافی،بیات لامی،بیات شور،بیات نوا و بیات کرد که شما بهش اشاره کردید و از فروعات مقام بیات محسوب میشن.

از نغمات معروف و پر کاربرد قاریان میشه به نغمات:
نغمه رمل در صبا و سه گاه،نغمه زنگران و کار کرد در حجاز،نغمه نکریز در نهاوند و نغمه بسیار معروف چهارگاه در مقام عجم که کاملا ایرانی هست و عرب ها ازش استفاده میکردند در مقام عجم!
و حتی روایت هست که خود پیامبر اسلام بسیار نغمه چهارگاه را در عجم دوست داشتند و با صورت خوب اجرا میکردند!
...
پاینده باشید

[Gilda]

سلام به دوستان
این موضوع خیلی خوبیه
ashooعزیز ممنون از شما وبقیه دوستان بابت این اطلاعات
اما اگه ممکنه اطلاع جامع تری از این موضوع ارائه بدین ممنون میشم

[mariwan]

من اينجا (كردستان عراق ) يه رفيقي دارم استاد مقامه
وقتي قرآن ميخونه آدم رو ديوونه ميكنه
و به نظر من خوندن قرآن و اذان دادن كلا به موسيقي ربط داره
جون اون هميشه در مقامات ميخونه اين حجاز و صبا و هوزام و نهاوند و غيره
اسامي خيلي زيادن ولي بيشتر روي اون جندتا مقامي كه آشو جان كفتن ميخونن و روي بقيه هم ميشه ولي شايد سخت تر

[سارا20]

تاپیک جالبیه! اگه میشه بیشتر اطلاعات بدین دوستان! :)

[pp017]

باسلام
امروز من يه تايپيك در مورد اهانت به قرآن زدم كه دوستان لطف كردن پاكش كردن وگفتن ربطي به موسيقي نداره.البته تا حدودي حق بادوستان!بود.منم گفتم ازاين راه وارد شم.
چندي پيش در مورد اذان موذن زاده اردبيلي برنامه اي پخش شد كه توي اون كارشناسا ميگفتن موذن زاده اين اذان رو در بيات ترك خوندن.مي خواستم ببينم ميشه قران رو هم تو دستگاه هاي موسيقي ايراني اجرا كرد يا نه؟آيا تا به حال كسي اين كار رو كرده؟اگه كسي نمونه اي داره بذاره ممنون ميشم

کارشناسان درست عرض کردند بله استاد موزن زاده اردبیلی این اذان رو در بیات ترک خوندند.
البته درسته.موسیقی قران و دیگر عبارات عربی رو نمیشه با ساز ایرانی و غیره زد.این موضوع یه بحث جداگونه و خیلی مفصل داره که اینجا اصلا جاش نیست. به خاطره این میگن در این دستگاه چون لحن ایشون تغریبابه این دستگاه میخوره.البته منظورم دستگاهی که ما در اون اجرا میکنیم نیست.دستگاه صوتی و لحنی هست.

[Avazekhan]

با سلام....
اذانی که مرحوم موذن زاده اردبیلی اجرا کردن یک اذان ایرانیه هم از لحاظ صوت و هم لحن...
در مسابقات سراسری قرآن و اذان هم اینگونه اذانها رو نمیشه اجرا کرد البته بیشتر به خاطر لحنش که عربی نیست...
اذان مرحوم موذن زاده اردبیلی در گوشه روح الارواح آواز بیات ترک خوانده شده
خیلی جاهای مشترک داره دستگاههای ایرانی و نغمات و مقامات عربی...
تا حد زیادی میشه گفت از ایرانی ها گرفتن....

مثلا سه گاه همون سه گاه خودمونه
بیات اونها دستگاه شور ماست
عجم هم میشه گفت تا حد زیادی ماهور هست..
حجاز اونها خیلی شبیه همایون و بالاخص شوشتری هست
رست رو هم بعضیها میگن همون راست پنجگاه خودمونه که البته من که مشترکات زیدی ندیدم
اما مثلا در همین رست یه نغمه دارن به اسم روح افزا که ما همین گوشه به همین نام "روح افزا" رو در دستگاه راست پنجگاه داریم
البته خوب معمولا از این 360 نغمه زیاد استفاده نمیکنن و معمولا (مخصوصا بین قاری های ایرانی) این نغمات رو کامل نمیشناسن...
اما اینو هم بگم که این نغمات بعضیهاش فقط در حد یک تحریره یا بالا بردن یا پایین آوردن گام...
در هر مقام عربی در زمان اجرا معمولا به چهار بخش زیر تقسیم میشه...
قرار....جواب....جواب الجواب.....فرود
که" قرار" همون درآمده در "جواب" کمی گام بالاتر میره و"جواب الجواب " همون اوج کار هست و بعد هم فرود

[Gilda]

کتابی در رابطه با سبکها و آواهای قرآنی به نظر شما وجود داره؟
تا حداقل اشتراکات این سبکهارو با سبکهای موسیقی مقایسه کرد وشناختشون

[Avazekhan]

برای مثال تیتراژ فیلم یوسف پیامبر بود که آقای کریم منصوری چند آیه از سوره مریم رو میخوند
اذقال یوسف لابیه....
در این قرائت هم "قرار" بود هم "جواب" و هم "جواب الجواب" ...
برای نمونه هم اگر کسی اهل مراجعه وتحقیق هست بگه تا بهش معرفی کنم....

[Mariachi]

بسیار لذت بردیم!
اطلاعات بیشتر لطفا!:38:
کتابی، چیزی معرفی کنید ممنون میشم!

[Avazekhan]

گیلدا جان ...
در این زمینه کتابهایی هست
و من هم الان میرم از توی کتاب خونه اسم و مشخصاتشو میخونم میام!
اما باید بگم برای درک کامل حداقل باید یکی رو بلد باشی...یا دستگاه ایرانی یا مقامات عربی...
البته میتونی با گوش کردن نمونه ها ی هر دستگاه و مقام خیلی خوب جلو بری...

[Avazekhan]

کتاب آوای آسمان از آقای محمد حسین ملکزاده
آشنایی با صوت و نغمات قرآنی هست
البته اسمی از دستگاه های ایرانی برده نشده...
من هم خودم سالها دنبال این ها بودم و چیزهایی که دستگیرم شده یا خودم با مقایسه و گوش دادن به دست آوردم یا سوال پرسیدم از قاری های خوب ... البته خودم یه زمانی قرائت کار میکردم...

[Avazekhan]

بدین وسیله از آق خشایار درخواست میکنم که برای اطلاعات بیشتر به پشت تریبون تشریف بیارن...!!!

[Avazekhan]

این هم یه مطلب خوب درین رابطه...

موسیقی دستگاهی ایران در تلاوت قرآن کریم
قرائت قرآن، یك فن یا به بیانی جامع‌تر یك هنر است؛ شاید بتوان گفت نقطه اوج تلاقی هنر و مذهب و برای آنكه بشود از آن لذت برد، باید كمی درباره‌اش دانست. در واقع فراگیری فنون موسیقی آوازی، پیشوازی است برای فراگیری تلاوت رنگارنگ قرآن.
از یك نظر، قرآن لحنی موسیقایی است و از نظری دیگر، الحان موسیقی در ذات آیات قرآنی و حتی واژگان آن نهفته است كه خود‌به‌خود ما را وادار می‌كند آن را آهنگین و با وزن بخوانیم.
آنچه در این سال‌ها از قرائت قاریان ایرانی شاهد بوده‌ایم تقلید بوده است و بس. همواره قاریانی پرورش داده می‌شوند كه كمتر به موسیقی و مبانی آن آشنایی دارند و با آهنگ‌های نامناسب و نغمه‌های ناموزون قرائت می‌كنند و این اعجاز بیان الهی را با شیوه‌های تقلیدی و ناپسند عرضه می‌دارند.
اینكه شیوه‌های امروزی در قرائت قرآن از كجا آمده، چه ربطی به هنر موسیقی دارد، چه كسانی در پیشرفتش مؤثر بوده‌اند و ما ایرانی‌ها كه هم در موسیقی، سابقه درخشانی داریم و هم در علوم قرآنی، چه نقشی در اعتلای این هنر داریم و جایمان در این عرصه كجاست، خود موضوعاتی قابل تأمل و بحث‌اند.
پرداختن به این سؤال كه اساساً موسیقی دستگاهی ایران در تلاوت قرآن به كار گرفته می‌شود یا نه، قبل از همه پرسش‌ها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌ویژه آنكه تا كنون به این مقوله مهم پرداخته نشده است.
مشروعیت هنر قرائت
در اكثر كتب روایی شیعی، بخشی وجود دارد، به نام «باب‌القرآن»‌ یا «كتاب‌القرآن»‌ كه در آن روایاتی درباره فضل قرآن، فضیلت قاری قرآن، ثواب قرائت سوره‌ها و نكات دیگر مطرح شده است. اما یكی از این نكات،‌ مسئله تحریم غنا و استحباب تحسین صوت در قرائت قرآن است.
محدثان بزرگوار ما، در توجیه بعضی روایات فرموده‌اند:‌ «قرآن را با صوت زیبا تا آن حدی كه غنا نباشد، ‌باید قرائت كرد، البته بدون آنكه حدود حسن صوت و غنا را مطرح كنند.»
بسیاری تصور می‌كنند كه قرائت و تلاوت قرآن تنها آن چیزی است كه شنیده‌اند و فقط و فقط باید در این خصوص از تلاوت قاریان عرب‌زبان تقلید كرد و به همین هم بسنده می‌كنند. اما برخی از قاریان با استناد به اینكه آهنگ‌های عربی تلفیقی از آهنگ‌های غیرعربی (مثلاً ایرانی) است، استفاده از آهنگ‌های غیرعربی را در قرائت جایز می‌دانند. مثلاً یكی از گوشه‌های دستگاه ایرانی را عیناً در قرائت قرآن به كار می‌برند.
با توجه به روایات شریفه، قرائت قرآن با صوت و لحن زیبا و ترجیع حلال (هنر قرائت)، ممدوح و مورد رضایت حضرت حق، رسول اكرم و ائمه اطهار، علیهم السلام، می‌باشد. نظر بسیاری از فقها در مورد قرائت قرآن، طبق دستگاه موسیقایی، این است كه در اخبار وارده نسبت به قرائت قرآن، با صدای خوب تأكید شده است؛ و از حضرت امام باقر (ع) نقل شده: «رجع بالقرآن صوتك، فان الله عزوجل یحب الصوت الحسن یرجع فیه ترجیعا» یعنی قرآن را با گرداندن صدا در حلق بخوان؛ زیرا خداوند صدای خوب را دوست دارد.
بنابراین باید قرآن با صدای مهذب مناسب معنویت و هدایت قلوب خوانده شود، نه با صداهای مناسب با مجالس لهو؛ و برای یاد گرفتن تنظیم صدا و پیداکردن صوت یا نت مناسب اگر از آلات تنظیم صدا استفاده شود مانعی ندارد؛ ولی نواختن آلات در وقت خواندن قرآن (نظیر نواختن موسیقی درسرودهای معمولی) ممكن است بی‌احترامی به شأن قرآن تلقی شود.
موسیقی شرقی و ویژگی‌های آن
وجه تمایز موسیقی شرقی نسبت به موسیقی غربی وجود پرده‌هایی1 است كه موسیقی غربی به طور كل از وجود این فواصل بی‌بهره است. فواصلی كه در موسیقی شرقی استفاده می‌شود فاصله یك پرده (پرده كامل)، نیم‌پرده و ربع‌پرده (4/3 پرده) است در صورتی كه موسیقی غربی از فاصله ربع پرده استفاده نمی‌كند. همین موضوع دامنه و تنوع بسیاری را برای موسیقی شرقی ایجاد كرده و بر همین اساس در موسیقی ایرانی، عربی و تركی دستگاه‌ها و مقام‌های بسیاری وجود دارند، اما در موسیقی غربی چنین نیست.
نفوذ موسیقی كلاسه‌شده غربی در ممالك شرقی به‌خصوص در دو سده اخیر دانشمندان و موسیقی‌دانان شرقی را بر آن داشت كه نظم خاصی برای مقام‌های خود بدهند و در نتیجه یك گام پایه‌ای برای موسیقی خود بیابند و پس از آن بود كه برای مقام‌های شرقی گام ثابتی مشخص شد.
دستگاه‌های موسیقی ایران و مقام‌های موسیقی عرب
هفت دستگاه و پنج آواز حاصل فواصل و گام‌های متفاوت در موسیقی ایرانی است. بسیاری از گوشه‌ها نیز در این آوازها و دستگاه‌ها قرار می‌گیرند. ماهور، شور، سه‌گاه، چهارگاه، راست و پنجگاه، همایون و نوا، هفت دستگاه و بیات اصفهان، افشاری، ابوعطا، دشتی و بیات ترك آوازهای موسیقی ایرانی را شكل می‌دهند. همان‌طور كه گفته شد ربع‌پرده در موسیقی ما نقشی مهم ایفا می‌كند و موجبات فراهم آمدن گوشه‌ها و دستگاه‌هایی با رنگ و فضای متنوع را فراهم می‌آورد.
مقام راست، بیات، صبا، سه‌گاه، عجم، نهاوند، كرد، حجاز مقام‌های عربی را تشكیل می‌دهند كه هر یك از این مقام‌ها در دل خود دارای مقام‌های فرعی نیز هستند؛ مطابق با آنچه در موسیقی ایرانی نسبت به دستگاه‌ها و گوشه‌ها اتفاق می‌افتد.
وجه تشابه موسیقی عربی و ایرانی
عقیده اكثر مورخان بر این است كه منشأ موسیقی عرب، آهنگ‌ها و ترانه‌های ایرانی بوده. اكثر خوانندگان و نوازندگان مشهور عرب در قرون اول هجری، توسط خنیاگران و نوازندگان پارسی‌تبار تعلیم یافته یا اینكه خود اصالتاً ایرانی بوده‌اند.
آنان از الحان و آهنگ‌هایی كه قابلیت تطبیق و تلفیق با اشعار عربی را داشت،‌ در سرودها و آوازهای خود استفاده كردند و پس از مدتی موسیقی عرب با تكیه بر همین دانسته‌ها، كه رفته‌رفته رو به تكامل می‌رفت، شكل گرفت.
به عنوان مثال در موسیقی ایرانی (و شرق) فاصله هشتم یا «هنگام»2 را به هشت گاه تقسیم می‌كردند. بعد از حمله اعراب به ایران در صدر اسلام و همچنین در دوران سلطنت عثمانی، این فواصل و پرده‌ها به طور كامل به كشورهای عربی و اسلامی منتقل گردید و تا كنون نیز همان فواصل و پرده‌ها با نام‌های ایرانی (اكثراً) در فرهنگ موسیقی این كشورها به چشم می‌خورد.
پرداختن به این موضوع كه عرب‌ها تداخلات و تصرفاتی در این مقام‌ها داشته‌اند بحث‌های تاریخی و فرهنگی است كه در این فرصت نمی‌گنجد و فقط به ذكر همین نكته مهم بسته می‌كنیم كه مطمئناً دخل و تصرفاتی در موسیقی ایرانی توسط عرب‌ها صورت پذیرفته است.
با وجود شواهد و دلایل بسیار زیاد به جرئت می‌توان ادعا كرد كه این اسلوب و روش موسیقی ایران بوده كه به كشورهای عربی منتقل شده و اگر موسیقی بدوی و یا قومی در این كشورها نیز بوده یا در این فواصل وجود داشته و یا اینكه از بین رفته است. بنابراین در حال حاضر موسیقی عربی كه موجودیت مستقل از موسیقی ایرانی و غرب داشته باشد وجود ندارد.
در تحقیقاتی كه پژوهشگران و موسیقی‌دانان انجام داده‌اند بارها به این تشابهات اشاره شده و از آنجا كه به جز در فواصل معدودی كه بین موسیقی مقامی عربی و ایرانی اختلاف وجود دارد، تشابهات بین این دو موسیقی طبیعتاً بسیار زیاد است، در این مجال به عنوان نمونه به یكی دو وجه تشابه اشاره می‌شود.
مقام راست و سه‌گاه كه یكی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مقام‌های موسیقی ملل شرق است (بدون تغییر نام) هم در مقام‌های موسیقی عرب و هم در دستگاه‌های موسیقی ایرانی به چشم می‌خورد. مقام عجم تقریباً منطبق بر دستگاه ماهور است .اما خالی از تفاوت نیست .
مقام‌های موسیقی عربی مورد استفاده در قرائت
می‌گویند لحن خوش، كمال گفتار است. علمای فن قرائت به مرور زمان، متوجه شدند كه آیات قرآن با توجه به دوری و نزدیكی معنایشان، دارای وزن و آهنگ خاصی هستند.
(حتی در موسیقی ایرانی هم آهنگسازان مسلط و آشنا با توجه به شعر ملودی را در دستگاه خاص می‌سازند. در واقع به این ترتیب كوشش می‌كنند هم‌خوانی و هماهنگی كاملی میان لحن شعر و ملودی ایجاد شود.)
بنابراین آنچه تا حدودی به برتری تلاوت قاریان عرب‌زبان نسبت به ایرانی‌ها منجر شده، استفاده قاریان عرب‌زبان و آشنا به موسیقی از مقام‌هایی است كه با معانی آیات هم‌خوانی و ارتباط داشته باشد. در قرائت قرآن هر دسته از الحان به خواندن آیات خاصی اختصاص دارد.
به عنوان نمونه مقام "بیات" كه وسیع‌ترین مقام در قرائت قرآن است و گوشه‌های بسیاری دارد قبل و بعد و حتی بین مقام‌های دیگر، قابل اجراست. معمولاً قرائت با این مقام آغاز می‌شود و زمینه اجرای مقامات دیگر است. وقار، عظمت، بزرگی، تسلط و سنگینی را القا می‌كند و آرامش همراه غم می‌آورد. این مقام برای اجرای دعاهای قرآنی، حكایات و اندرزها به كار می‌رود.
نمونه: بروج/ استاد غلوش
آل عمران، 171 به بعد،/ استاد مصطفی اسماعیل
یا مقام راست؛ اثر آن، برانگیختن حس مردانگی، جسارت و حركت به سمت كشف حقیقت است و در آیاتی كه داری تأكید و تحكم و امر است استفاده می‌شود. هرچند قابلیت تعمیم به انوع حالات مفهومی را دارد.
نمونه: روم / استاد منشاوی
آیات ابتدای سوره شمس/ استاد عبدالباسط
مقام عجم و چهارگاه: اثر این مقام‌ها، ایجاد شور و شوق جوانی است و در آیاتی با مضامین خدا، بهشت، توبه، معجزات پیامبران، دعا و درخواست و حركت و مبارزه به كار می‌رود.
نمونه: ضحی، 11ـ انشراح، 1/ استاد عبدالباسط
مقام نهاوند: ماهیتی لطیف و منعطف از نظر لحنی دارد. نه خیلی خشن است و نه خیلی خفیف و بیشتر در بیان داستان‌های قرآنی به كار می‌رود.
نمونه: بقره، 250/ استاد مصطفی اسماعیل
مقام سه‌گاه: برانگیزاننده حس محبت و عشق و سوز دل است و در آیاتی با مفاهیم عشق، وعده الهی، بشارت، مغفرت، صفات مؤمنان، پیروزی و اجابت دعا به كار می‌رود.
نمونه: فاطر، 14 و 15، استاد مصطفی اسماعیل
مقام صبا: مجموعه‌ای از نغمات حزین است كه گذشته از دست‌داده را به تصویر می‌كشد و ما را به خویشتن خویش دعوت می‌كند. در آیاتی با موضوع عبرت از حوادث گذشتگان،‌ مقایسه عاقبت نیك مؤمنان و سرانجام بد گناهكاران، دعا و توبه و پشیمانی و ذكر نعمت‌ها و آیات الهی به كار می‌رود.
نمونه: قیامت، 14 و 15/ استاد عبدالباسط
مقام حجاز: اثر آن، شور و شعف همراه با احساسات عالی و حزین و دعوت به یكپارچگی و اتحاد و آرزو برای سعادت بشر است. از این مقام، در آیاتی كه مربوط به بشارت و انذار، نعمت‌های خداوند، تذكر و یادآوری، امر و توصیه، خلقت جهان هستی و موجودات هستند، ‌استفاده می‌شود.
نمونه: حشر 21/ استاد عبدالباسط
آنچه موجب دشواری در تشخیص صحیح حضور دستگاه‌های ایرانی در قرائت شده است
همان‌طور كه در این تحقیق به تشابهات موسیقی ایرانی و عرب اشاره شد و همچنین با مثال‌هایی در خصوص استفاده از مقام‌های عربی در قرائت جای سؤال دارد كه در این بین چه اتفاقی افتاده است كه برخی به انكار از استفاده از دستگاه‌های موسیقی ایرانی می‌پردازند؟! اما آنچه موجبات دشواری برای تشخیص دستگاه‌ها و گوشه‌های ایرانی در قرائت را فراهم كرده است، لحن متفاوت عربی قاریان عرب‌زبان و همچنین تداخلات و تصر‌ّفاتی است كه موسیقی‌دانان عرب در موسیقی خود نسبت به موسیقی ایرانی ایجاد كرده‌اند.
در واقع به دلیل تفاوت در لحن قاریان مصری تشخیص این موضوع كمی دشوار شده است. در واقع همان‌طور كه در طول بحث بارها به آن اشاره شد موسیقی عربی در واقع گرته‌برداری از موسیقی ایرانی است.
جمع‌بندی (ترس از تغییر لحن و آشنا نبودن قاریان قرآن به موسیقی)
بحثی كه امروز پیش آمده این است كه چرا به جای استفاده از موسیقی سنتی ایران در قرائت قرآن به تقلید از روش‌ها و الحان مصری و عربی اكتفا می‌كنیم. بسیاری از كارشناسان بر این عقیده هستند كه در موسیقی ایرانی غیر از شور عربی و سه‌گاه نغمه‌هایی كه به موسیقی عربی نزدیك باشند، بسیار كم است و با به كار بردن موسیقی سنتی ایران در تلاوت آیات قرآنی، برای تطبیق نغمه با معنی مشكل پیدا خواهیم كرد. مثلاً برای برخی از آیات واجد معانی حزن‌انگیز نمی‌توان غیر از مقام‌های حجاز یا نهاوند از دیگر مقام‌ها استفاده كرد.
حال آنكه در این تحقیق حاضر خلاف این موضوع به اثبات رسید. در جمع‌بندی كلی از این بحث می‌توان عدم شناخت كافی قاریان قرآن كشورمان نسبت به موسیقی و گوشه‌ها و نغمات اصیل ایرانی و ترس از تغییر لحن را علت اصلی این موضوع دانست. درحالی‌كه بسیاری از نغمات قرائت قرآن، برگرفته از نغمات اصیل ایرانی است پرداختن به آموزش صحیح و آشنا كردن قاریان كشورمان به موسیقی احساس می‌شود و لازم است كارشناسان به این مقوله توجه بیشتری داشته باشند.

معرفی نغمه ی بیات
دستگاه یا نغمه در قرآن کریم از سه قسمت مهم قرار ، جواب و جواب الجواب تشکیل شده است . البته قسمت چهارمی هم به نام حصار وجود دارد که چون از لحاظ دانگ صدا افراد کمتری قادر به اجرای آن هستند آن را کمتر ذکر کرده اند.
از دستگاه بیات معمولاً در ابتدا و انتهای قرائت قرآن استفاده می شود . یعنی در پرده ی شروع و پرده ی فرود . حالتی حزین و عرفانی دارد و با جذبه ی آرامش بخش و خاص خود مستمع را آماده پذیرش سایر نغمات و گوشه ها می نماید . افراد عادی معمولاً در این لحن به قرائت قرآن می پردازند زیرا گوش اکثر افراد عام با این نغمه آشناست .
این نغمه فروعات زیادی دارد .
فروعات یا همان گوشه ها قسمت هایی از هر لحن می باشد که در قرائت قرآن از آن استفاده می گردد .
برای مثال برای دستگاه بیات فروعاتی چون :
1. لامی
2. صافی
3. ابراهیمی
4. کرد
5. مصری
6. شور
7. حسینی
8. دشتی
9. نوا
10. محیر
11. دوکا
12. رمل
13. علی
و ...
ذکر می کنند .

منابع
1. ژان دورینگ، ردیف‌سازی موسیقی سنتی ایران.
2. دكتر جواد مسگری و مهندس حسین دهقانی، نغمه وحی 1و2.
3. پرویز منصوری، تئوری بنیادی موسیقی.
4. شاهین فرهت، دستگاه در موسیقی ایران.
5. روح‌الله خالقی، نظری به موسیقی.
6. فرامرز پایور، تئوری موسیقی.
7. با تشكر فراوان از آقایان احمد ابوالقاسمی و محمدرضا غلام‌رضازاده قاریان بین‌المللی قرآن

[Gilda]

محمدعزیز
ممنون از راهنماییت

[Avazekhan]

خواهش میکنم
این هم انجمن تخصصی قاریان قرآن که نمونه های خیلی خوبی گذاشتن...
You can see links before reply

[Khashayar]

درود

بدین وسیله از آق خشایار درخواست میکنم که برای اطلاعات بیشتر به پشت تریبون تشریف بیارن...!!!

استاد شما خودت از جوانتری دایره المعارف ها هستی...مرسی از مطالب خوبت.و شرمنده من نبودم دیر شد.

خوب چیزی که اکثرا میدونیم اینه که:
تفاوت مقام ها در گام های صوتی فواصل پرده های صوتی،تحریر ها و درجات انها هست.که هیم نتفاوت های است که عامل تشگیل مقام های گوناگون با احساس ها و مشخصات خاص خودش است.
خوب وقتی میخوایم یک مقام رو بشناسیم و حالات و ویژگی های اون مقام رو بشناسیم باید ابتدا احساس خاص اون مقام رو درک کنیم.
که برای درک این احساس خاص باید به همراه یک فرد وادر که گوش کردن اون مقام و مطالعه ی اون پرداخت که استادی خوب در این ضمینه نقض جواهری را بازی خواهد کرد!

به طور خلاصه احساس ها به شکل زیر هستند:
مقام بیات: این مقام به زیباترین مقام از نظر لطافت و حزن معنوی معروف هست و چون وسعت زیادی داره و تعداد گوشه ها و گستردگی زیادی داره در بین قاریت و ام النغمات هم معروف است.

مقام راست:مقامی بسیار با وقار،دارای صلابت و متانتی خاص که حاتی بیانگر دارد.و به ملک النغمات یا ابالنغمات هم معروف است.در این مقام گوشه هایی وجود دارند که حزن و حالتی مثل گوشه های مقام بیات دارند.

مقام سه گاه:مقامی که به نظر متخصصین و قارین بسیار دوست داشتنی و زیا است و هیجان خاصی در انسان ایجاد میکنه.حالت امید،رجا و سرور در گوشه های این مقام دیده میشه و بعضی دیگر مثل گوشه رمل دارای حزنی معنوی تر هستند.

مقام صبا:مقامی که بشارت دهنده ی عشق و محبت الهی است!مقام جذابی است و سروری معنوی ایجاد میکند.

مقام چهارگاه:مقامی ساده است اما در عین سادگی بسیار جذاب و مشهور است.همونطور که در چند پست قبل هم گفتم روایت هست خود پیامبر اسلام قرائتی بسیار نزدیک به این مقام داشته و بعضی میگویند دقیقا همین مقام بوده و بسیار این مقام را دوست داشتند...

مقام نهاوند:مقامی بسیار لطیف و شبیه به نسیم سحر گاهی! القا کننده ی حالت محبت و سرور و بهجت.
و برخی دیگر از گوشه ها متناسب با موضوعات خاصی به کار میروند.که برای اطلاع از این موضوعات خاص باید به استاد مراجعه کرد و مشق گرفت!!!



به طور عموم و متداول استفاده از این مقامات و گوشه ها به صورت زیر بوده.اما خوب یک قانون نیست و میشه با خلاقیت و علم جور دیگر هم بکار برد:
اسماء،توحید و صفات الهی معمولا با مقام های بیات و نهاوند و راست و البته برخی گوشه های مقام حجاز تناسب دارد و به همین جهت معمولا در این مقام ها و وگوشه های قرائت میشوند.
اگر میخواهید نشانه های الهی را قرائت کنید با مقام های سه گاه،چهارگاه،راست و برخی گوشه های حجاز متناسب هستند.
نبوت خاصه با مقام های بیات و نهاوند،معاد با مقام های بیات و صبا،اصحاب یمین با مقام های نهاوند و سه گاه و حجاز،اصحاب شمال با مقام صبا ،صفات مومنین با مقام های بیات،نهاوند،سه گاهو حجاز، و صفات مشریکین و کفار با مقام های چهارگاه و صبا تناسب دارند و قرائت میشوند.

اما همونطور که گفتم حتما نباید اینطور باشد و البته در مکاتب مختلف هم متفاوت هست.


منبع:جزوات دست نویس تو کشو.!!!!

[r20]

با سلام....
اذانی که مرحوم موذن زاده اردبیلی اجرا کردن یک اذان ایرانیه هم از لحاظ صوت و هم لحن...
در مسابقات سراسری قرآن و اذان هم اینگونه اذانها رو نمیشه اجرا کرد البته بیشتر به خاطر لحنش که عربی نیست...
اذان مرحوم موذن زاده اردبیلی در گوشه روح الارواح آواز بیات ترک خوانده شده
خیلی جاهای مشترک داره دستگاههای ایرانی و نغمات و مقامات عربی...
تا حد زیادی میشه گفت از ایرانی ها گرفتن....

مثلا سه گاه همون سه گاه خودمونه
بیات اونها دستگاه شور ماست
عجم هم میشه گفت تا حد زیادی ماهور هست..
حجاز اونها خیلی شبیه همایون و بالاخص شوشتری هست
رست رو هم بعضیها میگن همون راست پنجگاه خودمونه که البته من که مشترکات زیدی ندیدم
اما مثلا در همین رست یه نغمه دارن به اسم روح افزا که ما همین گوشه به همین نام "روح افزا" رو در دستگاه راست پنجگاه داریم
البته خوب معمولا از این 360 نغمه زیاد استفاده نمیکنن و معمولا (مخصوصا بین قاری های ایرانی) این نغمات رو کامل نمیشناسن...
اما اینو هم بگم که این نغمات بعضیهاش فقط در حد یک تحریره یا بالا بردن یا پایین آوردن گام...
در هر مقام عربی در زمان اجرا معمولا به چهار بخش زیر تقسیم میشه...
قرار....جواب....جواب الجواب.....فرود
که" قرار" همون درآمده در "جواب" کمی گام بالاتر میره و"جواب الجواب " همون اوج کار هست و بعد هم فرود





دوست عزیز چرا این حرفو میزنی. عجم همون ماهوره چیه؟؟؟؟؟


عجم به چیزی میگن که جز 6 دستگاه قران نباشه.مثلا ترکیبی از صبا یا مثلا سه گاه باشه. یا اینکه قاری یه چیزی از خودش در اورده باشه. عجم دستگاه خاصی نیست که شما میگی ماهوره.

در ضمن دستگاه بیات که گفتید همون شور ماست. میشه بگی کدوم گوشه از شوره؟؟؟!!!

[Avazekhan]

دوست عزیز چرا این حرفو میزنی. عجم همون ماهوره چیه؟؟؟؟؟


عجم به چیزی میگن که جز 6 دستگاه قران نباشه.مثلا ترکیبی از صبا یا مثلا سه گاه باشه. یا اینکه قاری یه چیزی از خودش در اورده باشه. عجم دستگاه خاصی نیست که شما میگی ماهوره.

در ضمن دستگاه بیات که گفتید همون شور ماست. میشه بگی کدوم گوشه از شوره؟؟؟!!!


شاید حرف شما درست باشه...
اما بنده هم ردیف آوازی کارکردم و در حال یادگیری ام و همچنین سالها قبل چند سالی قرائت قرآن کار کردم....
و همیشه دنبال رابطه بین این دو بودم...
شما اگر دوست دارین یه نمونه از بیات رو گوش کنین بعد بسنجین ببینین تو کدوم دستگاه آوازی میگنجه.... برای نمونه سوره مریم یا آیات پایانی سوره حشر از استاد عبدالباسط...
اینها رو بنده از اهل فن سوال کردم....
و اما عجم...!
درین رابطه باید بگم که قاری های قرآن در مورد این مقام از کلمه ی ماهور بیشتر استفاده میکنند تا عجم
ببینم اگر پیدا کردم نمونه هم میزارم از بیات و عجم...
خودتون مقایسه کنین...

[Avazekhan]

این هم نمونه ای از فرازگرفتن به ماهور (عجم)
تلاوت استاد شحات انور
You can see links before reply

[Avazekhan]

درود

استاد شما خودت از جوانتری دایره المعارف ها هستی...مرسی از مطالب خوبت.و شرمنده من نبودم دیر شد.




منبع:جزوات دست نویس تو کشو.!!!!

اهه!! من؟.....اههههممممم بله خوب....!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! (شکلک هاج و واج!):106:
من حتی هنوز درست نمیتونم نت رو بخونم...!!!! بی سوات تر از این حرفاییم آقا خشایار!


خوب یکم بیشتر از توی اون کشو مطلب بیارین بیرون به مام بدین 4 تا چیز یاد بگیریم...!
بعدش... دست نویس خودت بوده....
شما که معمولا در تمام موارد دستی بر آتش داری! توی این ضمینه چه پیش ضمینه ای داری! رو کنید لطفا!!!!!!!!!!!!
:39: