موسیقی محلی مازندرانی

[arman292]

سلام دوستان
قصد دارم تو این تاپیک شما رو با موسیقی محلی مازندرانی و سبکها و جزییات آنها آشنا کنم
امیدوارم از این مطالب استفاده لازم رو ببرید
در هر پست با یک سبک آشنا می شیم و چند نمونه از آن سبک را قرار می دم تا بیشتر آشنا بشید
ضمنا منابع مطالب بیشتر از سایت دانشگاه علوم و فنون مازندران گرفته شده.

[arman292]

خب از سبک "امیری" شروع می کنیم که مربوط به نواحی مرکزی مازندران علی الخصوص بابل و زادگاه مبدع این سبک (امیر پازواری) می باشد:



امیری :

امیری (توری [tavri] یا تبری [tabari])منسوب به امیرپازواری شاعر معروف محلی سرای مازندران است که گویا در زمان صفویه می زیسته و پس از امیر هر که به سبک و سیاق او شعر گفت به امیری شهرت یافته است
و اما امیر پازواری ؛ امير پازواري مشهور به امير مازندراني، شيخ العجم و اميرالشعرا، از شاعران تبري سراي مازندران بود.نام و زندگي وي در پرده ابهام مانده است. از سروده هاي منسوب به وي مي توان نتیجه گرفت كه از مردم شيعي روستاي پازوار بارفروش( بابل ) بود و معشوقه اي بنام گوهر داشت .
اشعار امير بيشتر دو بيتي و با عبارت « امير گته » آغاز مي شود و بخش اعظم آن به صورت سوال و جواب شعري ( مناظره) مطرح شده است. تعدادي از اشعار امير به صورت چيستان مطرح شده كه هردو صورت شعري امير و تك بيتي هاي وي از حلاوت و عواطف خاصي برخوردار است. و اكثر شعرهاي امير در جهت عشق و علاقه وي به شيعيان حضرت علي (ع) و همچنین بخشی از اشعارش در جهت معشوقه اش «گوهر» سروده كه همگي داراي محتويات ارزشمند عرفاني، اخلاقي و ارزشهاي ديني است
در بخش های مختلف مازندران ریتم خواندن امیری کمی متفاوت است.اما در کل ریتم یکسانی دارد ؛و این تفاوت اندک در لحن فراز هاو فرودهاست

نمونه ها :

آواز امیری - ابوالحسن خوشرو (You can see links before reply)

امیری - ابوالحسن خوشرو و گروه کُر (You can see links before reply)

آواز امیری - ابوالحسن خوشرو (You can see links before reply)

امیری - ابوالحسن خوشرو (You can see links before reply)

[arman292]

طالبا :

اشعار طالبا از مثنوی طالب و زهره می باشد. مضمون شعر ، داستان عشق طالب به دختری به نام زهره است که از کودکی در مدرسه همدرس او بوده و مسایلی که دست به دست هم داده و مانع رسیدن آنها به یکدیگر می شود.
اشعار این منظومه بلند داستانی ، منسوب به "ستی النسا" خواهر " طالب آملی" است که گویا آن را در فراق برادر سروده است.

معمولاً " طالبا " در ادامه ی " امیری " خوانده می شود ، اگرچه سرگذشت طالبا و امیر در باور مردم مازندران کاملاً مستقل از هم می باشد با این وجود ازنظر موسیقیایی مکمل همدیگر هستند چرا که امیری دارای ریتم آزاد است و طالبا حالتی ریتمیک دارد.

فضای اشعار این منظومه در گذر زمان تغییراتی یافته و به تناسب اوضاع هر ناحیه شکل خاصی پیدا کرده است. همچمین اشعار طالبا گنجینه فرهنگ و نحوه گذران زندگی دامداری و حشم داری گذشته مازندران می باشد.

و اما طالب آملی : محمد آملی متخلص به "طالب" مشهور به ملک الشعرا طالب آملی، از شاعران و گویندگان بنام قرن یازدهم هجری و از شعرای نامدار سبک هندی است. طالب در سال 994 هجری در آمل متولد شد و درسال 1036 هجری درهند وفات یافت. سرگذشت وی بسیار جالب است، شرح حال شاعر جوانی است که در اثر شکست در عشق از وطن خود آواره گردیده و در کشور دیگری به عالی ترین مقامات سیاسی و ادبی میرسد و در اوج شهرت و معروفیت و شکوه و جلال، و در حالی که به مقام ملک الشعرایی دربار دست یافته بود، در جوانی(42 سالگی) در میگذرد. مقبره او در شهر فتح پور سیکری در شمال هند، درجوار مقبره دوست بزرگوارش اعتماد الدوله تهرانی، صدراعظم مشهورهند قرار دارد. طالب در هند به اوج قله شعر رسید . داستان عشق طالب آملی و مهاجرتش به هند، عرصه زمان را در نوردیده و به یکی از داستانهای ماندگار در پهنه فرهنگ مازندران تبدیل شده است.

نمونه ها:

طالبا - علیزاده (You can see links before reply)

امیری و طالبا - خوشرو (You can see links before reply)

طالبا - گویش آملی (You can see links before reply)

[arman292]

کتولی:


کتولی یا کتلی [katəli] یا لیلی جان [leylijan] یا دشتی حال [dashtihal]
کتولی ( طبق فرهنگ معین ) نام گاو خانگی است. کوه نشینان مازندران به ساکنان دشت که کار دامداری را انجام نمی دهند کتول [katu] می نامند ( به روایت خلیل طهماسبی در سنگچال آمل و همت صیادی نژاد از مرزن آباد) به اشیایی که همچنین در وضعیت عرضی یا افقی قرار می گیرند اصطلاحاً کتلی [katəli] می گویند و کوه و کتل به لهجه مازندرانی می شود بندکتل [bandəkatəl]. کتول نام منطقه ای در شرق گرگان نیز می باشد.
کتولی در ادبیات تبری معانی مختلفی همچون غریب، نوعی رنگ برای احشام، گمراه و ... دارد. کتولی که با نام "لیلی جان" نیز شناخته می شود از مشهورترین و اصلیترین آوازهای مازندرانی و بیشتر دارای مضامین غنایی ست. این آواز معمولاً پیش از کیجا جان ها یا کیجا جانک ها که همان ترانه هاست خوانده می شود. کتولی در مناطق مختلف، فرم های مختلفی دارد،اما همه ی آنها در مجموع از ساختار واحدی پیروی می کنند . دشتی حال، میون کتولی، و کجوری از دیگر انواع کتولی ها هستند
موضوع کتولی عاشقانه است و ویژه ی حال و هوای جوانان و با اشعار دو بیتی خوانده می شود و در عروسی همراه آن کله ونگ یا شواش (شادباش)سر می دهند. در مجالس ، اول یک نفر حرفه ای (خشخوان) آنرا می خواند و بعد همگانی شده و به هم جواب می دهند (گّلی به گلی-gali be gali) و معمولاً پس از آن ترانه ای آرام یا شاد مطابق حال و هوای مجلس می خوانند.
کتولی هنگام کار دسته جمعی در مزارع و شالیزارها هم خوانده می شود و اگر بصورت انفرادی باشد دنباله ای بنام کِله حال یا په بند [peband] یا عاشق لیلی دارد که شکلی مختصر از آن است و با سرعت بیشتری خوانده می شود. که البته گاهی حذف و به جای آن ترانه ای خوانده می شود . در عروسی ها هم از قدیم "کتولی خوانی" رواج داشته است.

نمونه ها:

کتولی / لیلی جان - ابوالحسن خوشرو (You can see links before reply)

کتولی / لیلی جان - علیزاده (You can see links before reply)

کتولی / لیلی جان (ضربی) - خوشرو (You can see links before reply)

کتولی / لیلی جان (ضربی) - خوشرو (You can see links before reply)

کتولی / لیلی جان - شریفی (You can see links before reply)