موسیقی شعر حافظ

[Hmd_N]

شعر حافظ داراي موسيقي جالبي است. مثلاً همان گونه كه مي دانيد در قديم "ضرب اصل" به معني تكيه صوتي در موسيقي است كه امروز به صورت آكسان مصطلح شده است و آكسان لفظي فرانسوي است. حافظ در اين شعر كه مي گويد: به ضرب اصولم بر آور ز جاي، اشاره دارد به همين موضوع و شايد هم به قطعه ي ضربي "ضرب اصول" كه هنوز در رديف موسيقي دستگاهي امروز موجود است. اما سايه (هوشنگ ابتهاج) در مقدمه ي كتاب "حافظ به سعي سايه" مي نويسد: هجاهاي كوتاه و بلند و دراز در ايجاد موسيقي شعر حافظ رمزآلود است و بعضاً هماهنگ و متناسب با مفهوم و حالت شعر است (نقل به مضمون) و براي نشان دادن آنها مثال هايي مي آورد كه به عنوان نمونه يكي را در اينجا مي آورم:

اگر " من كه شب ها / ر هه تق وا / ز ده ام با " را كه در مصرع "من كه شب ها رهه تقوا زده ام با دف و چنگ" آمده است در نظر بگيريد، متوجه مي شويد كه اين كلمات به گونه اي در كنار هم قرار گرفته اند كه حركت هاي آنها به صورت منظم زير است:

اَ اِ اَ آ (فتحه، كسره، فتحه و آ)

اين نظم حالت نوازندگي دف را تداعي مي كند و همچنين با اندكي تسامح دور ايقاعي "تننن تن".