Kamanche
Sunday 6 January 2008, 12:28 AM
وضعیت آموزش موسیقی در ایران با حضور مجید کیانی و حسین علیزاده در حاشیه برگزاری نمایشگاه موسیقی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
مجید کیانی پژوهشگرو نوازنده سنتور با بیان این مطلب در نشست نقد و بررسی آموزش موسیقی در دانشگاه که با حضور حسین علیزاده در حاشیه نخستین نمایشگاه موسیقی برگزار شد گفت : سه معضل اساسی در نحوه تدریس و آموزش هنر موسیقی در دانشگاه ها وجود دارد که بخش نخست آن به گزینش داوطلب و دانشجو برمی گردد و نحوه تدریس و نتیجه کار در مراحل بعدی قرار دارد به این معنا که بسیاری از کسانی که استعداد خوبی برای یادگیری موسیقی دارند و قبل از ورود به دانشگاه نوازنده های نسبتا خوبی در حوزه موسیقی ایرانی از آب در آمدند در آزمون عملی قبول نمی شوند چراکه معیار آزمون هنرجویان موسیقی کلاسیک است و سولفژ را اساس موسیقی می دانند که به نظرمن این معیار نادرستی برای گزینش داوطلب و دانشجو است .
You can see links before reply
وی در ادامه خاطرنشان کرد : به این ترتیب تنها یک نوع موسیقی را در برنامه ریزی های درسی آموزش می دهیم غافل از اینکه تنوع در فرهنگ موسیقایی خودمان حرف اول را می زند و حالا این سئوال پیش می آید که آیا معیار موسیقی ما تنها موسیقی کلاسیک است ؟ اگر این طور است پس تکلیف انواع دیگر موسیقی ما مانند موسیقی ردیف دستگاهی ،موسیقی نواحی و موسیقی فولکلور ما چه می شود؟ بنابراین در آموزش موسیقی بایستی نگاه غیر ایرانی راکنار بگذاریم البته ناگفته نماند خود استاد برومند و استاد برکشلی معتقد بودند که برای اینکه موسیقی ایرانی را به خوبی یاد بگیریم باید موسیقی غرب را هم به خوبی بشناسیم و از سوی دیگر این اساتید معتقد بودند که موسیقی ایرانی فقط در سیستم آموزش شفاهی و سینه به سینه قابل آموزش بود .
موسیقی کلاسیک اساس آموزش نیست
رئیس کانون موسیقی فرهنگستان هنر در ادامه خاطر نشان کرد : خود من موسیقی کلاسیک را موسیقی کاملا اندیشمندانه می دانم ولی زمانی که از نگاه فرهنگ موسیقایی خودمان به مقوله آموزش نگاه می کنم این پرسش برای من پیش می آید که چرا یک دانشجوی ایرانی که سال های سال در حوزه موسیقی ایرانی فعالیت کرده باید آموزه های موسیقی کلاسیک را به صورت تئوریک امتحان دهد و حالا فکر کنید که با توجه به این معیارها اساتیدی مانند میرزا عبدالله و دوامی دراین گزینش مردود می شدند با این اوصاف به خوبی متوجه می شویم که هدایت موسیقی در دست کسانی است که سولفژ و موسیقی کلاسیک را اساس آموزش می دانند .
کیانی افزود : متاسفانه در خانه موسیقی به عنوان تنها نهاد صنفی در این حوزه هم به این ترتیب است و آنها هم موسیقی کلاسیک و سولفژ را معیار می دانند پس جای موسیقی ایرانی با همه تنوعی که دارد کجا است ؟ به گمان من واحدهای آموزش در دانشکده های موسیقی بایستی تغییر کند.
درادامه این نشست حسین علیزاده نوازنده تار و آهنگساز درانتقاد به معیارهای تدریس و آزمون در دانشگاه های موسیقی گفت : مسئله غرب زدگی و شیفتگی به هنر غرب ناشی از یک خودکم بینی تاریخی است که ریشه در مسائل اجتماعی دارد و متاسفانه این خود باختگی گریبان کشورهای جهان سوم و کشورهای شرقی را در طول تاریخ گرفته است.
وی خاطرنشان کرد : همزمان با انقلاب صنعتی غرب کشورهای جهان سوم و از جمله ایران دچارعقب ماندگی شدیدی شد و جامعه روشنفکری ما برای آموختن آموزه های این انقلاب صنعتی راهی کشورهای خارجی شدند و وقتی به وطن بازگشتند راه پیشرفت را تاسیس دانشگاه دانستند که البته دانشگاهی شدن علوم اتفاق بسیار خوبی بود اما متاسفانه با تاسیس دانشگاه ،به جای استفاده از فرهنگ خودی و به کارگیری آموزه های خود؛ پس ماندهای جامعه صنعتی را در قالب آموزش به خورد ملت دادند .
غرب زدگی در همه شاخه های هنری رخنه کرده است
علیزاده افزود : به همین ترتیب غرب زدگی در همه شاخه های هنری از جمله تئاتر،نقاشی و موسیقی رخنه کرد و متاسفانه این پدیده در تئاتر و نقاشی بیش از موسیقی بود چراکه هنر موسیقی نسبت به این دو شاخه هنری قدیمی تر و با هویت تر بود به این معنا که ردیف موسیقی دستگاهی ایران علی رغم تغییرات بسیاری که در طول تاریخ داشته است دارای هویت تاریخی وشکوه فرهنگی است که متاسفانه سایر هنرها از این موهبت بی نصیب بودند.
You can see links before reply
این آهنگساز با اشاره به دانشگاهی شدن هنر موسیقی گفت : زمانی که صحبت از دانشگاهی شدن موسیقی ایرانی شد بسیاری از اساتید معتقد بودند که آموزش را باید از موسیقی کلاسیک شروع کرد که به نظرمن آقای برومند هم اشتباه کرد؛ برای یادگیری هنر موسیقی با توجه به این پشتوانه قوی فرهنگی که داریم لازم نیست موسیقی کلاسیک را ارجح بر موسیقی ایرانی بدانیم من با این تفکیک و ارجحیت مخالف هستم ولی متاسفانه شاهد هستیم زمانی که صحبت از هنرهای جهانی و به خصوص موسیقی می شود در کمال بی انصافی ایران و هویت غنی فرهنگی خود را نیز از آن حذف می کنیم و متاسفانه تصور غالب این است که اگر می خواهیم اسم جهانی شدن بر خود بگذاریم باید خودمان را عوض کنیم و به قولی به رنگ جهان درآییم در صوریت که اینگونه نیست موسیقی ایران پدیده غریبی به نام ردیف موسیقی دستگاهی دارد که تنها متعلق به ما نیست بلکه جزئی از میراث فرهنگ جهان محسوب می شود .
سرفصل های آموزش موسیقی باید تغییر کند
حسین عیلزاده خاطرنشان کرد : تمام این مقدمات را عرض کردم تا به این نتیجه برسم که پایه آموزش موسیقی در ایران از گذشته های دور کج گذاشته شده است و موجب شده تا هنرجو در طول دوران تحصیل به جای نوآوری و ابتکار عمل در موسیقی دچار روزمرگی ، رخوت و دلزدگی شود به همین دلیل باید سرفصل های آموزش در دانشکده های موسیقی تغییر کند.
این نوازنده تار در ادامه گفت : در ایران انقلاب شد ،پس از آن انقلاب فرهنگی اتفاق افتاد ولی متاسفانه هیچ انقلابی در موسیقی ایران رخ نداد و هنرمندانی چون لطفی ،شجریان،مشکاتیان ،کیانی و تمام کسانی که پرچمدار موسیقی ایران بودند و هستند پس از انقلاب ماندگارترین آثار را از خود به جا گذاشتند ولی دچار بی مهری شدند چراکه به نظرمن اگر درخصوص نوع فعالیت گروه های برجسته موسیقی چون شیدا ،عارف و چاووش پژوهش های درست انجام می شد ده ها کتاب ارزشمند در این مورد پدید می آمد.
You can see links before reply
وی در انتقاد به مسئولان گفت : مسئولان در شناساندن موسیقی ایران در طول تمام این سال ها کوتاهی کردند چراکه معتقدم اگر یک شب موسیقی ایران با همه ارزشمندی های آن از رسانه ملی پخش شود نگاه مردم نسبت به این نوع موسیقی تغییر خواهد کرد اما به نظرمن دست هایی در کار است که می خواهند هویت موسیقی ارزشمند ایران را از ما بگیرد و به جرات می گویم برخی از مسئولان در جنبه های مختلف آموزشی و اجرایی به هنر موسیقی این مملکت خیانت کرده اند.
علیزاده در پایان افزود : متاسفانه باید متذکر شوم که بیشترمسئولان درکی از موسیقی ایران ندارند و در برخی موارد نمی دانند چه می خواهند و چه می گویند ؛آنها می گویند موسیقی ما باید فاخر باشد ولی توضیح نمی دهند که منظور از موسیقی فاخر چیست؟ اساسا وزیرارشاد نمی تواند بگوید که موسیقی فاخر چیست؛ به اعتقاد من این هنرمندان هستند که متر و معیار موسیقی فاخر و ارزشی را تعیین می کند و کسانی مثل لطفی ، شجریان ،علیزاده ، مشکاتیان و...باید با آثار خود موسیقی فاخر را به مردم و مسئولان بشناسانند.
*در حاشیه
-محمدرضا لطفی در میان بحث وارد سالن شد و توجه حاضرین را جلب کرد و مورد تشویق قرار گرفت و مجری برنامه از او خواست که در جمع سخنرانان حاضر شود ولی لطفی امتناع کرد.
- پس از پایان نشست لطفی ، عیلزاده وکیانی گرد هم آمدندو برای همکاری مشترک خود برروی صحنه موافقت کردند.
مجید کیانی پژوهشگرو نوازنده سنتور با بیان این مطلب در نشست نقد و بررسی آموزش موسیقی در دانشگاه که با حضور حسین علیزاده در حاشیه نخستین نمایشگاه موسیقی برگزار شد گفت : سه معضل اساسی در نحوه تدریس و آموزش هنر موسیقی در دانشگاه ها وجود دارد که بخش نخست آن به گزینش داوطلب و دانشجو برمی گردد و نحوه تدریس و نتیجه کار در مراحل بعدی قرار دارد به این معنا که بسیاری از کسانی که استعداد خوبی برای یادگیری موسیقی دارند و قبل از ورود به دانشگاه نوازنده های نسبتا خوبی در حوزه موسیقی ایرانی از آب در آمدند در آزمون عملی قبول نمی شوند چراکه معیار آزمون هنرجویان موسیقی کلاسیک است و سولفژ را اساس موسیقی می دانند که به نظرمن این معیار نادرستی برای گزینش داوطلب و دانشجو است .
You can see links before reply
وی در ادامه خاطرنشان کرد : به این ترتیب تنها یک نوع موسیقی را در برنامه ریزی های درسی آموزش می دهیم غافل از اینکه تنوع در فرهنگ موسیقایی خودمان حرف اول را می زند و حالا این سئوال پیش می آید که آیا معیار موسیقی ما تنها موسیقی کلاسیک است ؟ اگر این طور است پس تکلیف انواع دیگر موسیقی ما مانند موسیقی ردیف دستگاهی ،موسیقی نواحی و موسیقی فولکلور ما چه می شود؟ بنابراین در آموزش موسیقی بایستی نگاه غیر ایرانی راکنار بگذاریم البته ناگفته نماند خود استاد برومند و استاد برکشلی معتقد بودند که برای اینکه موسیقی ایرانی را به خوبی یاد بگیریم باید موسیقی غرب را هم به خوبی بشناسیم و از سوی دیگر این اساتید معتقد بودند که موسیقی ایرانی فقط در سیستم آموزش شفاهی و سینه به سینه قابل آموزش بود .
موسیقی کلاسیک اساس آموزش نیست
رئیس کانون موسیقی فرهنگستان هنر در ادامه خاطر نشان کرد : خود من موسیقی کلاسیک را موسیقی کاملا اندیشمندانه می دانم ولی زمانی که از نگاه فرهنگ موسیقایی خودمان به مقوله آموزش نگاه می کنم این پرسش برای من پیش می آید که چرا یک دانشجوی ایرانی که سال های سال در حوزه موسیقی ایرانی فعالیت کرده باید آموزه های موسیقی کلاسیک را به صورت تئوریک امتحان دهد و حالا فکر کنید که با توجه به این معیارها اساتیدی مانند میرزا عبدالله و دوامی دراین گزینش مردود می شدند با این اوصاف به خوبی متوجه می شویم که هدایت موسیقی در دست کسانی است که سولفژ و موسیقی کلاسیک را اساس آموزش می دانند .
کیانی افزود : متاسفانه در خانه موسیقی به عنوان تنها نهاد صنفی در این حوزه هم به این ترتیب است و آنها هم موسیقی کلاسیک و سولفژ را معیار می دانند پس جای موسیقی ایرانی با همه تنوعی که دارد کجا است ؟ به گمان من واحدهای آموزش در دانشکده های موسیقی بایستی تغییر کند.
درادامه این نشست حسین علیزاده نوازنده تار و آهنگساز درانتقاد به معیارهای تدریس و آزمون در دانشگاه های موسیقی گفت : مسئله غرب زدگی و شیفتگی به هنر غرب ناشی از یک خودکم بینی تاریخی است که ریشه در مسائل اجتماعی دارد و متاسفانه این خود باختگی گریبان کشورهای جهان سوم و کشورهای شرقی را در طول تاریخ گرفته است.
وی خاطرنشان کرد : همزمان با انقلاب صنعتی غرب کشورهای جهان سوم و از جمله ایران دچارعقب ماندگی شدیدی شد و جامعه روشنفکری ما برای آموختن آموزه های این انقلاب صنعتی راهی کشورهای خارجی شدند و وقتی به وطن بازگشتند راه پیشرفت را تاسیس دانشگاه دانستند که البته دانشگاهی شدن علوم اتفاق بسیار خوبی بود اما متاسفانه با تاسیس دانشگاه ،به جای استفاده از فرهنگ خودی و به کارگیری آموزه های خود؛ پس ماندهای جامعه صنعتی را در قالب آموزش به خورد ملت دادند .
غرب زدگی در همه شاخه های هنری رخنه کرده است
علیزاده افزود : به همین ترتیب غرب زدگی در همه شاخه های هنری از جمله تئاتر،نقاشی و موسیقی رخنه کرد و متاسفانه این پدیده در تئاتر و نقاشی بیش از موسیقی بود چراکه هنر موسیقی نسبت به این دو شاخه هنری قدیمی تر و با هویت تر بود به این معنا که ردیف موسیقی دستگاهی ایران علی رغم تغییرات بسیاری که در طول تاریخ داشته است دارای هویت تاریخی وشکوه فرهنگی است که متاسفانه سایر هنرها از این موهبت بی نصیب بودند.
You can see links before reply
این آهنگساز با اشاره به دانشگاهی شدن هنر موسیقی گفت : زمانی که صحبت از دانشگاهی شدن موسیقی ایرانی شد بسیاری از اساتید معتقد بودند که آموزش را باید از موسیقی کلاسیک شروع کرد که به نظرمن آقای برومند هم اشتباه کرد؛ برای یادگیری هنر موسیقی با توجه به این پشتوانه قوی فرهنگی که داریم لازم نیست موسیقی کلاسیک را ارجح بر موسیقی ایرانی بدانیم من با این تفکیک و ارجحیت مخالف هستم ولی متاسفانه شاهد هستیم زمانی که صحبت از هنرهای جهانی و به خصوص موسیقی می شود در کمال بی انصافی ایران و هویت غنی فرهنگی خود را نیز از آن حذف می کنیم و متاسفانه تصور غالب این است که اگر می خواهیم اسم جهانی شدن بر خود بگذاریم باید خودمان را عوض کنیم و به قولی به رنگ جهان درآییم در صوریت که اینگونه نیست موسیقی ایران پدیده غریبی به نام ردیف موسیقی دستگاهی دارد که تنها متعلق به ما نیست بلکه جزئی از میراث فرهنگ جهان محسوب می شود .
سرفصل های آموزش موسیقی باید تغییر کند
حسین عیلزاده خاطرنشان کرد : تمام این مقدمات را عرض کردم تا به این نتیجه برسم که پایه آموزش موسیقی در ایران از گذشته های دور کج گذاشته شده است و موجب شده تا هنرجو در طول دوران تحصیل به جای نوآوری و ابتکار عمل در موسیقی دچار روزمرگی ، رخوت و دلزدگی شود به همین دلیل باید سرفصل های آموزش در دانشکده های موسیقی تغییر کند.
این نوازنده تار در ادامه گفت : در ایران انقلاب شد ،پس از آن انقلاب فرهنگی اتفاق افتاد ولی متاسفانه هیچ انقلابی در موسیقی ایران رخ نداد و هنرمندانی چون لطفی ،شجریان،مشکاتیان ،کیانی و تمام کسانی که پرچمدار موسیقی ایران بودند و هستند پس از انقلاب ماندگارترین آثار را از خود به جا گذاشتند ولی دچار بی مهری شدند چراکه به نظرمن اگر درخصوص نوع فعالیت گروه های برجسته موسیقی چون شیدا ،عارف و چاووش پژوهش های درست انجام می شد ده ها کتاب ارزشمند در این مورد پدید می آمد.
You can see links before reply
وی در انتقاد به مسئولان گفت : مسئولان در شناساندن موسیقی ایران در طول تمام این سال ها کوتاهی کردند چراکه معتقدم اگر یک شب موسیقی ایران با همه ارزشمندی های آن از رسانه ملی پخش شود نگاه مردم نسبت به این نوع موسیقی تغییر خواهد کرد اما به نظرمن دست هایی در کار است که می خواهند هویت موسیقی ارزشمند ایران را از ما بگیرد و به جرات می گویم برخی از مسئولان در جنبه های مختلف آموزشی و اجرایی به هنر موسیقی این مملکت خیانت کرده اند.
علیزاده در پایان افزود : متاسفانه باید متذکر شوم که بیشترمسئولان درکی از موسیقی ایران ندارند و در برخی موارد نمی دانند چه می خواهند و چه می گویند ؛آنها می گویند موسیقی ما باید فاخر باشد ولی توضیح نمی دهند که منظور از موسیقی فاخر چیست؟ اساسا وزیرارشاد نمی تواند بگوید که موسیقی فاخر چیست؛ به اعتقاد من این هنرمندان هستند که متر و معیار موسیقی فاخر و ارزشی را تعیین می کند و کسانی مثل لطفی ، شجریان ،علیزاده ، مشکاتیان و...باید با آثار خود موسیقی فاخر را به مردم و مسئولان بشناسانند.
*در حاشیه
-محمدرضا لطفی در میان بحث وارد سالن شد و توجه حاضرین را جلب کرد و مورد تشویق قرار گرفت و مجری برنامه از او خواست که در جمع سخنرانان حاضر شود ولی لطفی امتناع کرد.
- پس از پایان نشست لطفی ، عیلزاده وکیانی گرد هم آمدندو برای همکاری مشترک خود برروی صحنه موافقت کردند.