PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : چگونگي پيدايش نغمات? (گوشه ها) موسيقي ايراني (1)



Amir
Wednesday 3 January 2007, 06:39 PM
همانطوري كه پس از گذشت زمان، زبان يك قوم به واسطه تاثير شرايط جغرا?يايي، اقليمي و اجتماعي تغيير مي كند موسيقي هر قوم نيز تغيراتي را به خود مي گيرد و پيدايش نغمات? موسيقي ايراني در وحله اول بسته به احتياجات و هر آنچه كه بر آن قوم گذشته به وجود آمده.



اكثر نام هاي اين نغمات، در برخي متون و ديوان هاي ش?عرا باقي مانده است ولي ملودي و آهنگ بعضي از آن نام ها بخاطر نبودن خط ن?ت مشخص نيست.



مولانا در غزلي چنين مي ?رمايد:



اي چنگ پرده هاي سپاهانم آرزوست

وي نالــــــه ي خــــوش سوزانــــــم آرزوست

در پرده ي حجاز بگو خوش ترانه اي

من ه?ده?ــــــدم س?ــــــير سليـمانم آرزوست

از پرده ي عراق به عشاق ت?ح?ه بر

چون راست و بوسليك خوش الحانم آرزوست

آغاز كن حسيني زيرا كه مايه گ?ت

كــــــان زيــــــر خ?رد و زيــــــر بزرگـانم آرزوست

در خواب كرده اي ز رهاوي مرا كنون

بيــــــدار كن به زنگ?وله ام كــــــانــم آرزوست



منظور مولانا از دو گوشه ي زير بزرگانم و زير خ?رد، احتمالا با دو گوشه اي كه در دستگاه شور با نام هاي بزرگ و كوچك وجود دارد بي ارتباط نيست و با آن دو گوشه تناسب دارد.



هر گوشه آهنگ و ملودي بخصوصي دارد كه حالات مختل?ي را در انسان پديد مي آورد، بعضي از گوشه ها اثر آرام بخش دارند و بعضي نشاط، شور و تحرّّك توليد مي كنند و بعضي انسان را در غم و اندوه ?رو مي برند.



بطور مثال در همين بيت شعر مولانا:



در خواب كرده اي ز رهاوي مرا كنون بيــــــدار كن به زنگ?وله ام كــــــانــم آرزوست



مولانا در اين بيت طوري گوشه ی رهاوي را توصي? كرده كه با شنيدن آن به خواب ر?ته و با شنيدن آهنگ زنگ?له از خواب بيدار شده.



رهاوي كه با سه نام ديگر راهوي ، ر?هاب ، رَهابي نيز خوانده مي شود، نام گوشه اي در آواز ا?شاري و دستگاه نوا است و ملودي اين گوشه اثر آرام بخش دارد چنانچه شادروان روح الله خالقي مي ?رمايد ر?هاب، سوز و گداز و ناله و ندبه ندارد، بلكه به پير با تجربه اي شبيه است كه مي خواهد آب خنكي بر دل? داغ ديده مصيبت ديدگان بريزد و آنان را با پند و نصيحت هاي دلپذير اميدوار كند.



از روايت هايي كه در اين زمينه گ?ته شده، آنست كه روزي ابونصر ?ارابي در ميان جمعي، با ساز خود آهنگي نواخت كه همه خنديدند و لحني چنان ساز كرد كه همه گريستند و دوباره آهنگي نواخت كه همه خ?تند.



مولانا در غزل ديگري، نام دوازده مقام اصلي رايج در زمان "ص?ي الدين عبدالمومن ا?رمَوي" را ذكر كرده و بخصوص كي?يت تاثير پذيري و حالات دروني مقام زنگ?له را بيان مي كند.





مي زن سه تا كه يكتا، گشتم مكن دوتايــــي

يــا پـــــــرده رهـــــــاوي يا پـــــــرده رهــــــايي

بي زيـــــــر و بي بم? تـــــــو، ماييم در غــــم تو

در نـــــــاي اين نوا زن كا?غان ز بي نوايـــــــي

قولي كه در عراق است درمان? اين ?راق است

بي قـــــــول دلبـــــــري تو، آخر بگو كجايــــــي

اي آشنـــــــاي شاهان، در پـــرده سپــــــاهان

بنـــــــواز جــــــان? مـــــــا را، از راه? آشنايـــــــي

در جمـــــــع س?ست رايان رو زنگ?له سرايــــــان

كـــــــاري ببر به پايان، تا چند س?ست رايـــــي

از هر دو زيرا?كنـــــــد بندي بر اين دلم بنــــــد

آن هر دو خو يكيست و ما را دو، مي نمايــــي

گر يار راست كـــــــاري، ور قول راســـــت داري

در راســت قول برگـــــو تـــــــا در حجاز آيـــــــي

در پــــرده ي حسيـــــــني، عشـــــــاق را در آور

وز بـــوسليك و مايــــه بنـــــماي دلگشـــــــايي

از تـــــــو دوگـــــــاه خواهند تو چارگاه برگــــــو

تو شمع اين سرايي اي خوش كه مي سرايي




برگر?ته از، پژوهشی در موسیقی سنتی ایران، تالی? شهرزاد ?رخ کیش

3tar
Wednesday 28 February 2007, 08:17 PM
بسیار جالب و قابل توجه بود. cheshm

Amir
Thursday 1 March 2007, 07:15 AM
با سلام خدمت شما دوست خوب و عزیزم

دوست من برای تشکر شما می تونی از دکمه تشکر است?اده کنی