رديف در ويولن

[arian]

سلام با تاپيك خيلي خوب آقاي مالاريا و پيشنهاد آقاي كمانچه عزيز سعي شد تا خيلي علمي تر و دقيقتر از پايه و اساس تعاريف رديف و دستگاه و آواز و گوشه و مقام و همچنين رابطه ي آن با نواختن موسيقي سنتي به خصوص با ويولن را بررسي كنيم.البته از اطلاعات پر ارزش ساير دوستان غير ويولني نظير آقاي اليب و ساير مديران هم بهره مند شويم .اگر صلاح ميدونيد تاريخي از چگونگي شكل گيري مقام ،رديف و دستگاه ها شروع كنيم تا به تعاريف مصطلح امروزي اين واژه ها برسيم.

[akanani]

آریان جان بسیار بحث خوبی است با اجازه شما من اول یک کمی درباره ردیف بگم بعد هم دستگاهها بعد دوسان لطف کنن ادامه بدهند

عنوان ردیف به مجموعه‌ای از قطعه‌هایی از موسیقی ایرانی (You can see links before reply D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C) اطلاق می‌شود که برای اجرا و یاددهی و یادگیری و نشان دادن قابلیت‌های خاصی از موسیقی ایرانی (You can see links before reply D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C) انتخاب، منظم و مرتب شده‌اند. هریک از این قطعه‌ها گوشه (You can see links before reply 8C%D9%82%DB%8C%29) نامیده می‌شود.
ردیف معمولاً به هفت مجموعهٔ مرتب خاص و مشخص (که دوبه‌دو اشتراک دارند) تقسیم می‌شود. هریک از این مجموعه‌ها دستگاه (You can see links before reply 87_%28%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C%29&action=edit) نامیده می‌شوند. این دستگاه‌ها عبارت‌اند از شور (You can see links before reply D8%B1)، سه‌گاه (You can see links before reply E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87)، چهارگاه (You can see links before reply D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87)، همایون (You can see links before reply D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%86)، ماهور (You can see links before reply D9%87%D9%88%D8%B1)، نوا (You can see links before reply D8%A7) و راست‌پنجگاه (You can see links before reply D8%B3%D8%AA_%D9%BE%D9%86%D8%AC%DA%AF%D8%A7%D9%87)� � که هرکدام توالی و مدگردی مخصوص به خودشان دارند و معمولاً با شخصیت مودال و گردش ملودی آغازشان شناخته می‌شوند. گذشته از دستگاه‌ها، معمولاً پنج، شش یا هفت مجموعهٔ خاص (بسته به روایت ردیف) هم درنظر گرفته می‌شوند که از نظر تعداد گوشه‌ها از دستگاه‌ها کوچک‌تر هستند، ولی بستگی مودال گوشه‌هایشان بیشتر از بستگی مودال گوشه‌های دستگاه‌هاست. این مجموعه‌ها، که معمولاً آواز (You can see links before reply %D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C%29&action=edit) یا مایه نامیده می‌شوند، عبارت‌اند از ابوعطا (You can see links before reply D8%B7%D8%A7) (یا دستان عرب)، دشتی (You can see links before reply) ، بیات ترک (You can see links before reply %D8%AA%D8%B1%DA%A9) (یا بیات زند)، افشاری (You can see links before reply D8%B1%DB%8C) و بیات اصفهان (You can see links before reply D8%A7%D9%86)، که در بعضی روایت‌های ردیف دو آواز بیات کرد (You can see links before reply %DA%A9%D8%B1%D8%AF) و شوشتری (You can see links before reply D8%B1%DB%8C) هم به آنها اضافه می‌شوند. معمولاً مایه‌های ابوعطا (You can see links before reply D8%B7%D8%A7)، دشتی (You can see links before reply) ، بیات ترک (You can see links before reply %D8%AA%D8%B1%DA%A9)، افشاری (You can see links before reply D8%B1%DB%8C) و بیات کرد (You can see links before reply %DA%A9%D8%B1%D8%AF) را وابسته به دستگاه شور (You can see links before reply D8%B1)، و بیات اصفهان (You can see links before reply D8%A7%D9%86) و شوشتری (You can see links before reply D8%B1%DB%8C) را وابسته به دستگاه همایون (You can see links before reply D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%86) به حساب می‌آورند.

بعضی از روایت‌های مشهورتر ردیف از این قرارند:
ردیف میرزاعبدالله (You can see links before reply %8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%8 4%D9%84%D9%87&action=edit) (به‌روایت نورعلی‌خان برومند (You can see links before reply E%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%86%D8%AF ))
ردیف آقاحسینقلی (You can see links before reply %82%D8%A7%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%82%D9%84%DB%8 C&action=edit) (به‌روایت علی‌اکبرخان شهنازی (You can see links before reply 1%D8%AE%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%87%D9%86%D8%A7%D8%B2 %DB%8C))
ردیف موسی‌خان معروفی (مشهور است که موسی‌خان (You can see links before reply %B9%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C&action=edit)، همهٔ گوشه‌هایی را که می‌شناخته در این ردیف گرد آورده‌است)
ردیف ابوالحسن صبا (You can see links before reply D8%B5%D8%A8%D8%A7)
ردیف (آوازی) عبدالله‌خان دوامی (You can see links before reply 84%D9%87%E2%80%8C_%D8%AF%D9%88%D8%A7%D9%85%DB%8C&action=edit)
ردیف سعید هرمزی (You can see links before reply %B1%D9%85%D8%B2%DB%8C&action=edit)

[arian]

آقاي اكانيني دست شما درد نكنه ،خيلي عالي و جامع ،لطفا كمي هم از تاريخ شكل گيري رديف ،هرچي كه از چگونگي پيدايش و شكل گيري و تقسيماتو تعداد الحانو ... آن ميدونيد از زمان ساساني تا امروز بگيد تا دوستان هم كم كم گرم بشوند وهجوم را آغاز كنيم.

[akanani]

جناب آریان این تاریخچه موسیقی از زمان ساسانی تا قاجار در تاپیکی گفته شده ولی برای اینکه این تاپیک پر محتوا تر بشه یک قسمت آن را بازگو می کنم

موسیقی دستگاهی ردیف

بنابر آنچه گفته شد موسیقی دستگاهی ردیف چكیده تاریخ پر ثمر موسیقی ایران زمین است. عصاره تلاش و كوشش حكما و بزرگانی كه ذكر عده ای از آنان گذشت؛ و بر این اساس بهترین راوی ذوق، هنر و اندیشه ایرانی در قالب موسیقی است. چنانكه میدانیم این موسیقی در دوره قاجاریه (1193 ق/ 1779 م - 1307 ش/ 1925 م) به شكل منسجمی دست یافت؛ چنانكه اكثر موسیقیدانان ایران علی رغم خاستگاه اقلیمی متفاوت، به آن تسلط پیدا كرده و آن را رواج میدادند. شاهد این مدعا رونق این موسیقی در شهرهای شیراز، تبریز، تهران، اصفهان، و نیز كردستان و قزوین است، كه هر كدام استادان بزرگی چون محمدصادق خان نوازنده سنتور (شیراز)، ابوالحسن اقبال آذر (تبریز)، سید رحیم اصفهانی (اصفهان)، علی اصغر كردستانی، جناب قزوینی و جناب دماوندی - استادان آواز - را در خود پرورش داده اند. در این دوره هریك از استادان در زمینه تخصصی خود، به حفظ و اشاعه این هنر شریف همت گماشتند كه برای درك بهتر، سیر انتقال این موسیقی را از زمانی كه خاطره جمعی به یاد می آورد تا به امروز، در نمودارهای ذیل نشان میدهیم. لازم به ذكر است كه انتقال و آموزش موسیقی در ایران از ابتدا چون دیگر فرهنگ های كهن، شفاهی و سینه به سینه صورت میگرفته و اكنون نیز میگیرد؛ و اگرچه امروز پاره ای از هنرمندان از خط نوشتار موسیقی اروپایی بهره می برند، اما هم چنان روش اساسی آموزش، روش سینه به سینه می باشد.

[Kamanche]

با سلام و تشکر از شما یه خاطر این تاپیک
ولی ای کاش اسم تاپیک رو به ویولون محدود نمیکردید تا بشه در مورد سازهای دیگه هم صحبت کرد.
مطالب و اطلاعات هم بیشتر میشد چون بعضی از دوستان ازجمله خودم ویولون نمیزنند.

[akanani]

با سلام و تشکر از شما یه خاطر این تاپیک
ولی ای کاش اسم تاپیک رو به ویولون محدود نمیکردید تا بشه در مورد سازهای دیگه هم صحبت کرد.
مطالب و اطلاعات هم بیشتر میشد چون بعضی از دوستان ازجمله خودم ویولون نمیزنند.

کمانچه عزیز شما می توانی بحثهای تخصصی همانند این موضوع را در قسمت کانچه ایجاد کنی حتما دوستان در آن جا هم شرکت می کنند :ak

[arian]

با سلام و تشکر از شما یه خاطر این تاپیک
ولی ای کاش اسم تاپیک رو به ویولون محدود نمیکردید تا بشه در مورد سازهای دیگه هم صحبت کرد.
مطالب و اطلاعات هم بیشتر میشد چون بعضی از دوستان ازجمله خودم ویولون نمیزنند.
جناب كمانچه عزيز ما به دستور شما اين تاپيك را درست كرديم فعلا هم هنوز بحث آنقدر تخصصي نشده كه محدود به ويولن بشه،جدا از آنكه كمانچه برادر بزرگتر ويولنه . اگر ميخواستيم عنوان تاپيك را فقط رديف بگذاريم احتمالا دوستان ديگر اعتراض ميكردندكه چرا در بخش ويولن آنرا جا داده ايد.اگر ميخواستيم توي بخشهاي موسيقي سنتي آنرا بگنجونيم دوستان كمتر به اون دقت ميكردند. خلاصه از اين نقطه ضعف ما بگذر و مطالب را همين جااعلام كن و بر رونق بازار بيافزا .تشكر

[Hes_r]

در مورد شوشتری مثلا استاد ملک در ردیفش شوشتری رو به عنوان یه آواز از همایون حساب کرده در حالی که استاد صبا شوشتری رو آواز حساب نکرده .

[arian]

در مورد شوشتری مثلا استاد ملک در ردیفش شوشتری رو به عنوان یه آواز از همایون حساب کرده در حالی که استاد صبا شوشتری رو آواز حساب نکرده .
آقاحسام تولدت مبارك ،استادقرار شد اول يك كمي مقدمه بگيم ،تاريخي ازش بگيم ،بعدش دستگاهها شو و گوشه ها و آواز هاشو بگيم و انواع شو و....... تا برسيم سر اختلافات استادان. شما تا رسيديد سوت پايان بازي را زديد. به قول دوستمون شما هم شما خداداد با يه گل ما رو ميفرستي جام جهاني.

[Kamanche]

چون بحث بحث مهمیه و دریگه دنبالش رو نگرفتن دوستان
یه سوال بپرسم که دوباره بحثمون شروع بشه.
دوستان یه کمی در مورد ردیف استاد صبا چگونگی تشکیلش ،گوشه هاش ،و....و احیانا اگه بتونید چند تا از گوشه هاش رو از هر دستگاه بگید ممنون میشم.

[Hes_r]

آقا من میگم که در به ترتیب اول از دستگاه های ردیف صبا و به ترتیب گوشه هاش بیایم .

در مورد هر گوشش و حال و حواش . و ... صحبت کنیم .


موافقید ؟؟؟

البته اگه هدف آریان عزیز از زدن این تاپیک این بوده .

بدون شک این کار میتونه خیلی خیلی به پیشرفت ذوستان تازه کاری مثل بنده کمک کنه .

[akanani]

آریان جان لطف کن به قول دوست عزیزم حسام جان بیا یک سیستم مدون برای این تاپیک تعریف کن که از بحث اصلی اش خارج نشود و مدیریت این تاپیک را در دست بگیر و بگو از اول از دستگاهها دوستان بگن . از گوشه ها و .... لطف می کنی :ak

[arian]

آریان جان لطف کن به قول دوست عزیزم حسام جان بیا یک سیستم مدون برای این تاپیک تعریف کن که از بحث اصلی اش خارج نشود و مدیریت این تاپیک را در دست بگیر و بگو از اول از دستگاهها دوستان بگن . از گوشه ها و .... لطف می کنی :ak
شرمنده آقاي اكانيني ،به دو صورت ميشود كار كرد :1- هركس هر اشكالي از رديف داشت عنوان كند و روي آن بحث شود 2- رديف از ابتدا و به ترتيب مورد بحث قرار بگيرد كه من حالت دوم را پيشنهاد ميكنم تا در اين تاپيك رديف كاملا دقيق و كامل بررسي شود و موضوعاتي كه پيشنهاد ميكنم هم به ترتيب شامل موارد زير است:
1- تاريخ پيدايش رديف(چگونگي شكل گيري و ايجاد رديف ،منظور زمان گرد آوري و تدوين رديف نيست)
2-خصوصيات رديف(شامل ملودي ، متر ،ريتم ، تمپو ، علامات عرضي ، چند صدايي، فرم ، توالي و....)
3-مفاهيم ابتدايي (مقام ، دستگاهها ، گوشه ها ،آواز و پيش در آمد و......)
به نظر من مورد 1 كاملا بحث شود كامل شود بعد مورد 2 بعد مورد 3 بعد هم به صورت تخصصي تر . اين روش محسناتي دارد كه در چون از ابتدا شروع شده است در مراحل بالاتر مشكل عدم آشنايي با تعاريف ابتدايي تر را نخواهيم داشت يا به اصطلاح از يك زبان مشترك همگي استفاده ميكنيم و حرف همديگر را خيلي بهتر خواهيم فهميد . من دارم مطالبي را در مورد تاريخ رديف از ابتداي شكل گيري موسيقي كه مايه ي اصلي رديف است آماده ميكنم .دوستان هم كه محبت ميفرمايند و قبل از من موارد موارد مورد نظر را ذكر ميكنند.

[Hes_r]

نمیدونم هر کی پیشنهادش رو بگه .

من که میگم به ترتیب از گوشه هاش و چهار مضراباش شروع کنیم .

هر کدوم رو هم مورد بحث قرار بدیم .

همین طور میتونیم در مورد به دست آوردن نت شاهد و ... غیره و تاثیر نت شاهد بر اون دستکاه بحث کنیم .

نظر دوستان دیگه چیه ؟؟؟

ولی به هر صورت آریان جان یه روش کامل بگو ( چون شما استارتر هستی ) و بعد هم ما به همین شیوه شروع کنیم .

[arian]

نمیدونم هر کی پیشنهادش رو بگه .

من که میگم به ترتیب از گوشه هاش و چهار مضراباش شروع کنیم .

هر کدوم رو هم مورد بحث قرار بدیم .

همین طور میتونیم در مورد به دست آوردن نت شاهد و ... غیره و تاثیر نت شاهد بر اون دستکاه بحث کنیم .

نظر دوستان دیگه چیه ؟؟؟

ولی به هر صورت آریان جان یه روش کامل بگو ( چون شما استارتر هستی ) و بعد هم ما به همین شیوه شروع کنیم .
حسام خان با عرض شرمندگي ، من به اين صورت عرض كردم اگر موافق باشيد:
1- تاريخ پيدايش رديف(چگونگي شكل گيري و ايجاد رديف ،منظور زمان گرد آوري و تدوين رديف نيست)
2-خصوصيات رديف(شامل ملودي ، متر ،ريتم ، تمپو ، علامات عرضي ، چند صدايي، فرم ، توالي و....)
3-مفاهيم ابتدايي (مقام ، دستگاهها ، گوشه ها ،آواز و پيش در آمد و......)
4.....
به نظر من مورد 1 كاملا بحث شود كامل شود بعد مورد 2 بعد مورد 3 بعد هم به صورت تخصصي تر . اين روش محسناتي دارد كه در چون از ابتدا شروع شده است در مراحل بالاتر مشكل عدم آشنايي با تعاريف ابتدايي تر را نخواهيم داشت يا به اصطلاح از يك زبان مشترك همگي استفاده ميكنيم و حرف همديگر را خيلي بهتر خواهيم فهميد . من دارم مطالبي را در مورد تاريخ رديف از ابتداي شكل گيري موسيقي كه مايه ي اصلي رديف است آماده ميكنم .دوستان هم كه محبت ميفرمايند و قبل از من موارد موارد مورد نظر را ذكر ميكنند.

[Hes_r]

آخه یه چیز . منظورت در مورد چگونگی شکل گیری و ایجاد ردیف به طور کلی صحبت شه یا به ترتیب صبا ؟؟

یه مورد دیگه هم اینکه چون این تاپیک در بخش ویولنه به نظرت بهتر نیست یه کم تخصصی تر به ردیف در ویولن بپردازیم ؟؟