PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : گزيده ای از صد سال آواز : نغمه های داوودی



Leon
Wednesday 27 February 2008, 06:10 PM
گزيده ای از صد سال آواز : نغمه های داوودی

لادن پارسی

You can see links before replyسی دی اول با قلی خان شاهی آغاز و با نمونه هايی از آواز اقبال آذر، نکيسا، طاهرزاده و ديگران با عبدالله دوامی پايان می يابد
به تازگی 'گزيده ای از صد سال آواز ايران' بر روی سی دی و نوار کاست توسط موسسه فرهنگی-هنری ماهور منتشر شده است.
اين گزيده به شکل مجموعه ای متشکل از سه "سی دی" و چهار نوار کاست در برگيرنده نمونه های آواز چهل و دو خواننده از حدود صد سال پيش تا دوره فعاليت محمد رضا شجريان است.
سی دی اول با قلی خان شاهی آغاز و با نمونه هايی از آواز اقبال آذر، نکيسا، طاهرزاده و ديگران با عبدالله دوامی پايان می يابد.
نخستين نمونه در سی دی دوم از سليمان اميرقاسمی است و آخرين آن از يوسف دردشتی. در اين سی دی می توان نمونه های آواز جلال تاج اصفهانی و رضا قلی ميرزا ظلی را يافت. سی دی سوم شامل نمونه هايی از ۹ خواننده از جمله بنان، صديف و رضوی سروستانی است که با محمد طاهرپور شروع و به محمدرضا شجريان ختم می شود. جزوه کوچکی که به طور مختصر اطلاعاتی از مکاتب آوازی و زندگی نامه خوانندگان دربر دارد، همراه با مجموعه در اختيار خريداران قرار می گيرد.
You can see links before replyغلامحسين بنان
در متن همراه اين مجموعه ارزنده آمده است: « متاسفانه آثار مکتوب در مورد تکنيک ها و مکتب های آوازی بسيار اندک اند. با اينکه نزد اهل فن سه مکتب مختلف تهران ، اصفهان و تبريز در هنر آوازی ايران قابل تشخيص است، اما در مورد ويژگی های هر کدام از اين مکاتب و وجوه تمايز ميان آنها يا بسيار کم نوشته شده است يا تا حد زيادی مبهم و متناقض... گذشته از ابهامات و تناقضات، پاره ای تعصبات نيز مانع فهم واقعيت اين تمايزات می شود: برتری جويی مکتب اصفهان، ترديد در وجود مکتبی مختص تهران، منازعه قزوين و تبريز بر سر عنوانی که بايد به شيوه خوانندگی اقبال آذر داد ... »
در اين يادداشت در باره موارد تمايز بين اين مکاتب آمده است: « ...شکل تحريرها، شيوه های استفاده از ادوات تحرير و نحوه تلفيق شعر و موسيقی مهم ترين مبناهای تمييز ميان مکاتب به حساب می آيند. مکتب اصفهان با نمايندگانی چون سيد رحيم، جلال تاج اصفهانی، طاهرزاده و اديب خوانساری به تنوع تحرير، به کارگيری مناسب ادوات تحرير، مدگردی های ظريف، دقت در انتخاب مناسب کلام و توجه به بيان دقيق شعر معروف است. برای دو مکتب ديگر، يکی تهران با نمايندگانی همچون حسين قصاب، اميرقاسمی، دوامی، ظلی و حتا به اعتقاد برخی خبرگان طاهرزاده و اديب خوانساری در دوره های بعدی زندگی هنری شان، و ديگری مکتب تبريز با نمايندگانی چون آقا حسين تعزيه خوان و اقبال آذر، چيز زيادی باقی نمی ماند جز استفاده گسترده تراز رديف برای اولی و احيانا تاکيد بر تحريرهای بلبلی برای دومی.»
You can see links before replyغلامرضا دادبه
در اين يادداشت پس از تاکيد بر لزوم يک پژوهش عميق و نظام مند برای تشخيص اين مکاتب و مهم تر از آن برای اطمينان از وجود آنها، به دسته بندی کلی از نظر زمانی اشاره شده و آمده است : « ...سبک آواز ايرانی دو دهه نخست قرن حاضر هجری خود را به روشنی از سبکی که با ظهور راديو رفته رفته برتری يافت، جدا می کند. فضای پرتنش آواز ابتدای قرن که تحريرهای فشرده و سريع ارجحيت صدای زير موجد آن بود جای خود را به فضايی کم تنش با برتری صدای بم و تحريرهای منبسط تر و کندتر می دهد و تنوع تحريرها و مقدار آنها کاهش می يابد. اگر در گذشته يک يا دو بيت شعر در هاله ای از تحرير و پيچ و خم احاطه می شد از اين پس تعداد ابيات خوانده شده افزايش می يابد و در عوض تحريرها که ساده تر شده اند فضای کمی در آواز اشغال می کنند. نوع تحرير نيز عموما دچار تغيير می شود. ذوق تازه ديگر به اندازه گذشته به تحريرهای مبتنی بر تناوب سريع صدای سروسينه، معروف به تحرير بلبلی، علاقه ندارد.....به نظر می رسد که در دوره دوم استادان برجسته آواز تمايل چندانی به احيای همه ويژگی های سبکی ابتدای قرن نشان نداده اند. تمرکز بسيار بر روی شعر، عوامل فنی وابسته به آن و بيان شعر اهميت بيشتری برای خوانندگان داشته است. با توجه به طبيعت آواز که با کلام سروکار دارد اين تمرکز می تواند موجه باشد، اما به نظر می رسد که گذشتگان با استفاده از حنجره همچون يک ساز مستقل، هم مستقل از سازهای ديگر و هم تاحدودی مستقل از کلام ، برداشت بازتری از آواز داشته اند.»
You can see links before replyرضا قلی ميرزا ظلی
شنوندگان اين مجموعه از شنيدن صداهای دلنشين قمرالملوک وزيری و ملوک ضرابی محروم هستند چون به دستور وزارت ارشاد نمونه آوازی آنها از اين مجموعه حذف شده است.
در اين مجموعه ماندنی و شنيدنی علاوه بر صدای خوانندگانی که در طول اين سال ها جز اهل موسيقی و تحقيق کمتر کسی آنها را می شناسد، صدای ساز استادان برجسته ای همچون: تار قوام شيرازی، کمانچه صفدر خان، تار ميرزا عبدالله، تارعلی اکبر شهنازی، آقا حسينقلی و جليل شهناز، ويلن موسی نی داوود و ابولحسن صبا ، تجويدی و ياحقی ، پيانو مرتضی محجوبی و مشير همايون شهردار، نی محمد موسوی و سنتور مجيد کيانی و تعداد ديگری از نوازندگان به نام نيزشنيده می شود. دو مثنوی خوانی از سيد جواد ذبيحی و محمود کريمی هم در اين مجموعه هست.
موسسه ماهور که اين مجموعه نفيس و ارزشمند را منتشر کرده در سال ۱۳۶۶ با انگيزه توليد و انتشار آثار موسيقی تاسيس شده و تا کنون بيش از صد و پنجاه عنوان سی دی، صد و پنجاه عنوان نوار کاست، چهل عنوان آلبوم ( نوار کاست) و صد عنوان کتاب و جزوه موسيقی توليد و منتشر کرده است.
You can see links before replyعبدالله دوامی
اين موسسه « دايره المعارف سازهای ايران » را با همکاری بيش از دويست استاد، هنرمند ، مطلع موسيقی، عکاس، صدابردار و... منتشر کرده و در مجموعه « گنجينه موسيقی ايرانی» بيست اثر از آوازهای اقبال آذر، طاهرزاده ، رضا قلی ميرزا ظلی، علی اصغر کردستانی و نواخته های استادانی مانند يوسف فروتن، استاد سعيد هرمزی، استاد علی اکبر شهنازی، آقا حسين قلی، درويش خان را در دسترس علاقه مندان قرار داده است.
از ديگر مجموعه هايی که ماهور منتشر کرده است می توان به « داستان های شاهنامه» و شرح و تفسير آن با صدای زنده ياد دکتر محمد جعفر محجوب و « تاريخ فشرده موسيقی آکسفورد» اشاره کرد.
از مجموعه های شنيدنی ای که در تاريخ هنر ايران ثبت و ضبط شده و خواهد ماند جز « گزيده ای از صد سال آواز» و مجموعه های ديگری که به آنها اشاره شد، ماهور مجموعه سروده های احمد شاملو و مجموعه شعرهای از اشعار شاعران ايرانی و خارجی را با صدای شاملو، به صورت سی دی و نوار کاست منتشر کرده است.
اين موسسه همچنين نشريه تخصصی موسيقی را با عنوان « فصلنامه موسيقی ماهور» منتشر می کند.
با گوش کردن به گزيده ای از صد سال آواز و با شنيدن آوازهايی با صدای خوانندگان و صدای ساز هنرمندانی که نه در پی نام و نه در پی پول بوده اند و با فروتنی تمام به آموزش هنرمندان ديگر پرداخته اند، گوش و روح و جان تواما نوازش می شود.
You can see links before replyابوالحسن اقبال آذر
جالب است که تعدادی از اين خوانندگان در آغاز تعزيه خوان يا شبيه خوان ويا اذان خوان بوده و سپس به فراگيری جدی موسيقی دل سپرده اند از جمله: قلی خان شاهی، قربان خان ، سيد احمد خان، جناب دماوندی، حسين علی نکيسا و استاد شجريان.
اين مجموعه با « سيد رحيم» (۱۲۲۹ هجری) آغاز و با محمدرضا شجريان ( ۱۳۱۹ ) پايان می پذيرد. فهرست هنرمندان مجموعه را شجريان پالوده است. در متن همراه مجموعه آمده است : « ... در آواز پس از عارف قزوينی و قمر الملوک وزيری چهره ای چون شجريان تا اين حد فراگير با مردم ارتباط بر قرار نکرده است و نيز کسی چون او در نقش دادن به سليقه های امروزين ما در آواز دخيل نبوده است. همچنان که اگر شجريان نبود به ميراث آوازمان در اين فراگير توجه نمی کرديم و از آن لذت نمی برديم.»
موسسه ماهور اين مجموعه ارزشمند را به استاد شجريان اهدا کرده است.