نظر خواهی : تاثیرات زمان بر ساز (صداي ساز)

[Hes_r]

با سلام بر شما نت آهنگیای عزیز و گرامی

امیدوارم حال همه خوب باشه

دوستان چند روز پیش در تاپیکی در بخش تنبک به مدیریت خان عزیز چند تن از دوستان در مورد تاثیرات مثبت زمان بر ساز در صورت استفاده ی مثبت و درست از ساز صحبت کردند .

به نظر من میتونه بسیار جالب باشه که دوستان بیان و به طور کلی در مورد این امر صحبت کنن .

و در مواردی مثال این که : آیا هر نوع استفاده میتونه برای ساز در طی مدت زمان مفید باشه ؟؟؟

2- آیا این مورد برای همه ی سازها صدق میکنه ؟؟؟

3- آیا خودتون ای نتاثیر رو حس کردید یا فقط در موردش شنیدید ؟؟؟

4- به نظر شما چه دلیلی داره که ساز پس از مدتی صداش و ... ممکنه دلنشین تر بشه ؟؟؟

منتظر نظر اساتید و دوستان هستم

شاد باشید

یا علی

[AliB]

حسام عزیز سلام بر شما و همه ی دوستان گرامی ام در سایت
مطلب جالبی است . برای کسی که با سازی زندگی کرده است این حقیقت ، بیگانه نیست.
ساز به مرور با تو رشد می کند. تغییرات زیادی می کند. گاهی خوب است و گاهی بد. گاهی همراهی می کند و گاهی نه.
اما گذشته از این مسائل پایه های علمی هم برای توضیح و توجیح مطالب مربوط به تغییرات ساز از نظر کیفیت صدا هست.
یکی از مطالبی که مثلا در مورد چوب و بخصوص چوب توت که در بسیاری از ساز های ایرانی نقش مهمی دارد این است که می گویند به مرور مواد فراری در بافت چوب هست که در طول سالیان تبخیر شده و منافزی خالی در ساختار چوب باقی می گذارد. همین منافذ بر هرچه زنگدارتر شدن و خوش خوان تر شدن ساز کمک میکند. استفاده از ساز و در نتیجه در ارتعاش بودن ساز شاید باعث کمک به تبخیر هرچه سریعتر این مواد موجود در بافت چوب می کند.
جدای این توضیحات و توجیحات به عنوان تجربه ی شخصی سازی که در دست نوازنده قرار می گیرد معمولا پس از گذشت مدتی به نحو چشمگیری صدایش بهبود می یابد و به اصطلاح باید جا بیفتد و در این فرایند این اتفاق می افتد.
اما گاهی سه تار هایی دیده ام که پس از مدتی صدای آن افت کرده است . علت هم روش های عمل آوری صنعتی و غیر اصولی چوب است_ به نظر من که_ به چوب آسیب می زند.
مطلب بعد نحوه ی نگهداری ساز است. شرایط نگهداری ساز در بهبود و یا افت کیفیت صدای آن پس از مدتی بسیار اهمیت دارد.
تغییرات ناگهانی رطوبت و یا دما به ساز آسیب خواهد زد. همواره باید ساز رو در شرایطی پایدار حفظ کرد و تغییرات دما باید به کندی بر روی ساز اعمال شود.
اما واقعا مطالبی هست که عجیبه. مثلا: گاهی اوقات ساز خیلی صداش خوبه . بعضی وقتها مثل اینکه مریضه. من وقتی سه تارم دو سه روز کناری باشه و مضراب نخوره وقتی به دست میگیرم و مضراب میزنم اولش مثل آدمی که تازه از خواب بلند شده صدای تودماغی داره به نظرم و صداش در نمیاد. بعد از نیم ساعت مضراب خوردن خوب میشه.

[Hes_r]

علی جان واقعا ممنونم که هیچ وقت دوستان رو از نظرهای تخصصی و خوبت بی بهره نمیذاری و توی بحثا شرکت میکنی ... واقعا جای سپاس داره .

اساتید دیگه مثل ویشتاسب عزیز ... خان عزیز ... بردیای عزیز ... آریان عزیز و ... نمیخوان ما رو از نظرهای خودشون بهره مند کنن ؟؟

[Kamanche]

با سلام
والا حسام جان پاسخ علی آقا اینقدر کامل بود که دیگه من ترجیح دادم خرابش نکنم.
ولی یه سری تجربیات کوچیکی که داشتم رو هم بنویسم.
همون طور که علی جان گفتن ساز به مرور با نوازنده رشد میکنه.گاهی وقت ها خوش خوانه . گاهی مواقع هر کاریش که می کنی رامت نمیشه.
در زمینه تحول صدا هم که تقریبا یک چیزی ثابت شده ای هست که باید چند وقتی صبر کرد تا صدای ساز جا بیفته .و فکر میکنم همه ی دوستان نوازنده با توجه به تجربیات شخصی خودشون با این مسئله روبرو شدن.
مثالش برای خودم همون تنبکی است که توی تاپیک تجربیات من پیرامونش توضیح دادم یا کمانچه ای که چهار سال پیش از استاد عطایی خریدم (که تازه ساخته بودن) الان بعد از گذشت 4 سال تازه اون چیزی شده که میخوام.
در مورد دلایلش والا من به شخصه اطلاعی ندارم ولی بدون شک دلایل فیزیکی شیمیایی بی تاثیر نیستند.
البته گویا این سنت در مورد بقیه هنرهای ایرانی هم صادقه که نمونش فرش های دستباف ایرانیه که حتما شنیدین فرش باید پا بخوره تا جا بیفته.:21:

حالا یه سوال هم دارم به نظر من این تغییر صدا در سازهای غربی باید کمتر باشه .مثلا یه پیانو یا سازهای بادی برنجی غربی فکر میکنم کمتر با این موارد روبرو باشن تا خانواده ویولون ها.خواستم نظر دوستان رو بدونم.؟

[خان]

مطالب جالبی گفتین دوستان.

ساز از خیلی جهات به آدمی شبه هست.خیلی رفتار هاش مثل ماست ،به قول علی ،یه جایی خوب میخونه یه جایی بیحال میشه و باهات راه نمیاد و باید نازشو بکشی.بعد از مدتی که از زاد روز سازت میگذره و باهاش اخت میشی ،وقتی که باهاش زندگی میکنی،یعدش میفهمی غلقش چیه؟کی خوب میخونه ،کی باید بهش فشار آورد.
چقدر باید باهاش بزنی تا اونی بشه که میخوای.

گذشت زمان موضوعی انکار ناپذیر در مورده پختگی ساز هست،ولی باید این موضوع رو هم مد نظر داشته باشیم که این گذشت زمان روی همه ساز ها کارا و مثبت نیست و به کیفیت و نوع ساز خیلی بستگی داره.
خیلی از ساز ها هستن که گذشته زمان آنها رو فقط از جنبه قدمت ارزش میده و تنها سنشون بالا میره(ساز هایی که از همون اول سازنده براش مایه بزاشته و روش کار نکرده و پوست خوبی نداشته و دارای اشتباهات فراوانی هست) ولی خیلی از ساز ها هستن که پخته میشن،تازه جوان میشن ،و با صداشون روح همه رو جوون میکنن.

حالا چرا گذشت ایام روی ساز ها تاثیر میزاره؟؟؟
خیلی از ساز های ما_همشون تقریبا_از چوب ساخته شدن .آره چوب از طبیعت هستش و هم وقتی که یک درخته و هم وقتی که به ساز تبدیل میشه دارای خصایص متفاوتی هست و عادات مختلف.
میخوام بگم که وقتی یه چوب درخت بوده یه چیز های دیگه ای برای اینکه درخته خوبی باشه براش ارزش داشته،و حالا که ساز شده باید یه چیز های دیگه ای رو مد نظر داشت تا متعالی بشه تا بتونی ازش لذت ببری . این چیزی نیست جز شعور و بلند نظری سازنده ساز.این سازنده هست که تعیین میکنه سازش درجه یک باشه یا درجه دو و یا تجاری.

یه درخت بیست ساله برای تمبک بریده میشه_البته الان دیگه نمیزارنکه چوب بیست ساله رو ببری_یه سازنده که خیلی عجله داره و میخواد سریع تر به پول برسه و یا اینکه نمیدونه باید چکار کنه،به هوای اینکه یه چوب سن بالا رو خریده ،میره شروع میکنه و ساز میسازه و ساز خوبی از آب در میاد.

حالا یه سازنده دلسوز و کاربلد که برای نوازنده و کار های خودش خیلی ارزش قایل هست_و البته نجومی هم پول میگیره_همون چوب رو میخره و یا چوب رو چند سال کناری میزاره و یا ساز خام رو بدون هیچ رنگ و جلا میسازه و برای چند سال در گوشه ای قرار میده تا به قول خودش چوب نفس بکشه.
این میشه فرق ساز های دو سازنده .سازه اولی رو میخری و بعده چند سال تازه صداش میشه اون چیزی که میخواستی و جا میافته و شایدم اون طوری نشه.چرا؟؟؟چون دیگه ساز رنگ و لاک خورده و باید مدت زمان زیادی طی بشه تا ساز خوب بشه.
ولی ساز شخصه دوم از همون اول خوب میخونه.(یه نکته رو بگم.خیلی ها چوب رو میخرند و در آب میزارن که این کار هم خیلی عالی هست ولی برای ساختن چیز های دیگه ای بیشتر استفاده میشه و معمولابرای ساز ایت کارو نمیکنن. ولی هر کس یه نظر و عقیده داره خیلی ها این کار رو برای ساز میپسندند.)

به جرات بهتون میگم که در حال حاضر الان دیگه کسی برای یه ساز خام ،پنج ،شیش سال صبر نمیکنه تا چوب خوب جا میافته و بعد ساز رو تکمیل کنه.الان اگه تازه سازنده انصاف داشته باشه ،چوب خوب میگیره و اونو سریع به جنس تبدیل میکنه.سازی که میسازه به هیچ وجه بد نمیخونه ولی بعد مت طولانی تازه امکان داره تمامه استعداد های ساز نمایان بشه و ساز آسمانی بخونه.

در زمان قدیم اولا چون نظارت ها کمتر بود و دوما چون باغ و درخت ها هم بیشتر بود،میشد یه درخت 50 یا 60 ساله رو قطع کرد و چوبش رو نگهداری کرد و ساز ساخت.سازی که از درجه یک هم خیلی بهتر بود.به جرات میگم که اگه کسی اینطوری کار کنه دیگه مهم نیست چوب توت باشه یا گردو با زبون گنجشک یا.....

قضیه پوست هم به همین شکل هستش.پوستی که سالم باشه و یه مدت طولانی که نگهداری شده باشه روی هر سازی خوب میخونه،وقتی که پوست تحت فشار نبوده و به حالت طبیعی نگهداری شده و درجه یک هم بوده دیگه چرا خوب نخونه؟؟؟

ولی باید به سازنده ها هم حق داد که چرا این کار هایی که گفتیم و نمیکنن.اگه اینطوری باشه باید طرف ساز بیست سال پیش و تاز الان بفروشه.یا الان چوبه خوبی بگیره و انبار کنه به امید اینکه ده سال دیگه بفروشه.
اگه اینطوری باشه الان که یه تمبک میخری 300هزار تومان اون موقع پول اون تمبک میشه4میلیون.چون بچه سازنده با هاش بزرگ شده و جا اشغال کرده و ......

من خودم یه تمبک خام رو 6 ماه پیش خریدم که هیچ کرم خوردگی و خرابی نداشت و خیلی همخوب تراش خورده بود،گذاشتم تا چند سال آینده به یک ساز خوب تبدیل بشه و باید یه پوست خوب هم گیر بیارم تا براش مناسب باشه،و بهش بخوره.

چوب هم مثل همه چیز های دیگه در گذشت زمان تغییر میکنه.حالا اگه این تغییر دارای جهت باشه ،به یک چوب خوب تبدیل میکشه که میتونی باهاش همه چیز بسازی و اون ساختت عالی میشه.