روایت استاد برومند از ردیف میرزا عبدالله - اصیل یا متناقض ؟
چند وقت پیش مشغول خواندن مقاله ای بودم از دکتر ساسان سپنتا که درجلد سوم کتاب ماهور چاپ شده بود . اصل مقاله جوابیه دکتر سپنتا بود به نامه ی آقای ژان دورینگ که در دفاع از کتاب نوشته شده ی خودش پیرامون ردیف میرزا عبدالله. و بیشتر قضایا هم پیرامون همین روایت برومند - دورینگ ( به قول آقای سپنتا) می چرخید. وایشون اصالت این روایت رو نقد کرده بودند .
اما این وسط اشاراتی هم به استاد برومند و کارهای ایشون شده بود که خیلی برام سوال برانگیز بود. خواستم نظر شما رو بدونم ؟
چند تا نمونه هم براتون مینویسم از مقاله ی دکتر سپنتا در کتاب ماهور جلد سوم ص 17
نورعلی برومند در منزل حاج اقا محمد ایرانی با اسماعیل قهرمانی آشنا شد.اسماعیل قهرمانی از سال 1277 تا 1298 نزد میرزا عبدالله به فراگیری تار و ردیف او مشغول بود. او در حدود سال 1333 هجری شمسی یعنی حدود چهل و چهار سال بعد از تاریخ مشق ردیف نزد میرزا عبدالله ، بر حسب تقاضای نورعلی برومند محفوظات ذهنی خود را نواخت و نورعلی برومند روی نوار مغناطیسی (که تازه به ایران آمده بود) ضبط کرد.برومند نوارهای مذکور را از استماع علاقه مندان دور نگه داشت و خود از روی انها به تمرین پرداخت و حدود هفده سال بعد حاصل تمرینهای خود را به شاگردان خود تدریس کرد و یک دوره نواختن ردیف از نوازندگی برومند روی نوار ضبط شد و .........
در اینجا مساله ای که مطرح میشود آن است که چرا مرحوم برومند اصل نوارهای اجرا شده توسط اسماعیل قهرمانی را پنهان کرد و تمرینهای خود را از روی ان نوارها با نام ردیف میرزا عبدالله مجددا در نوار اجرا وضبط کرد و همان ها را هم تدریس نمود؟ مطلب اساسی دیگر اینکه اجراهای برومند تا چه حد میتواند به اجراهای قهرمانی نزدیک باشد و چه کسی این مناسبت را تایید کرده است؟
و جلوتر خود ایشان مساله ی کهولت سن اسماعیل قهرمانی را مطرح میکند و پاسخ میدهد :
اگر این عذر را بپذیریم( منتظر نشدن نوارهای اصلی توسط برومند به دلیل کهولت سن قهرمانی و احتمال غلط نواخته شدن گوشه ها) چرا برومند نوارهای قهرمانی را همچنان پنهان نگاه داشت و چه مانعی داشت که اجازه ی استماع آن را به اهل فن میداد تا وجه مقایسه ای بین انچه خود به نام ردیف میرزاعبدالله عرضه کرده است و اصل اجراهای قهرمانی که ادعا داشته سرمشق برومند بوده است به دست می آمد.
در صفحات بعدی هم با ذکر مثال یه وسیله نت چند نمونه از تفاوت های ردیف برومند - دورینگ با اصل ردیف میرزا عبدالله ( نت شده به وسیله استاد وزیری) را بیان میکند.
در ادامه در صفحه 43 کتاب ماهور مقاله ای امده با اسم سلمک و ملمک به قلم استاد علی تجویدی . که بیربط به این بحث نیست و یک نکته از اون رو هم ذکز میکنم.
در صفحه 49 استاد تجویدی گفته اند :
نگارنده که سالیان دراز محضر اسماعیل قهرمانی استفاده کرده و نیز سبک نوازندگی آن استاد را دیده ام ، متوجه ارزش و اهمیت و اصالت روایت قهرامانی هستم و معتقدم علی رغم آنچه عنوان کرده اند در اجرای ردیف بوسیله ی قهرمانی، ابدا محدودیت های فنی وجود نداشت و ندارد.
- - - - - - - -
نظرتون درباره مطالب مطرح شده بالا چیه ؟
ویه سوال :
اصولا تفاوت میان ردیف روایت شده ی برومند- دورینگ با شاگردان دیگه ی استاد برومند چقدره ؟