نمایش نسخه قابل چاپ
نوازنده و موسیقیدان شو از راه گوش
بیباید ابتدا الفبا موسیقی را همانند کسی که از ابتدا می خواهد زبانی را بیاموزد یاد بگیریم و تلفظ صحیص هر کدام را بخوانیم و نت دو را دو کرون و سی را سی بمل نخوانیم.
اگر آماده باشید شروع کنیم.
همایون آرین فر .. :21ox66r::violinplay3:
ما که آماده ایم، کی شروع میکنید؟!
منم اماده ام که بشنوم و از تجربیات اساتید استفاده کنم
سلفژ و تیوری موسیقی یا همان علم پایه یادگیری موسیقی از دوبخش تشکیل شده است یکی parlati ( ریتم و آشنایی با آن) و canatati ( آوازی یا سرایش). لازم به ذکرست که این درس مثل فارسی سال اول دوم و سوم و چهارم و ... عمل می کند و گوش شاگرد را پرورش می دهد. بر نوازنده و آهنگساز ایرانی فرض است که ربع پرده ها و دستگاه های موسیقی ایران را نیز خوب یاد بگیرد.
دیکته موسیقی که در ابتدا به دو دیکته ریتم و دیکته ملودی تقسیم می شود و بعدا با هم تلفیق و دیکته موسیقی یک صدایی را تشکیل می دهد باید از همان ابتدایی درس با فراخوار و تاکید فراوان اجرا شود. و اینکه شما ای استاد عزیز و شما ای شاگرد خوب باید از کوچکترین خظا گذشت نشود. چون همین خطا های کوچک ضمینه ساز ضعف و سستی در سلفژ دو صدایی و بعدا دیکته پولی فونیک یا چند صدای که بیس و اساس دروس عالی آهنگسازی همچون هارمونی و کنترپوان . فرم و آنالیز و فوگ . و بلاخره اصول آهنگسازی و خلق ملودی می شود. همین با عث می شود نوازنده در اینده نتواند حتی یک جمله موسیقی را خوب اجرا یا ملودی را خلق کند.
موزارت دراین باره می گوید : که استاد از کوچکترین اشتباه شاگرد نباید گذشت کند.
خوب من به طور موازی مقداری ریتم و سلفژ خواهم گفت و خودتان باید آنقدر تمرین کنید یا راه بیافتید
کتاب پوزولی یک یا کالمیکوف را در مقابل نهاده . در ریتم دو نوع ضرب وجود دارد یکی قوی و دیگری ضعیف ( در این باره من کتاب تیوری آقای شادروان پرویز منصوری را به شما معرفی می کنم تا مطالعه کنید).
ریتمها سه نوع می باشند:
1. ساده .2 ترکیبی 3. لنگ ( ترکیبی از ترکیبی و ساده)
ساده آن است که هر ضرب آن به دو قسمت مساوی تقسیم می شود.
ترکیبی آن است که هر ضرب آن به سه قسمت تقسیم می گردد.
لنگ که کمی پیچیده تر است تعدای از ضربهایش به دو و تعدادی هم به سه تقسیم می گردند.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------آوازی یا سرایش نتها با فرکانس
ما در موسیقی با احتساب پرده های ایرانی 24 هجا یا حرف موسیقی نداریم.
گامهای غرب : منظور موسیقی کلاسیک می باشد که در غرب استاندار است.
ماؤور و مینور
ضمن تاييد فرمايشات شما بايد عرض كنم كه مدهاي كليسايي رو هم نبايد فراموش كنيم...نقل قول:
گامهای غرب : منظور موسیقی کلاسیک می باشد که در غرب استاندار است.
ماؤور و مینور
و موسیقی ایرانی متشکل از 7 دستگاه و 5 آواز که از شاهکارهای اصیل ایرانی می باشد.
1. دستگاه شور
2. دستگاه ماهور( که همان گام ماژور موسیقی کلاسیک است).
3. دستگاه همایون
4. دستگاه سه گا
5. دستگاه چهارگاه
6. دستگاه نوا
7. دستگاه راست پنجگاه.
و پنج آواز
که به این قرار اند
آوازهای که متعلق و نغمات بکر دستگاه شور می باشند:
1. دشتی
2. ابوعطا ( یا دستان عرب)
3. بیان ترک ( یا بیات زند)
4. افشاری
و تک آواز برجسته ای دستگاه سنگین همایون :
1. اصفهان
که این ها در جای خود توضیح و گامشان بررسی و درباره گوشه هایشان صحبت خواهد شد.
.................................................. .................................................. .............
ریتم در ریتم خوانی بایستی از کتاب پوزولی بخش پارلاتی استفاده نمود.
در این قسمت نت خوانی بر روی حامل مضاعف ( سل و فا ) . تمرین شود و جای نت ها بر روی خطوط حامل دوگانه یا یازده خطه یا مضاعف . دانسته و از بر شود.
بطوری که با یک دید نت ها را بر روی هرخط بگوییم.
ریتم خوانی با دیاگرام زدن یا همان حرکت دست رهبر ارکستر می باشد. ( کتاب پوزولی انتشارات چنگ در ابتدای کتاب).
در ریتم خوانی که از ریتم های ساده و سنگین شروع می شود نت ها یا با یک هجا دلخواه مثل لا یا می و دو و .... یا اسم خود نت خوانده می شود که این روش مفید تر است هم نت خوانی را تقویت می کند و هم ریتم خوانی را. البته در ین قسمت فرکانس های نت ها مد نظر نیست و نباید در نظر گرفته شود تا ریتم خوانی به شکل ساده اجرا شود.
درین میان می بایست آهنگهای را که گوش می دهیم فیگور های ریتمیک که منظله آجر های یک دیوار ( قطعه موسیقی) هستند را تشخیص و و بروی کاغذ ثبت کنیم . درست است کاریست سخت من خودم بارها این کار را انجام دادم و نا امید نشدم تا موفق شدم. پس ناراحت راه نباشید.(دیکته ریتم)
حال سوال این است که نوع ریتم راتشخیص دهیم که 6/8 است یا 3/4 و یا 2/4 و...
شما باید مفهوم جمله موسیقی و فرود ها و نیم جمله و کلمه که موتیف است را بدانید.
جمله یا با قاعده است . یا بی قاعده است . و یا اینکه ضرب ندارد. ( مفهوم اینکه ضرب ندارد آن نیست که در این نوع موسیقی مثل اوازهای ایرانی ریتم جریان ندارد. چون موسیقی تا وقتی وجود دارد که ریتم و جریان باشد . در واقع ریتم روح موسیقی است. این آوازها ریتم دارند و لی ریتمشان بر طبق شعر یا چیز دیگر تعیین می شود.)
جمله با قاعده از 2 یا 4 یا 8 میزان تشکیل و جمله بی قاعده از 3 یا 5 یا 7 میزان تشکیل که اقای استاد وزیری در کتاب تیوری موسیقی خود که اینجانب آن را دارا می باشم. آورده اند که جمله با قاعده که متریک یا ریتم در آن زوج است که موسیقی های مارشهای نظامی و سرودهایی که باید در مدارس برای حرکت و ورزش اجرا شود بطور کلی از موسیقی زوج ترکیب می شود مگر اینکه تقطیع شعر ایجاب نماید. برای موسیقی رقص و فانتزی متریک فرد به کار می رود ولی به طور کلی متریک زوج بیشتر معمول است. اما در کشورهای شرقی یا موسیقی شرقی بیشتر روی متریک فرد است. ادامه این مطلب را که بسیار ظریف و با اهمیت می دانم را به جلسه الحاقی دیگری مو کول می کنم.
تلفظ هجا ها من این کار را که بیشتر عملی است در دو قسمت برای شما توضیح خواهم داد. لطفا این دو مرحله را خوب بخوانید:
doe (doy) ray mi fah sewl lah tee doe
do#=di
reb=ra
re#=ri
mib=mea
fa#=fi
sol b=sei
sol#=si
la b=lei
la#=li
sib=TEI
اما پرده های ایرانی
دراین PDF من کل پرده ها را آورده ام نا گفته نماند این تلفظات برای آن است که ما با موسیقی بیگانه و قریب نباشیم و آن را خوب یادبگیریم. مثل زبان فارسی.
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
اما مرحله دوم فایلی است از نوع فلش که یک پیانو یک کتاو که تمام صداهای 24 قسمتی آن آورده و می توانید از آن استفاده کنید تا به تلفظات واقف شوید
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
موفق و سرفراز و پیروز باشید. همایون آرین فر
:21ox66r:
در ریتم بایستی فیگور های ریتمیک را تمرین کرد و دست و از خلاقیت استفاده نمود و فیگورهای ریتمیک را با هم ترکیب و مرتب تمرین کرد تا قوی شد و نا گفته نماند کتاب های پوزولی خیلی راهنمای خوبی برا کار هستند.
در موسیقی می بایست برای پیدا کردن و یافتن و فهمیدن بعضی مسایل که بعضی از استادهای ما تفره از گفتن آن می روند و این مساله بر مشکلات شاگرد می افزاید. لذا شاگرد می بایست مسایلی همچون تعین key signature یا میزان نما را با خواندن تیوری موسیقی و فهمیدن جمله ها و کادانس ها که نیاز به یادگیری هارمونی دارد چون تعداد کادانس یا فرود که نقطه پایان جملات موسیقی را تعیین می کند نقش اساسی دارد. بفهمد.
موسیقی علم شیرینی است اگر بعضی از نادانان بگذارند تا بقیه هم بفهمند.
در بخش سلفژ آوازی :
ما همانند بخش ریتم فیگورهای ملودیکی داریم.
گاهی از خود می پرسیم چرا ما نت این ملودی را نمی فهمیم.
جواب از اینجا شروع می شود:
سلفژ آوازی گونه های فراوان دارد ولی متداولا :
این دو استفاده می شوند:
1. سلفژ دو متحرک
2. سلفژ دو ثابت
ما از سلفژ دو متحرک البته با کمی تغیرات استفاده می کنیم
ابتدا گام دو ماژور را شروع به خواندن می کنیم. البته با پیانو یا کیبرد. از هجا های که در بالا گفتم استفاده کنید. به صداهای دیگر همچون دیز و بمل و کرون و سری ها هم توجه کنید تا اشتباه نخوانید.
با کمی تمرین متوجه این امر می شوید که وقتی نت دو را می خوانید نت ر به گوشتان می آید.
در اجرای گام ماژور که ما گام دو ماژور که الگو تمام گامهای ماژور دیگر و به اصطلاع از مد بزرگ یا ماژور
استفاده می نمایید ( مد یعین طرز بستن فواصل در یک گام . هرگاه می گوییم که مد در این گام ماژور یا بزرگ است مفهوم آن است فاصله بندی در این گام از این الگو تبعیت می کند
do re mi fa sol la ti (si) do
فاصله ها از چپ به راست ( پرده-پرده-نیم پرده- پرده-پرده-نیم پرده)
و برای مینور چون مینور به سه تا مینور تقسیم می شود و استفاده از هرکدام دلایلی دارد من با ختصار به نامشان به علت وقت کم و اینکه توضیحشان یک پست جدا می خواهد اکتفا نمی کنم.
گامهای مینور یا مدهای مینور
سه قسم هستند :
1. مینور تئوریک
2. مینور هارمونیک
3. مینور ملودیک
که هرکدام مدشان با دیگری فرق دارد.
)
می پردازیم با ادامه مبحث سرایش:
گفتیم در حین اجرا گام ماژور نت دو پایه که تونیک گام نیز خوانده می شود ( مبحث شخصیت های نتها را به بعدا موکول می کنم). فرکانس بسیار پایین است با حداقل نفس بایستی خوانده شود زیاد در حین ادا هجا دو (doe doy( نبایست داد زد چون وقتی صدا شبیه به جیغ می شود صدا در حالت ذیل می باشد و این اشتباه است. بر روی پیانو یا کیبورد نت دو اکتاو وسط را بنوازید و آرام آرام نت های ر می فا را بنوازید و سپس معکوس آن یعین فا می ر دو متوجه می شود که فرکانس دو خیلی حالت راحتی می خواهد تا خوانده شود.
عجله نکنید هیچ موقع عجله نکنید عجللللللللللللللللللللللل للللللللللللللللللللله نکنید
بد نیست در مورد ریتم که مبحث مهمی است و اکثرا در این موضوع مشکل دارند بپردازیم:
ببینید ریتم یعنی حس . اگر حرکت باگت ( چوب در دست رهبر ارکستر ) رهبر ارکستر با احساساتش به طور کامل همراه باشد . باگت با ابراز احساسات و آن نوانس های که نوازندگان در حال اجرا هستند اعمال می کنند مطابقت دارد.
این موضوع مهم می باشد که وقی در حال ضرب زدن هستیم بایستی احساسات را وراد میدان کنیم و به طور منظم ضرب بزنیم و نتها را وزن خوانی کنیم. این روش فیگورهای ریتمیک را راحتر در ذهن شما جا می اندازد.
1.بالای قطعات برای اینکه سرعت را مشخص کنند جدای از کم کننده ها ی سرعت مثل کرشندو و دی کرشندو .... نوشته سیاه یا سفید یا چنگ یا ... مساوی یک عددی . این به این معنا است که به اندازه عدد جلوی مساوی تا چنگ یا سیاه و ... باید در یک دقیقه اجرا شود مثل 15 چنگ در دقیقه . حال می توان فهمید که به هر چنگ چقدر زمان کشش می افتد.
2. روش دیگری که وجود دارد این است که در دوره ی نوین بجای مورد 1 در ابتدا و بالای قطعه می نویسند ca. 2:30 این به این معنا است که قطعه دو دقیقه و سی ثانیه طول بکشد یا در این تایم اجرا شود
سنکوپ و ضد ضرب :
بیشتر ما ها در ملودی به این سنکوپ ها که نقطه اجرایی سخت ریتمیک هستند و در وزن خوانی با سرعت بالا اگر تجربه نداشته باشید می می مانیم می خواهم بپردازم:
سنکوپ یعنی اینکه قسمت ضرب قوی ضرب بعد با قسمت ضعیف ضرب قبل با خط اتحادی وصل شده اند و یک واحد را تشکیل داده اند که یک قسمت قوی و یک قسمت ضعیف دار می باشند. انواع سنکوپ را من به دلیل گستردگی به شما پیشنهاد می کنم به مطالعه کتاب تئوری استاد عظیم الشان علی نقی وزیری یا کتاب استاد شادروان پرویز منصوری را مطالعه بنماید.
ضد ضرب که خود نوعی سنکوپ است به این دلیل که روی ضرب قوی یا قسمت قوی ضرب قرار می گیرد و آن را ضعیف می کند . در اجرا نوازنده ویلن می نوازد تا اینکه این ضدضرب می رسد توقف کوتاه و قسمت ضرب ضعیف را با آرشه چپ می نوازد این حالت استاندارد نواختن ضدضرب می باشد.
صدا های انسان به شش گونه متفاوت تقسیم می گردد:
بخش های رنانه
1. سوپرانو صدای دختر یا زن جوانی که خیلی در حالت عادی که صحبت می کند خیلی ذیل است. صدای بچه نابالغ پسر هم جز این بخش حساب می شود ولی با رشد در میانسالی ممکن است بنا به دلیل رشد جسمانی صدایش کلفت شود. و جز بخش های صدایی مردانه گردد.
مثل صدای حمیرا
2. متزو یا مزو سوپرانو یا صدای متوسط زنانه . صدای دختری که بنا به اینکه کمی قطر حنجره اش بزرگتر از دیگران است این مقدار اختلاف خیلی کم و ولی محسوس است.
3. آلتو یا صدای بم زنانه . صدای زنانی که صدایشان کلفت می باشد جز این مقوله حساب می شوند . البته مردانی که در دوره جوانی صدایشان آخته شده باشد برای اینکه صدای آلتو را اجرا کنند نیز جز این مورد حساب می آید که در دوره های گذشته در اروپا این مورد برای اجرا حالات خاص این آخته کردن در اپرا استفاده می نمودند. برای آلتو می توان صدای هایده را نام برد.
بخش های مردانه
4. تنور یا صدای ذیل مردانه : به صدای مردانی گفته می شود که صدایشان در حالت عادی نازک است . مثل جوانانی که حدود سنی 27 سال در جامعه ما دارند. مثل صدای آقای احسان خواجه امیری و استاد محمد اصفهانی.
5. باریتون یا صدای متوسط مردانه . به صدای از مردان اطلاق می شود که نه صدایشان تنور است و نه باس که در بخش بعدی توضیح خواهم داد. مثل صدای استاد علی رضا قربانی
6. صدای باس یا بم مردانه : صدای مردانی که بم می باشند . مثل صدای ابی .
حال می خواهیم درباره سطح اکتاو آهنگ ها و تشخیص دهیم که یک جمله از موسیقی در کدام اکتاو در حال جریان است.
چون پیانو تمام وسعت صدایی را شامل می شود و تمام نتها را در بدنه خود جای داده . از پیانو استفاده می کنیم. پیانو را به سه قسمت ذیل و متوسط و بم تقسیم می کنیم. حال در قسمت ذیل دو بخش متزو سوپرانو و سوپرانو و کمی نیز از آلتو قرار می گیرد و در بخش وسط آلتو و کمی از تنور قرار می گیرد. اما در بخش بم کمی از تنور و باریتون و باس قرار می گیرد.
سوال این است که وسط صدایی انسان به اندازه 2/3 پیانو هم نیست.لذا نت های بالایی سوپرانو و پایینی باس خود در دو یا سه اکتاو و چند نت هستند و برای اینکه بگوییم ملودی در این بخش ها هست می گوییم یک اکتاو بالای یا دو اکتاو بالا سوپرانو . یا یک و یا دو اکتاو پایین تر از باس ملودی در جریان است و طبعتا نتها ی را که در حال سرایش هستیم در ذهن به آن بخش برده و فرض می کنیم که کنترباس یا گیتار باس و یا ویلنسل در حال نواختن است یا وقتی بالاتر از سوپرانوست در ذهن صدای ویلن در پوزیسیون های بالاتر نزدیک 11 و یا پیکولو ( فلوت سوپرانو که کمی بالاتر از فلوت سوپرانو ) است را تداعی می کنیم. درباره بخش های وسطی که مشخص است یا متعلق به سوپرانوست یا متزو سپرانو یا آلتو یا تنور و یا باریتون و یا باس.
چون در سلفژ تنوع خلاقیت شاگرد را می طلبد. مثل اینکه یک قطعه از باخ را با نوانس اجرا نماید. این نوانس ها خواندن شاگرد را از خشکی یکسان و یکنواخت در می آورد ببینید . فرض کنید فقط یک قطعه را با چنگ و خشک اجرا کنید نتنها به شما حس خوبی نمی دهد. بلکه شما را راضی نمی کند.
پس یک قطعه از باخ را انتخاب کزده اصلا از شکل قطعه نترسید هرچه برای شما مقدار هارمونیکی اش کمتر باشد. بهتر ولی با اسن حال شما می بایست آکورد ها را فرا بگیرید و وقتی آکورد سی بزرگ هفتم نواخته شد به اشتباه با آکورد سی بمل بزرگ هفتم اشتباه نگیرید. چون بحث پیچیده ایست این هارمونی و اینکه چون بحث واجب ربع پرده ها را نیز در امروز به خدمت شما می خواهم اذعان کنم پیچیده ترخواهد کرد . لذا از دوستان می خواهم در بخش هارمونی بیاید و با هم دست به تحول بزنیم و اصول کلی هارمونی چه برای موسیقی کلاسیک و چه برای موسیقی کلاسیک ایران منظور موسیقی سنتی ایران می باشد.( در نظر داشته باشید که کلاسیک غرب یک سبک تنها است نه اینکه کل جهان را فرا گرفته باشد. لذا محدود به یک محدوده ی زمانی می باشد. اشتباه نکنید سبک رومانیک و باروک از سبک کلاسیک جدا اند. پس بحث هارمونی که اصولش را موسیقیدانان کلاسیک غرب تهیه و تنظیم کرده اند کامل نیست . و همانظور که گفته ام غرب ربع پرده ها را استفاده در قرون وسطی می نموده . و سپس آن را در بحث تعدیل فاصله ها آن را حذف نموده اند.
پس از این منظر بایستی برای موسیقی ما که کامل است به این دلیل که در خود گامهای غربی را استفاده می نماید . گام دستگاه ماهور همان ماژور و گام دستگاه راست پنجگاه هم ماژور ولی یک فاصله چندم از ماهور پایین تر است و گام شور در اصل گام مینور است ولی یک ربع پرده در دانگ اول آن می باشد. همایون هم همچنین چون همایون از تغییر یک علامت دیز یا بمل در پرده های گام شور بدست می آید. پس می بایست اصول هارمونی را دوباره تهیه و تنظیم نمود)
شما یک بار قطعه را سلفژ کنید و بار دوم قطعه را تغییر داده و نت ها را یک ربع پرده بالا با پایین ببرید . هدف از این کار این است که شما ربع پرده ها را نیز بشناسد.
من برای تنوع می خواهم قطعه ای از ساخته های همایون آرین فر رو براتون این بخش برای تنوع بگذارم
happiness march in C major
(march allegro in C)
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
من معذرت می خواهم بابت اینکه من چون ارکستری نداشتم آن را با سمپل ضبط کردم.
با تشکر
خيلي ببخشيد...قصد جسارت به هيچكس رو ندارم...نقل قول:
ولي اين اثر به نظر من اصلا ارزش موسيقيايي نداره...اصلا هاموني هايي كه درش استفاده شده مناسب نيستند...همه چي انگار سرسري و با عجله درست شده و اصلا توجهي به ارزش موسيقيايي قطعه نشده...
اميدوارم كه از انتقاد بنده دلخور نشيد...
مرسی ..
من از انتقاد شما دوست عزیز تشکر می کنم.
من با توجه به احساس خلق ملودی می کنم . چون حالاتی را که آهنگساز انتخاب می کند تا حالت خاصی را نشان دهد را نبایستی محدود کرد به یکسری اصول شاید آهنگسازی باشد که چنان از آکورد های هارمونیکی نامطبوع چنان قطعه ای بسازد که آن حالت موردنظر را کامل برساند
موسیقی علمی است بسیار گسترده . لذا ما نبایستی آن را محدود کنیم بلکه باید آن را ترقی دهیم
با تشکر
درسته...منم نميگم محدودش كنيم...
ولي اگه اينطوري باشه كه هركي مياد با اين وي اس تي ها و نرم افزار ها نتها رو همينجوري بي هوا ميچينه و ميگه آهنگ ساختم...من خودم خيلي به احساسي بودن آهنگ ها اهميت ميدم...ولي احساسي بودن به شرطي كه براي مخاطب آزار دهنده نباشه...
اگه واقعا از ذهن بياد بيرون موردي نداره...ولي اگه همشو كامپيوتر درست كنه نه...اصلا پسنديده نيست...
من با نظر شما موافقم چون من ارکستر نداشتم نت روی کاغذ نوشتم و یا نرم افرا final 2010 ازش خروجی mp3 گرفتمنقل قول:
من اگر ارکستر داشتم این اثر را به بهترین نحوه اجرا می کردم