سازهاي موسيقي تركمن

دوتار: اين ساز را از آن روي كه، كاسه آن را از درخت توت ميسازند توت تار مي نامند. بنا به روايتي قدمت آن 6 هزار سال است. در پيرامون آرامگاه دانيال نبي، تنديس دو مرد كه در دست يكي از آنها دوتار بوده يا�?ت شده است. بر پايه روايات اسلامي، اولين بار دوتار تركمني را بابا قتبر از مريدان حضرت علي ساخته است.


كمانچه: اين ساز داراي 3 سيم بوده و از كمانچه هاي معمولي كوچكتر است. به روايتي بخشهايي از تكه براي اولين بار آن را با اقتباس از كمانچه اي ايراني بكار گر�?ته اند.


ني: در تكمن صحرا ني 3 نوع است: ني ه�?ت بند، ني زبانه دار، ج�?ت ني.
از ديگر آلات موسيقي تركمن ميتوان از زنبورك نام برد.


با پيشر�?ت تكنولوژي و پيرايش آلات پيشر�?ته و نوين موسيقي جهان غرب، امروزه در بيشتر عروسيها و مراسم و جشنهاي مردم تركمن صحرا، آهنگها و موسيقي غربي جاي اين موسيقي سنتي را گر�?ته است و بيشتر جوانان گرايش به اين موسيقي داشته و با علاقمندي به آهنگهاي آن گوش ميدهند و آن را زمزمه كنان به پايكوبي ميپردازند. و كم كم شاهد به حاشيه رانده شدن موسيقي سنتي هستيم و ديگر در اندك هستند كساني كه عمر خود را براي ح�?ظ يادگاري كه پدران و اجدادمان با تاريخ سراسر رنج و مظلوميت براي ما بر جاي گذاشتند تا هويت و �?رهنگمان با آن شناخته شود سپري مي كنند و امروزه تهاجم �?رهنگي غرب با هد�? قرار دادن �?رهنگهاي بومي قصد يكسانسازي �?رهنگ را دارد و با ترويج �?رهنگ مورد نظر خود اهدا�? امپرياليستي خود را دنبال مي كند. بدبخت ملتي كه در اين ميان هويت و �?رهنگ خود را ببازد.


حي�? نيست جوانان مسلمان �?رهنگ خود را كنار گذاشته از آهنگهاي ساخته و پرداخته استعمار كه لهو لعبي بيش نيست و مضامين آن را هوي و هوس و عشقهاي پوچ و بي معني تشكيل ميدهند استقبال كوركورانه كرده و به آن دلبستگي پيدا كرده و آرامش روحي خود را در آن بجويند. پس اگر هر يك از ما به نوبه خود همت كرده و در راه شناخت هويت و �?رهنگ خود گام برداشته و به توليدات و يادگارهاي �?رهنگي گذشتگانمان ارج نهيم بي شك مردمي سر بلند خواهيم بود.

علت اينكه موسيقي سنتي تركمن جايگاه ارزنده خود را از دست داده مي توان �?قدان حمايت هاي لازم و كمبودهاي اساسي براي گسترش آنست . بي گمان تأسيس انجمنها و خانه هاي موسيقي محلي مي تواند در اين راه مؤثر باشد. به گ�?ته كارشناسان علت اينكه جوانان كمتر به اين موسيقي گرايش پيدا مي كنند ، نا آگاهي از ظراي�? و پيچيدگيهاي انست و دليل آن عدم توجه به آموزش آنست و علت آن نيز قطعاً كمبود امكانات است.


سازمان صدا و سيما به عنوان نماينده �?رهنگ ملت در راه ارائه پر بار و تبليغ آن نقش بسزايي مي تواند داشته باشد و انتظار مي رو داين سازمان با ارائه موسيقي هاي اصيل اين مردم در راه احياء آن در بين مردم بكوشند. از اين رو جا دارد مسئولان كشوري و محلي بخصوص متوليان �?رهنگ و ارشاد اسلامي نسبت به توسعه و گسترش موسيقي هاي محلي همت گمارند زيرا موسيقي سنتي مي تواند در خدمت �?رهنگ و مذهب قرار گر�?ته و ناقل انديشه ها ، ايده ها و هنجارهاي يك جامعه باشد.
آق مراد پارسنگ

منابع:
1- ويژه نامة جشنواره موسيقي تركمن «ياپراق» سال پنجم – شماره 20
2- تاريخ سياسي، اجتماعي تركمن ها؛ تألي�? امين الله گلي