تاریخچه ساخت سنتور در ایران بررسی شد

دومین نشست موسیقی تحریر ایران با موضوع بررسی تاریخچه ساخت سنتور و مسائل و مشکلات این ساز درایران با عنوان "خلوت درخت و دست" برگزار شد.

در ابتدای این نشست که با حضور میلاد کیایی نوازنده سنتور، احمد ابراهیمی خواننده و محسن راسخ سازنده سنتور برگزار شد؛ شهاب منا محقق موسیقی درخصوص تاریخچه سنتور در ایران با نمایش اسلایدهای مرتبط با موضوع گفت : تاریخچه حضور سنتور در ایران با توجه به مستندهای موجود به دوران قاجار برمی گردد که این مستندات را می توان درعکس های سنتورنوازان، مینیاتورها و یا نگاره های به جا مانده در دوران پادشاهی فتحعلیشاه قاجار مشاهده کرد.

وی در توضیح ساختمان و ساخت سنتور درایران گفت : در تعریف ساختمان سنتور می توان به دو فاکتور اساسی اشاره کرد اول آنکه ساز سنتور یک ساز ذوات الاوتار مطلق ذوزنقه مانند افقی است که به شیوه ضربه ای با مضراب نواخته می شود خانواده این ساز در مقابل خانواده قانون قرار می گیرد به این معنا که در ساز قانون با زخمه و کندن سیم ها صدا در می آید اما سنتور با مضراب صدا می دهد و اما در خصوص شیوه ساخت و سازندگان این ساز باید متذکر شد که ساختمان و ساخت سنتور در ایران را می توان به دو قسمت تقسیم کرد قسمت نخست ساخت سنتور از دوران قاجار تا دوره معاصر(مهدی ناظمی) است و قسمت دوم از استاد ناظمی تا کنون را شامل می شود.

این پژوهشگر درادامه افزود : اگر نگاه اجمالی به ساز سازان شاخص در حوزه سنتور داشته باشیم به خوبی متوجه خواهیم شد که بیشترین سازندگان سنتور در اصفهان و جلفا ساکن بودند و از جمله این سازندگان ساز در دوران قدیم می توان به استاد زادور ارمنی، مارکار اصفهانی، آقا گل اصفهانی ، خاچیک و حاج محمد کریم خان اشاره کرد؛ همچنین به برخی دیگر از نوازندگان سنتور در دوران معاصر هم می توان ازصدری اصفهانی ، قدرت کلیمی دیبانیا، مهدی ناظمی، عباس و محسن راسخ نام برد.

منا درباره ویژگی های سازهای ساخته شده توسط مهدی ناظمی گفت : درباره استاد ناظمی روایت های مختلفی وجود دارد استاد علاقه بسیاری به سنتور نوازی داشته و به دلیل همین علاقه نزد استاد حبیب سماعی می رود و ساخت سنتور را از همان دوران آغاز می کند و در ادامه استاد ناظمی در ساخت ساز از زوایای دید حبیب سماعی و ابوالحسن خان صبا استفاده کرد و با الگو قرار دادن سازهای ساخته شده توسط سنتور مارکار اصفهانی به سبک تازه ای در ساخت این ساز رسید که در این میان می توان به سازهای ساخته استاد ناظمی در دست سنتور نواز برجسته ای چون پرویز مشکاتیان ، همایون پایور و مجید کیانی اشاره کرد .

در ادامه این نشست میلاد کیایی درباره مشکلات موجود در سخت سنتور گفت : یکی از مشکلات موجود در ساز سنتور توجه به کمیت در ساخت این ساز به جای کیفیت است به این معنا که با توجه به بازار این ساز اغلب سازندگان به جای تاکید بر کیفیت ساز و همچنین صدا دهی خوب سنتور به کمیت در ساخت این ساز اهمیت می دهند و این در حالی است که ارزش واقعی سازها به صدای خوب آنها است نه تعداد مهرهای حک شده سازنده روی سازها.

در پایان این نشست شفیعی نوازنده سنتور با سازی ساخته محسن راسخ با همراهی مصطفی راسخ نوازنده تنبک قطعاتی را به سبک رضا ورزنده نواختند و پس از آن از محسن راسخ به عنوان نوازنده سنتور تجلیل شد.

منبع: خبرگزاری مهر