راستش من تا حالا از قطعات استاد مشکاتیان چیزی اجرا نکردم...اما داشتم آلبوم دود و عود رو گوش میدادم...فکر کنم بتونید ازش الهام بگیرید...من خودم اگه بخوام اجراش کنم فکر نکنم به این زودی ها بتونم اما خوب تلاشمو میکنم...قطعه جالبیهنقل قول:
نمایش نسخه قابل چاپ
راستش من تا حالا از قطعات استاد مشکاتیان چیزی اجرا نکردم...اما داشتم آلبوم دود و عود رو گوش میدادم...فکر کنم بتونید ازش الهام بگیرید...من خودم اگه بخوام اجراش کنم فکر نکنم به این زودی ها بتونم اما خوب تلاشمو میکنم...قطعه جالبیهنقل قول:
کلا از این تاپیک متشکرم عالی بود واقعا یاد گرفتم مخصوصا از اقای راز و نیاز که انصافا وقت صرف میکنن
چند وقت پیش آلبوم کرشمه نرگس را گوش می دادم با صدای آقای سیامک شجریان (محمدجواد شجریان) برادر استاد محمدرضا شجریان! آلبوم بسیار زیبایی است که علاوه بر اجرای زیبای گروه اساتید الحق آقای محمدجواد شجریان نیز عالی خوانده اند. گفتم شما دوستان عزیز هم از این آلبوم زیبا لذت ببرید. برای لذت بیشتر و درک عمیقتر از این آلبوم، تحلیلی بر آن نیز نوشتم که امیدوارم دوستان و هنرجویان عزیز را در درک بهتر قطعه یاری دهد. از اساتید و هنرمندان عزیز هم خواهشمندم هرکجا ایرادی بود به من متذکر شوند تا آن را اصلاح نمایم.
برای طولانی نشدن بحث تحلیل را در دو قسمت تهیه کرده ام که قسمت بعدی را بزودی در اختیار شما عزیزان قرار خواهم داد.
دوستان عزیز می توانند این آلبوم را [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] گوش نمایند.«کرشمه نرگس» نام اولین آلبوم منتشر شده با آواز «سیامک شجریان» است که نوازندگی آن را «گروه اساتید» به سرپرستی «فرامرز پایور» بر عهده داشته است. این آلبوم که در «دستگاه شور» اجرا شده در بردارنده اشعاری از «سعدی»، «حافظ»، «باباطاهر» و «محمد علی امیر جاهد» است. مدت زمان این آلبوم ۵۹ دقیقه و ۲۹ ثانیه و در انحصار شرکت فرهنگی و هنری «دل آواز» است
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
روایتی به قلم «محمدرضا شجریان»، کتاب هزار گلخانه آواز، صفحه ۱۷۵-۱۷۴، با کمی ویرایش :
به آقای «نورعلی برومند» تلفن زدم و اجازه گرفتم که برادرم «جواد شجریان» را که برای ادامه تحصیل رهسپار «آمریکا» بود ولی دوست داشت پیش از رفتنش آقای «نورعلی برومند» را ببیند، نزد ایشان ببرم. رفتیم و «نورعلی برومند» پرسید: «برادرت هم می خواند؟». گفتم: «گاهی اوقات». گفت: «صدایش چطور است؟». گفتم: «باید بشنوید». «نورعلی برومند» رو به «جواد» کرد و گفت: «بخوان ببینم». «جواد» گفت: «پس لطفا با سه تار راهنمایی بفرمایید». «نورعلی برومند» به من گفت: «سه تار را بده». دادم، «سه گاه» کوک کرد و درآمدی نواخت، «جواد» شروع کرد به خواندن. دیدم «نورعلی برومند» لبخند می زند. خط اول را که خواند، استاد به من گفت: «تو بخوان ببینم». من هم یک خط خواندم. دوباره به «جواد» گفت: «تو بخوان». او هم خواند. «نورعلی برومند» زیر لب گفت: «عجیب است» و باز به من گفت: «تو بخوان». خواندم. رو به «جواد» کرد و گفت: «مویه را بخوان» و «جواد» «مویه» را خواند. استاد باز با خنده به من گفت: «تو بخوان ببینم». خواندم. بلندتر خندید و گفت: «عجیب است، مگر می شود که دو صدا این همه به هم شبیه باشد؟»
این را اضافه کنم که گوش «نورعلی برومند» در شناخت صدا، به شکل معجزه آسایی قوی بود، فی المثل، ده تا «سه تار» را که قبلا صدایشان را شنیده بود، یکی یکی برایش می زدید، فورا می گفت که هر کدام اسمش چیست و یا ساخته چه کسی است، من این تشخیص را تاکنون در کسی جز ایشان ندیده ام
به «جواد» گفت: «حالا مخالفش را بخوان». مخالف، یکی از مقام های بزرگِ «سه گاه» است، که در اوجِ آوازِ «سه گاه» اجرا می شود. «جواد» خواند و استاد از من هم خواست تا بخوانم. تا شروع کردم سرش را بالا گرفت، ابروهایش را بالا انداخت و گفت: «ها... فرقَش اینجاست». آواز که تمام شد به «جواد» گفت: «اگر کار کنی خوب می شوی، اوج بیشتر بخوان تا صدایت باز شود. حیف که مسافری وگرنه فکری برایت می کردم. به هر حال، سفر سلامت»
برگرفته از وبلاگ دل نوازها
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
کرشمه نرگس در شور "لا" تنظيم شده است. اين اثر به ياد ماندني با پيش درآمد زيباي شور زنده ياد استاد پايور با ريتم 4/4 شروع مي شود. پيش درآمد در گوشه درآمد خارا آغاز مي گردد. مشابه جملات آغازين اين پيش در آمد را مي توان در آغاز قطعه زيباي پژواک استاد پايور نيز مشاهده نمود. پس از اجراي جملات زيبايي در درآمد شور، در زمان 2:01 گوشه شهناز آغاز ميگردد. در زمان 2:51 اشاره کوچکي به گوشه رضوي مي گردد، دوستان سنتور نواز نمونه اين جملات را در چهارمضراب شور دوره ابتدايي سنتور مشاهده نموده اند. در زمان 3:19 فرود به گوشه شهناز و بالاخره در زمان 3:48 با اجراي جملات زيبايي که نمونه آن را در مقدمه شور دوره ابتدايي نيز ميتوان ديد، قطعه به درآمد شور فرود مي آيد.
پس از اتمام پيش درآمد، تکنوازي سنتور زنده ياد استاد فرامرز پايور آغاز مي گردد. روان اين استاد عزيز شاد و نوايش جاودان باد. استاد اين تکنوازي را در درآمد خارا شروع مي نمايد و جملات زيبايي در درآمد شور مي نوازند. سپس آقاي محمدجواد شجريان آواز را با تحريري در گوشه درآمد خارا شروع مي نمايد و سپس اين مصراع زيبا از شعر سعدي را که "من بي مايه که باشم که خريدار تو باشم" را در درآمد خارا آغاز مي نمايد. درآمد خارايي که آقاي محمدجواد شجريان در اينجا اجرا مي نمايند را مي توان در رديف آوازي استاد محمود کريمي مشاهده نمود
"من بي مايه که باشم که خريدار تو باشم / حيف باشد که تو يار من و من يار تو باشم" اين بيت زيبا در گوشه درآمد خارا اجرا مي گردد و زنده ياد استاد پايور چقدر زيبا جواب آواز را مي نوازند. دقت به پيوندي که بين شعر و خواننده و نوازنده در اينجا وجود دارد ما را در درک زيبايي بينهايت موسيقي ايراني ياري مي دهد.
تو مگر سايه لطفي به سر وقت من آري / که من آن مايه ندارم که به مقدار تو باشم
خويشتن بر تو نبندم که من از خود نپسندم / که تو هرگز گل من باشي و من خار تو باشم
اين ابيات زيبا با صداي گرم محمدجواد شجريان درآمد شور اجرا مي گردند. یکی از خصوصیات صدای آقای محمدجواد شجریان ادای بسیار زیبا و قابل درک اشعار و کلمات هستش که واقعا جای تامل دارد. زنده ياد استاد پايور نيز به زيبايي هرچه تمامتر جواب آواز را مي نوازند. گاهي واژه ها براي بيان زيبايي وا مي مانند و شايد به همين خاطر گفته اند که جايي که کلام از رفتن بازماند موسيقي آغاز مي گردد!
پس از اين آواز زيبا، استاد پايور چهارمضراب بسيار زيبايي را با ريتم 16/6 اجرا مي نمايند که الحق زيباست. انتخاب جملات، استفاده از تکنيکهاي خاص، رعايت پيانو و فورته ها، استفاده از هر سه پوزيسيون سيمهاي زرد، سفيد و پشت خرک، استفاده از جملات قابل فهم و درک و همچنين سرعت مناسب اجرا، اين چهارمضراب را فوق العاده مي نمايد.
"من چه شايسته آنم که تو را خواندم و دانم / مگرم هم تو ببخشي که سزاوار تو باشم" اين بيت در گوشه رهاوي يا رهاب اجرا مي گردد. گوشه رهاب يا رهاوي هم در شور اجرا مي گردد و هم در آواز افشاري زماني که بخواهيم از آواز افشاري به شور فرود آييم.
"مردمان عاشق گفتار من اي قبله خوبان / چون نباشند که من عاشق ديدار تو باشم" اين بيت در گوشه زيرکش سلمک اجرا مي گردد و پس از آن فرود به درآمد شور.
در قسمت بعدي گوشه کرشمه به صورت گروهي اجرا مي گردد. گوشه کرشمه جزو گوشه هايي است که داراي ساختار ملوديک و ريتميک هستند و مي توان آن را در غالب بسياري از دستگاهها و گوشه هاي اصلي ديگر نيز اجرا نمود. گوشه هايي مانند چهارپاره، زنگوله، مثنوي و ساقي نامه از اين دست گوشه ها هستند.
ريتم کرشمه معمولا 4/3 (سه چهار) مي باشد. وزن شعري که براي اجرا در کرشمه انتخاب مي گردد نيز "مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلات" مي باشد. حال مي پردازيم به گوشه هايي که در اجراي اين کرشمه به آن اشاره مي گردد:
ندانمت به حقيقت که در جهان به که ماني / جهان و هر چه در آن است صورتند و تو جاني (درآمد)
به پاي خويشتن آيند عاشقان به کمندت / که هر که را تو بگيري ز خويشتن برهاني (شهناز)
من اي صبا ره رفتن به کوي دوست ندانم / تو مي روي به سلامت سلام ما برساني (قرچه)
برآتش تو نشستيم و دود شوق برآمد / تو ساعتي ننشستي که آتشي بنشاني (رضوي)
سر از کمند تو سعدي به هيچ روي نتابد (شهناز) / اسير خويش گرفتي بکش چنان که تو داني ( فرود به شور)
پایان قسمت اول.
با سلام.
اصفهان به اصطلاح قدیم مثلا اگر اصفهان دو را در نظر بگیریم سی کرن میشود و همین اصفهان دو را اگر به اصطلاح اصفهان جدیدش را بخواهیم سی بکار میشود.و استفاده از هر کدام دلخواه است.
بسیار عالی
سپاسگزارم:53::53::53::53:
با سلام وتشکر از جناب دانشمند که در زمینه آموزش موسیقی ایرانی مخصوصا ساز سنتور زحمات زیادی متحمل میشن و سخاوتمندی ایشون در این زمینه قابل تحسین و تقدیر هست.نقل قول:
در خصوص جدولی که صحبتش شده دقیقا من همین جدول و تا یه جایی تکمیل کردم ولی در بعضی گوشه ها به مشکل برخوردم و وقتی خواستم از اینترنت کمک بگیرم به این تاپیک رسیدم. درصورت امکان این جدول و تهیه بفرمایید مطمنا راهنمای خوبی خواهد شد. و البته سوالی که باعث شده من به فکر تهیه این جدول بیفتم این بود که احتمال داره در یه دستگاه دو گوشه متفاوت باشن که مشخصه های نت شاهد و ایست و متغیر همسانی داشته باشند؟و اگه احتمالش هست چرا گوشه های متفاوتی در نظر گرفته میشن آیا میشه گردش ملودی باعث بشه که متفاوت درنظر گرفته بشن؟در مورد این جدول گوشهایی که من درنظر گرفتم از کتاب دوره ابتدایی استاد پایور هست.
در فایل پیوست قسمتی از جدولی که تهیه کردم و ناقصه رو ارسال میکنم. امیدوارم جناب دانشمند روی این مسله وقت بزارن و کاملش کنن.
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]