نوشته اصلی توسط
AliB
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
درود
برای این مساله باید گام های موسیقی ایرانی را مورد بررسی قرار بدیم . موسیقی ایرانی همونطور که می دونید در حال حاضر به هفت دستگاه و پنج آواز تقسیم شده . درسته که در سیر گردش گوشه ها در همه ی دستگاه ها و آواز ها به ربع پرده بر می خوریم ولی برای پاسخ به این سوال باید دید گام اصلی هر دستگاه و آواز چگونه است .
در گام دو دستگاه ماهور و راست پنجگاه شاهد ربع پرده نیستیم و در گام بقیه ی دستگاه ها و آواز ها شاهد ربع پرده هستیم .
برای روشن شدن این مطلب گام های دستگاه ها و آواز ها رو برا تون معرفی می کنم
شور (سل) : سل(شاهد) لا/کرن سی/بمل دو ر/کرن می/بمل فا سل
ابوعطا(لاکرن): لا/کرن(شاهد) سی/بمل دو(ایست) ر می/بمل فا سل لا/کرن
بیات ترک(سی بمل) : سی/بمل(شاهد) دو ر می/بمل فا سل لا/کرن سی بمل
افشاری(دو) : دو(شاهد) ر(نت متغیر) می/بمل فا سل لا/کرن سی/بمل دو
دشتی(ر) : ر(نت شاهد و متغیر) می/بمل فا سل لا/کرن سی/بمل دو ر
سه گاه(لا/کرن) : لا/کرن(شاهد) سی بمل دو ر/کرن می/بمل فا سل لا/کرن
چهار گاه (دو) : دو(شاهد) ر/کرن می فا سل لا/کرن سی دو
نوا(سل) : سل(شاهد) لا سی/بمل دو ر می/کرن فا سل
همایون(سل) : سل(شاهد) لا/کرن سی دو ر می/کرن فا سل
اصفهان(دو) دو ر می بمل فا سل لا/کرن سی دو
راستپنجگاه (فا) : فا سل لا سی/بمل دو ر می فا
در این گام ها مشخص هست که ربع پرده ها به چه صورت قرار دارند. و البته در گردش گوشه ها در همه ی دستگاه ها به ربع پرده بر می خوریم مثلا در ماهور در گوشه ی شکسته یا گوشه ی دلکش و یا راک ربع پرده وجود داره و در یا در راستپنجگاه در پنجگاه عشاق نیریز و .... ربع پرده وجود داره.
اساسا وجود ربع پرده مشخصه ی گام های موسیقی ایرانیست و فضا و حال و هوای موسیقایی ایران با این فواصل مشخص میشه ! پس اساسا چنین فواصلی در واقع نقشه ی ژنتیکی موسیقی ماست.