صدای شش دانگ چیست ؟ کدام خواننده ی ایرانی صدای شش دانگ دارد ؟ حتما بارها و بارها از این و آن شنیده اید که فلان خواننده از وسعت صدای بسیار بالایی که اصطلاحا شش دانگ نامیده می شود برخوردار است. اما آیا واقعا چنان وسعت صدایی وجود دارد؟ آیا خواننده ای که بتواند با چنان وسعت صدایی بخواند در جهان وجود دارد؟
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] آنچه در این زمینه به نظر بنده می رسد به طور اختصار برای شناخت هرچه بیشتر علاقمندان موسیقی و به ویژه نسل جوان معروض می دارم. ابتدا بهتر است بدانیم دانگ در موسیقی چیست و به چه فاصله ای از نت ها دانگ می گویند. به طور کلی فاصله ی چهار نت متوالی موسیقی را یک دانگ می گویند. مثلا از نت "دو" تا نت "فا" را یک دانگ می گویند. بنابراین فاصله هشت نت متوالی موسیقی که یک گام می شود، شامل دو دانگ است. از نت "دو" تا نت "فا" دانگ اول، و از نت "سل" تا نت "دو" دانگ دوم است. ضمنا باید توجه داشت که تعداد هشت نت متوالی موسیقی را که از هر نتی شروع شده و به نت همنام ختم شده باشد به لفظ بین المللی " اکتاو" نیز نامیده می شود. بنابراین هر اکتاو نیز شامل دو دانگ است ، اما در موسیقی بین گام و اکتاو تفاوتهای وجود دارد.
اما در مورد صدای شش دانگ در موسیقی ایران معمولا وسعت سازها و همچنین صدای خوانندگان را بر حسب دانگ مورد اندازه گیری و سنجش قرار می دهند. صدای خوانندگان اعم از خواننده ی زن و یا مرد، به طور معمول هر یک وسعت خاصی دارد و چون جنس صدا و بخصوص تارهای صوتی همه ی خوانندگان یکسان نمی باشد، لذا از لحاظ زیر و بم اصوات (بالا و پایین) تقسیم بندی هایی صورت گرفته که مجموعه ی اصوات خوانندگان را شامل می شود. این تقسیم بندی ها که شکل بین المللی به خود گرفته به شرح جدول زیر می باشد :
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] بنابراین معمولا مجموعه اصوات خوانندگان مرد و زن را صدای شش دانگ می نامند. باید توجه داشته باشیم که فی المثل اگر خواننده ای به دلیل نازک بودن تارهای صوتی ، دارای صدای زیر، یعنی صدای بالایی بود ، دلیل بر ان نیست که شخص دارای وسعت صدای شش دانگ می باشد. زیرا همانگونه که
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] اشاره شد منطقه ی صدای او در نتهای بالاتری قرار گفته است. به طور کلی صدای دقیق و شفاف و به اصطلاع "شارپ" در خوانندگان، محدوده خاصی دارد و پایین تر از آن و بالاتر از آن دیگر نمی تواند صدای شفاف باشد و قاعدتا یک صوت فیزیکی خواهد بود، نه صوت موسیقایی و مانند آن است که کسی بخواهد فریاد بزند یا جیغ بکشد.
تجربه ای که اینجانب طی سالیان دراز فعالیت های هنری و همکاری با بسیاری از خوانندگان کسب نموده ام این است که محدوده ی صدای دقیق و شفاف یک خواننده اعم از مرد یا زن، به طور طبیعی معادل حدود دو اکتاو یعنی چهار دانگ بیشتر نیست. البته در این راستا بعضی از خوانندگان به ویژه اگر با فن موسیقایی و سازها نیز اشنایی داشته باشند می توانند با تربیت تارهای صوتی خود این محدوده ی صوتی را به مقدار کمی در قسمت بم یا زیر افزایش دهند. ولی به هر حال محدوده ی صدای طبیعی یک خواننده ی مرد چهار دانگ و شامل نت های زیر است :
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] امروزه با استفاده از دستگاههای پیشرفته ی الکترونیکی و دیجیتالی می توانند به طرق مختلف برخی از اصوات خوانندگان را تغییر دهند و یا بر وسعت آن بیافزایند و یا به صورت دو صدایی بم و زیر مورد استفاده قرار دهند. حتی میتوانند با استفاده از این دستگاهها، صداهای مختلف را به گونه ی متفاوت آرایش دهند که البته این امر قاعدتا هنر محسوب نمی شود.زیرا در این زمینه نقش اصلی را صنعت ضبط و مونتاژ ایفا نموده است. در پاره ای از موارد هم آهنگ هایی را می شنویم که خواننده آن بدون اینکه جایی برای نفس کشیدن داشته باشنند، قطعات را به صورت پیاپی و پشت سر هم خوانده است و همواره برای خیلی ها مورد سوال است که خواننده ی این قطعات از کجا نفس آورده است؟ مگر می توان بدون نفس اوازی را پشت سر هم خواند ؟خب به درستی معلوم است آهنگ هایی که بدین گونه ساخته می شوند به صورت قطعه قطعه ضبط شده و هنگام پخش پشت سر هم شنیده می شوند.
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]مجموعه این مسائل سبب می شود که ما می بینیم در سالیان اخیر برای اینکه برخی از آهنگ هایی که ساخته می شود نمی تواند آن تاثیر لازم و دائمی را بر روی مخاطبین خود بگذارد و یا بعضی از ان آهنگ ها مانند دستمال کاغذی فقط مصرف یک باره دارند.
به نظر اینجانب موسیقی ایرانی نباید دستخوش تحولات موسیقی الکترونیکی قرار گیرد. به وضوح شاهد آن هستیم و می بینیم که به مرور ایام، موسیقی ایرانی در حال از دست دادن اصالت خود بوده و از احساس دور می شود. از قدیم الایام به صدای خوانندگان مرد راست کوک و به منطه ی صدای خوانندگان زن که معمولا یک دانگ بالاتر بوده چپ کوک می گفتند. نهایتا پیرامون شناخت وسعت صدا در مورد خوانندگان، چنانچه اگر برخی از مردم اضهار نظرهای ناآگاهانه و غیر اصولی و غیر فنی می نمایند تقصیری ندارند، چون مسئولین امر در جهت ارتقا و بینش و آگاهی هنری آنان نقش چندانی نداشتند. حتی هنوز هم متاسفانه هنر موسیقی در سرزمین ما جدی گرفته نشده و جایگاه خود را باز نیافته است. در این راستا سخنم بیشتر متوجه کسانی است که براین باورند که خواننده ی دلخواه آنان، دارای صدای شش دانگ و یاحتی گاهی می شنویم که بیشتر از شش دانگ صدا بهره مندند. به هر حال چنین نیست و اگر خواننده ای بر این باور بوده باشد، یا نا آگاهانه اظهار نظر نموده و یا متاسفانه شاید قصد عوام فریبی داشته است که امیدوارم چنین نبوده باشد.
ضمنا در خاتمه نظر علاقمندان را به چارت نتی که در این زمینه تهیه شده جلب می نمایم.
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
Tahrir.Blogfa.com
