دیدم بازهم این تاپیک مفید کم بازدید و نظر بوده گفتم یه پست دیگه بدو ودوستان شما هم نظر بدید تا این بحث مفید ادامه پیدا کنه...
نمایش نسخه قابل چاپ
دیدم بازهم این تاپیک مفید کم بازدید و نظر بوده گفتم یه پست دیگه بدو ودوستان شما هم نظر بدید تا این بحث مفید ادامه پیدا کنه...
دستگاه چهارگاه از نظر علم موسیقی یکی از مهمترین و زیباترین مقامات ایرانی است. گام آن مانند شور و همایون، پایین رونده و مثل گام ماهور و اصفهان بالارونده میباشد، چرا که در دو حالت محسوس است. یعنی میتوان گفت که این گام، مخلوطی از گام سهگاه و همایون است و اگر نت دوم و ششم گام ماهور را ربع پرده کم کنیم، تبدیل به چهارگاه میشود.
در گام چهارگاه همیشه دو علامت نیم پرده برشو و دو علامت ربعی فرو شو با هم وارد شدهاند و فواصل درجات این گام نسبت به تونیک عبارتند از: دو نیم بزرگ، سوم بزرگ، چهارم درست، پنجم درست، ششم نیم بزرگ، هفتم بزرگ و هنگام، که دانگهای آن هم با یکدیگر برابرند. نت شاهد (تونیک) این دستگاه نیز در راست کوک «دو» است. حالت آغازین درآمدهای چهارگاه، با نت «لا» بسیار واضح و مشخص است و به این وسیله به راحتی میتوان آن را از سایر گامها تشخیص داد.
از میان مقامات ایرانی و به خصوص موسیقی مشرق زمین، شور، سهگاه و چهارگاه هستند که از این میان، مقام چهارگاه از همه مهمتر است. چهارگاه را گامی کاملاً ایرانی و خالص میدانند. این گام با گام بزرگ (ماژور) ارتباط دارد چرا که مانند گام بزرگ بالا رونده است. سوم بزرگ مانند گام بزرگ است (دانگهایش مثل گام بزرگ (ماژور) مساوی بوده و فاصلهٔ آخر آنها نیم پرده است) و همین طور فاصلهٔ هفتم آن مانند هفتم گام بزرگ است و فاصلهٔ محسوس تا تونیک نیم پرده میباشد.
از طرف دیگر این چهارگاه با گام کوچک (مینور) نیز ارتباط دارد و به طریقی تمامی گامهای مختلف در یک جا جمع شدهاند و بهترین صفات هر گام را انتخاب کرده تا گام چهارگاه را با صفات عالی تشکیل دهد. گام چهارگاه هم از نظر آوایی و هم گوشههای مشترک، شباهت زیادی با گام سهگاه دارد.
چهارگاه در گوشه زابل، کمی به اوج میرود. این گوشه با وجود اینکه نت شاهد و ایست ثابتی ندارد، ولی از حالت ریتمیک و ضربی بالایی برخوردار است ولی از این نظر، هیچ وقت به پای گوشه مخالف نمیرسد. مخالف اوج زیبایی چهارگاه است. حصار گوشهای است که در عین زیبایی، کمی از نظر کوک برای نوازندگان به خصوص سنتورنوازان، مشکلساز میشود. زیرا برای اجرای این گوشه در ادامه ردیف چهارگاه، بایستی نت «فا» را دیز کوک کرد (البته در راست کوک). یعنی نت فا، نیم پرده زیر میشود. این گوشه تا حدودی معادلات چهارگاه را به هم میریزد و برای اینکه بتوان به ادامه ردیف پرداخت، بایستی فرودی مجدد به درآمد داشته باشیم. گوشه منصوری نیز معمولاً پایان بخش دستگاه چهارگاه است. حالات کرشمه، بسته نگار، حزین و زنگ شتر، به زیبایی در تمام چهارگاه، خودنمایی میکنند.
آواز چهارگاه نمونه جامع و کاملی از تمام حالات و صفات موسیقی ملی ماست. چرا که درآمد آن مانند ماهور، موقر و متین است و شادی و خرمی خاصی دارد. در ضمن آواز زابل در همه دستگاهها و در اینجا حزن و اندوه درونی در آواز ما دارد. آوازی نصیحتگر، تجربه آموز و توانا مانند همایون دارد و آواز مویه و منصوری غم انگیز و حزین است. پس این دستگاه نیز به دلیل کمال خود هم گریه و زاری میکند و هم شادی میآفریند و گاهی مسرور و شادمان است و گاهی نیز غمانگیز و دلشکسته و با توشهای از متانت و وقار عارفانه شرقی.
اما روی هم رفته چهارگاه را می توان دستگاهی محسوب کرد که مانند پیری فرزانه دارای روحی بلند و عرفانی است و احساسات عالی انسانی را در کنار خصایص و محسنات انسانی صبور و شکیبا داراست. از ناکامیها و ناامیدیها اشک غم میریزد و در شادیها و خوشیها اشک شوق و سرور. این دستگاه، بهترین گزینه برای ساخت قطعات و تصانیف ملی میهنی و حماسی است به طوری که به زیبایی میتواند حالت شوق و افتخار وصف ناپذیری را در شنونده به وجود آورد. نوازندگی در این دستگاه با هر یک از سازهای ایرانی، زیبایی خاص خود را دارد ولی هنگامی که تارنوازی به اجرای چهارگاه میپردازد، چیز دیگری است.
از گوشه های اصلی این دستگاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد: درآمد، بدر، پیش زنگوله و زنگوله، زابل، حصار، مخالف، مغلوب، ساز بانک، حدی، پهلوی و منصوری.
درودنقل قول:
چه سوال جالبی کردید....
اتفاقا این سوال مدت هاست که ذهن منو مشغول کرده
ولی اگه اگه اشتباه نکنم.....فکر کنم نت محسوس ( درجه ی هفتم ) اصفهان متغیره و گاهی ربع پرده کم و زیاد میشه
یه مثالش این بود که شما زدی.....
یه مثال دیگش اینه که در اصفهان سل هم که اصولا سر کلید باید si بمل...mi کرن...و fa سری باشه........گاهی فا رو دیز میزنیم......
استاد وزیری میگفت اصل اصفهان اینه که فا سری باشه.....اگرم بخوایم فواصل اصفهان رو رعایت کنیم میبینیم اصولا فا سری میشه....
ولی استاد خالقی تو کتابشون محسوس رو نیم پرده واسه اصفهان تعریف کرده....
بهمین خاطر همه ی قطعات خالقی رو با فا دیز میزنیم
نقل قول:
بله. اتفاقا گوشه قرچه ایشون رو گوش دادم. ولی چون به قول شما بدون آهنگ بود یه خورده گیج شدم...
باز هم که دوستان کم لطف اند نسبت به این تاپیک... دوستان شناخت ردیفی های موسیقی مهمترین رکن برای یه نوازنده هستش.. حتما در این باره بحث کنید...
دستگاه ماهور یکی از گستردهترین دستگاههای موسیقی ایرانی است و در ردیفهای گوناگون در حدود ۵۰ گوشه دارد. دستگاه ماهور به علت حالت و ملودی روانی که دارد اغلب به صورت موسیقی شاد در جشن ها و اعیاد نواخته می شود. این دستگاه دارای گوشه های متنوعی است که با مقام های کاملاً متفاوت در سه بخش بم، میانی و زیر اجرا می شود. ناگفته نماند تمام گوشه ها به وسیلهٔ فرود به درآمد رجعت می کنند.
ماهور «دو»
ماهور دو، ماهوری است که گام آن از دو شروع میشود. یعنی نت شاهد آن دو میباشد و در تار وسه تار با کوک دو سل دو دو نواخته میشود. در ماهور دو همه پردهها بکار هستند یعنی دو – ر – می– فا - سل – لا - سی – دو.
ماهور «ر»
برای ویلن و کمانچه معادل آن ماهور «ر» میباشد که شاهد آن نت «ر» است و نت «دو» نیز دیز میشود.
گوشههای اصلی و زیر مجموعههای آنها
1. درآمد : ( نت شاهد آن نت اول گام است یعنی «دو»)
2. گوشه گشایش(داد) : ( نت شاهد آن نت دوم گام است یعنی «ر»)
3. گوشه شکسته : ( نت شاهد آن نت پنجم گام است یعنی «سل»)
4. گوشه دلکش : ( نت شاهد آن نت پنجم گام یعنی سل است )
5. گوشه عراق : ( نت شاهد آن نت هشتم گام یعنی دو است )
6. گوشه راک: (شاهد و ایست آن نت دو یک اکتاو بالاتر از شاهد و ایست درآمد است)
7. گوشه فیلی: (شاهد آن فاصله درست پنجم بالاتر از درآمد یعنی «سل» می باشد و ایست آن می کرن که البته درصورت بازگشت به ماهور ایست آن مطابق با ایست ماهور خواهد بود)
گوشههای ریتمیک
1. کرشمه
2. مجلس افروز
3. خسروانی
4. چهار پاره
5. زنگوله
دوستان بعد از این چند دستگاه میخوام یه توضیحی راجع به آواز دشتی در دستگاه شور بدم...
آواز دشتی از متعلقات دستگاه شور است، از مشهورترین آثار در آواز دشتی به سرود ای ایران اثر روحالله خالقی میتوان اشاره کرده، عارف قزوینی نیز بسیاری از تصنیفهای خود را در این آواز ارایه کرده است.
گوشهها
* درآمد دشتی
* اوج
* بیدگانی
* دیلمان
* دشتستانی
* پیش درآمد دشتی
* حاجیانی
* چوپانی
* غمانگیز
* مثنوی
* گیلکی
* کوچه باغی
* سملی
* سارنگی
سلام مي خواستم بدونيد تشخيص دستگاه يا گوشه خيلي اسونه .من قبلا واقعا برام مشكل بود .مي خوام كمكتون كنم .1.بايد پيش درامد وفقط چند گوشه مهم ان را با ساز بزنيد وفقط براي شروع كار روي يك دستگاه كار كنيد2.نت شاهد گوشه را بشناسيد تا از حفظ بزنيد.3.از كاراستادي كه همين گوشه را زده گوش دهيد.4.گوشتان كاملا اشنا ميشود. لطفا نتيجه را به من اطلاع دهيد.ممنون
سلام به دوستان.میشه فاصله درجات دستگاه هارو بگین تا ماهم بتونیم بزنیمشون؟باید الگوهاشونو بدونیم بعد بزنیم دیگه
با درود به همه دوستان
کسی هست که جواب این سوال رو بدونه؟!
سوالم در مورد مخالف هست
همونطور که میدونید در دستگاه چهار گاه گوشه ای با نام مخالف وجود داره و در دستگاه سه گاه نیز گوشه ای با همین نام وجود داره حالا من اینو میخوام بپرسم که چرا اسم این دو گوشه در این دو دستگاه مخالف هست مثلا ما در دستگا های مختلف گوشه های مختلفی داریم مثل طرز در راست پنجگاه یا تخت طاقدیس در نوا یا گوشه گر یلی در شور و .....
به چه دلیل این حالت هایی رو که در این دو قسمت (یعنی مخالف در 3 گاه و 4گاه)رخ میده رو مخالف نامیدن؟!
ضمنا اینو بگم که دلیل علمیش رو میخوام
خواهشن اگه کسی میدونه جوابش رو.بگه
سپاس...
میشه بگین در مورد ویولن در چه کتابی و توسط چه کسی این مطالب گفته شده؟نقل قول:
سلام دوست عزیز... خیلی هم کار ساده ای نیست چون ما 7 دستگاه داریم و یه صد تایی گوشه معروف...پس یاد گرفتن همه این ها کار سختیه... اما کار هایی که شما گفتید بسیار مفید و موثر هستش...امید وارم دوستان استفاده کنند...فقط این که میگید کار ساده ایه برای کسی که حداقل یک بار همه گوشه های یک دستگاه رو زده باشه..باز هم کار سختیه چون مثلا توی دستگاه شور و گوشه شهر آشوب ما وسعت بسیاری رو میبینیم پس کار ساده ای نیست..تلاش میخواد:30::30:نقل قول:
دوست عزیز اگه شما سنتور کار میکنید... کتاب بعد از کتاب ردیف ابتدایی خودتون میفهمید ولی باز هم جناب راز و نیاز یه توضیحی در صفهات قبل دادند..:48:نقل قول:
دوست خوب این دو گوشه فقط در اسم با هم شبیه نیستند بلکه در گام ها و صدا هم شبیه اند شما اگه این دو گوشه رو اجرا کنی خودت به صورت عملی یاد میگیریپپباید اجرا بشه:23:نقل قول:
آواز بیات ترک یا بیات زند از آوازهای چهارگانه دستگاه شور است که از لحاظ رابطهٔ فواصل با درآمد، قدری یکنواخت به گوش میرسد. نُت شاهد آن، درجهٔ سوم گام شور و نت ایست، درجهٔ هفتم آن است.
بیات ترک به دلیل نزدیکی به ماهور، قابلیت اجرایی بسیاری از گوشههای ماهور را دارد. بیات ترک تنوعی در تغییر بنیهٔ شور است که در انتها نیز به شور ختم می شود؛ زیرا اختلافی در فواصل شور و ترک (با علامت تغییر دهنده) وجود ندارد.
فواصل بیات ترک را دوم و سوم بزرگ، چهارم و پنجم درست، ششم بزرگ، هفتم نیم بزرگ و هنگام تشکیل میدهند که با رعایت تطابق فواصل با مقام ملایم دلگشا در موسیقی مقامی منطبق است.
با سلام .بايد بگم براي هر كاري دقت وعلاقه در درجه اول قرار دارد پس به هيچ چيز سخت نگاه نكنيدو تلاش در درجه بعدي است .من گفتم در ابتدا فقط يك دستگاه كار كنيد متوجه مي شويد بسيار اسونه و به راز ان پي مي بريد.نقل قول: