2-5:تلمیح:یعنی به گوشه چشم اشاره کردن و در اصطلاح بدیع آن است که گوینده در ضمن کلام به داستامی یا مثلی یا آیه و حدیثی معروف اشاره کند.مثال:از سعدی
گرش ببینی و دست از ترنج بشناسی
روا بود که ملاحت کنی زلیخا را
نمایش نسخه قابل چاپ
2-5:تلمیح:یعنی به گوشه چشم اشاره کردن و در اصطلاح بدیع آن است که گوینده در ضمن کلام به داستامی یا مثلی یا آیه و حدیثی معروف اشاره کند.مثال:از سعدی
گرش ببینی و دست از ترنج بشناسی
روا بود که ملاحت کنی زلیخا را
2-6:اغراق:هر گاه در وصف یا نکوهش کسی یا چیزی زیاده دوی شود اغراق گویند.در حقیقت غیر ممکن را طوری ادا کنن که ممکن و درست به نظر آید.مثال:
همه بر گرفتند با او خروش
زمین پر خروش و هوا پر ز جوش
تضمین :اگر عین آیه یاحدیثی در اثرذکر شود ویا شاعر یانویسنده جهت تأیید نوشته ی خود ازسخن بزرگی استفاده کند می گوییم دارا ی تضمین است .
مثال :(عین آیه یاحدیث)
که یکی هست و نیست جزاو *** وحده لا اله الا هو
مثال :(درجهت تأیید)
سعدی : چه خوش گفت فردوسی پاکزاد *** که رحمت برآن تربت پاک باد
(ادامه)فردوسی: میازار موری که دانه کش است *** که جان دارد و جان شیرین خوش است
تشبیه و انواع آن
1- تشبيه چيست و پايه هاي تشبيه کدامند؟
تشبيه، ادعاي همانندي ميان دو يا چند چيز است. پايه هاي تشبيه: مشبه، مشبهٌ به، ادات تشبيه، وجه شبه است.
2- غرض از تشبيه چيست؟
غرض از تشبيه، توصيف، اغراق، مادي کردن حالات و ... است.
ايام گل (مشبه) چو (ادات تشبيه) عمر(مشبه به) به رفتن شتاب کرد (وجه شبه)
تشبیه بلیغ
تشبيهي که ادات و وجه شبه آن حذف شود، «تشبيه بليغ» نام دارد.
مانند: تو حور بهشتي
تشبیه بلیغ دو نوع دارد
1) اِسنادي: که در آن «مشبهٌ به» به «مشبه» اسناد داده مي شود؛ مانند: علم نور است.
2) اضافي: که آن را «اضافه تشبيهي» مي خوانند و در آن يکي از طرفين تشبيه به ديگري اضافه مي شود؛ مانند: درختِ دوستي، لبِ لعل
تشبیه مفرد
تشبيهي است که «مشبهٌ به» آن يک چيز است.
علم مانند نور است ......در اینجا فقط یک مشبه به موجود است که همان نور است
تشبیه مرکب
تشبيهي است که هيأتي به هيأت ديگر مانند مي شود، يعني طرفين تشبيه دو چيز يا بيشتر است.
وجه شبه در تشبیه مرکب دوگونه است:
الف) نتيجه اي که از اجزاي مشبه و مشبهٌ به حاصل مي شود، مانند هم است. مثال: ناتواني در اين بيت:
ديده اهل طمع به نعمت دنيا پُر نشود همچنان که چاه به شبنم
ب ) شکل و رنگي که از اجزاي مشبه و مشبهٌ به پديد مي آيد، مثل هم است.
مانند: قرار گرفتن دايره اي شفاف بر صفحه اي سرخ رنگ در بيت زير:
بر گل سرخ از نم، اوفتاده لآلي همچو عرق بر عذار شاهدِ غضبان
استعاره و انواع آن
استعاره مصرحه
بيان «مشبهٌ به» و اراده تمامي ارکان تشبيه است و ناميدن اين استعاره به مصرحه (آشکار) به سبب آن است که از طريق مشبهٌ به، به آساني مي توان به وجه شبه و مشبه دست يافت.
در اين بازار اگر سودي است با درويش خرسند است
خدايا، منعم گردان به درويشي و خرسنديوجه شبه: وجود کالا و کسب مال و فايده بردن از دينا و بازار است.
استعاره: بازار استعاره از دينا / مشبه: دنيا / مشبهٌ به: بازار
استعاره مکنیه
مشبهي است که به همراه يکي از اجزا يا ويژگيهاي مشبهٌ به مي آيد.
به 2 صورت است:
1)اضافي
2)اسنادي
- استعاره مکنيه اي که از اضافه شدن چيزي به مشبه به دست مي آيد را «اضافه استعاري» مي گويند.
- استعاره مکنيه اي که که مشبهٌ به آن «انسان» مي باشد را «تشخيص» يا «انسان انگاري» گويند.