تغییر نت نوشته شده برای یک ساز به ساز دیگر

با سلام
آیا کسی از دوستان میدونه اگه بخوام مثلا نتی رو که واسه سنتور یا ویولون و... نوشته شده با تار یا سه تار بزنم باید چه تغییری توش بدم؟
آیا قاعده خاصی داره؟ ساده است یا تخصصی و پیچیده؟
ممنون

بابا کسی تو این زمینه اطلاعاتی نداره ما رو راهنمایی کنه؟
خیلی صواب داره !

با سلام
تابان گرامی تبدیل نت رو میخای از چه سازی به چه سازی انجام بدی؟
من یه سری اطلاعات دارم امیدوارم کمکی بکنه.

اگه مال سنتور رو میخای با تار بزنی از لحاظ کوک زیاد مشکلی نداری چون معمولا کوک های سنتور برای نواختن دستگاهها شبیه تار هست.مثل شور که معمولا یا Sol یا la نواخته میشه یا ماهور که معمولا Do نواخته میشه...

در مورد ویولون مشکل اصلی کوک هست.چون معمولاکوک ویولون رو - Mi La Re Sol- میگیرند این تغییر کوک برای تار مشکل ساز خواهد بود.مثلا شور رو برای ویولن شور La می نویسند یا ماهور رو ماهورRe که یه مقدار برای کسی که چشمش یه نت نویسی مرسوم عادت کرده میتونه مشکل ساز باشه.
برای تغییرش هم باید مثلا ماهور re رو تبدیل کنی به ماهور DO حالا بگذریم از تزیینات و تکنیک های ویژه ای که مخصوص هر سازی هست.

اما از لحاظ ریزه کاریها هم هر سازی اعم از سنتور و ویولون یه سری تکنیک ها و تزیینات و ریزه کاری ها داره که مختص خودشه . و نواختنش با سازهای دیگه ممکنه یه مقدار سخت باشه .نمیشه مثال زد به صورت کتبی ،اما خب در کل اگه بتونی با مشکل کوک و همین ریزه کاریها کنار بیای کار سختی نیست.اما خب یه نظر من کنار آومدن با نت سنتور راحت تره و میتونی با کمی دقت ازش استفاده کنی
امیدوارم کمکی کرده باشم

کمانچه ی عزیز از اینکه مطالب خوبی را در پاسخ به دوستمون مرقوم داشتید سپاسگزارم.
مبحث استفاده ی از نت نوشته شده برای یک ساز توسط ساز دیگر به مواردی بر می گردد که اشاره کردید.
مهمترین مساله انتقال نت هست همونطور که گفتید نت های برای هر ساز ممکنه از یک مبنا با توجه به ویژگی های هر ساز نوشته بشه و برای استفاده در ساز دیگر باید به مبنایی که برای اون مناسب هست منتقل بشه. که برای این کار مثلا همونطور که گفتید اکر نتی برای ویلن در ماهور ر نوشته شده و بخواهیم با سه تار اجرا کنیم باید او رو به ماهور دو منتقل کنیم که به این ترتیب همه ی نت ها یک پرده بر روی خط حامل پایین آمده و ر می شود دو و بقیه ی نت ها هم به همین ترتیب.
اما اساسا برخی قطعات مخصوص یک ساز با توجه ویژگیهای تکنیکی هر ساز طراحی می شوند و ممکن است از نظر تکنیکی برای اجرا بر روی ساز دیگر با مشکلاتی مواجه باشد البته غیر ممکن نیست به طئر مثال تمام قطعات تکنیکی و عالی استاد پایور رو استاد ظریف بر روی تار با مهارت اجرا می ککند و کرده اند. در هر صورت این هم باید در نظر داشت.
البته فکر می کنم مقصود شما قطعات عمومی مثل تصنیفها و یا قطعات مشهوریست که امکان اجرا بر روی همه ی ساز ها دارند و از این رو به مبحث انتقال باید توجه داشت.
مساله دیگر تکنیک های مضراب زنی و انگشت گذاریست که یا باید تجربه ی زیادی داشته باشید که به نحوی درست در استفاده از نت های دیگر سازها برای ساز خود به کار ببرید و یا باید از یک مربی کمک بگیرید.
این ها مواردی بود که به ذهن من می رسید و در کل چیز زیادی بر نوشته ی ویشتاسب گرامی نیافزود.
متشکرم

علی من اینجاشو متوجه نشدم میشه کمی توضیح بدی منظورت چی بود.
اما اساسا برخی قطعات مخصوص یک ساز با توجه ویژگیهای تکنیکی هر ساز طراحی می شوند و ممکن است از نظر تکنیکی برای اجرا بر روی ساز دیگر با مشکلاتی مواجه باشد البته غیر ممکن نیست به طئر مثال تمام قطعات تکنیکی و عالی استاد پایور رو استاد ظریف بر روی تار با مهارت اجرا می ککند و کرده اند. در هر صورت این هم باید در نظر داشت.
یعنی اگه یک ترانه برای سنتور ساخته بشه امکان داره که نتونیم با تار با همان کیفیت و عیار اجرا کنیم؟
میشه هم از لحاظ تکنیکی و هم از لحاظ ریتمیک و نت خوانی توضیح بدی؟

محمد عزیز سلام
در پاسخ به سوال شما می تونم اینگونه بیشتر توضیح بدم:
همونطور که در جمله ی قبلی من که نقل قول فرمودید نوشته شده اشاره ی من به قطعاتیست که به طور خاص و ویژه برای یک ساز ساخته می شود هست که بیشتر شامل قطعات سازیست مثل انواع قعطات ضربی و یا به طور مثال چهار مضراب ها و یا قطعات با ریتم خاص که مخصوصا برای یک ساز طراحی و اجرا می شود. البته ممکنه تصنیف و یا ترانه ای هم در این بین بیشتر با تکیه بر تکنیک و توانایی ساز خاصی طراحی و ساخته بشه ولی در کل همونطور که گفتم درصد زیادی از قطعات با تدوین و به اصطلاح بازنویسی برای هر ساز قابل اجرا خواهد بود. در ادامه اگر بخواهم مثالب برای آنچه که قطعات مخصوص یک ساز هست بیان کنم به طور مثال قطعاتی که اردوان کامکار بر روی سنتور اجرا می کند برخی از این قطعات با توجه به حال و هوا و تکنیک سنتور است . سنتور سازیست با اکتیو و حرکت بالا در موسیقی ایران که اجرای پاساژ ها و آرپژ ها و قعات سرعتی در آن با سهولت بیشتری انجام می پذیرد و این به ساختار این ساز بر می گردد. اجرای اینگونه قطعات بر روی سازی مثل تار می تواند بسیار سنگین باشد.
یا به طور مثال ساز ویلن رو در نظر بگیرید و ساز کمانچه البته شاید قیاس مع الفارق باشه ولی خوب هر دو شبیه به هم هستند ولی برخی قطعات و یا به طور کلی قطعات موسیقی کلاسیک مناسب اجرا بر روی کمانچه نیستند به دو دلیل اول اینکه با صدادهی و شخصیت این ساز هماهنگی ندارند و دوم اینکه اکتیو برخی از این قطعات به حدی بالاست که برای اجرا بر روی کمانچه مشکلاتی را خواهد داشت . به طور مثال فیلمی از اجرای ارکستر فیلارمونیک برلین به رهبری فون کاریان می دیدم که قطعات ویوالدی رو اجرا می کردند و یک خانم ویلنیست اول این کار بود . در بعضی قسمت ها چنان سرعت و حرکتی داشت آرشه و برخی جملات باید به گونه ای اجرا می شد که تصور اجرای اون بر روی کمانچه هم غیر ممکن است و اساسا نیازی هم به اجرای اون بر روی کمانچه نیست .
مقصود بیشتر اینگونه فضاها و تفکیکات بین قطعاتی که برای هر ساز نوشته می شود بود وگرنه مثلا یک تصنیف یا ترانه به هر روی با همه ی سازها اجرا می شود اما ممکنه است با برخی ساز ها زیبا تر و تاثیر گذار تر به گوش بیاید. که این هم باز بر می گردد به تفاوتهای ساز ها. البته گاهی اوغات رخنه کرد تکنیکهای اجرایی یک ساز بر روی ساز دیگر به تکامل و غنای شیوه ی بیان و نوازندگی یک ساز می افزاید. مثلا استاد ظریف که در اثر هم نشینی با استاد پایور تکنیک و توان بالایی در اجرای پاساژ ها و جملات مشکل بر روی تار دارند. مثل استاد مشکاتیان که با پشتوانه ی سه تار نوازی در اجرای تحریر ها و تکیه ها و بعضا نوع جمله بندی های به بیانی زیبا و بدیع بر روی ساز سنتور دست یافته اند و نمونه های فراوان و نمونه ی کامل آن استاد بزرگوار و پدر موسیقی ایران در قرن حاضر ابوالحسن خان صبا است که با اشراف بر ساز های فراوان توانسته بود شیوه های عالی و کاملی برای نوازندگی هر ساز تدوین کند . به طور مثال مطابق سخنان خودشون ایشون برخی تکنیک ها و حالات کمانچه نوازی رو برای بومی کردن ویلن در ایران با متدی علمی و منطقی و صحیح که مناسب برای ساز ویلن باشد بر روی این ساز پیاده می کنند.
در کل مواردی که مد نظر من بود فکر می کنم همین ها بود که راجع به اون صحبت کردم.

نکته ی دیگری که اضافه می کنم این است که مثلا قطعه ای را که برای ساز کششی است بخواهیم بر روی ساز مظرابی بنوازیم نیاز به معادل سازی و اصلاح در جملات دارد که مناسب برای ساز مضرابی بشود.
به طور مثال می توان به چهارمضراب های استاد صبا و تدوین آن برای سه تار توسط مسعود شعاری اشاره کرد . ایشان در جایی ذکر کرده اند که با خود تصور کردم که اگر استاد صبا این قطعات را با سه تار می نواختند چگونه این کار را انمجام می دادند (با توجه به شیوه ی خودشان) و با این دید به ویرایش این قطعات از ویلن به سه تار کردم .
که هم مبنا و هم نحوه ی نگارش تغییر کرده است در این انتقال.

البته علاوه بر صحبت دوستانم یه نکته هست که باید توجه بشه.گاهی اوقات برای تغییر بعضی نتها برای ساز دیگر باید از هر دو ساز و گهگاهی سبک نوازنده و حتی اجرای قطعه باخبر باشی.مثلا برای تغییر نت سنتور باید یه کمی حداقل از سنتور سر در بیاری.برای تغییر گامها هم یه کم تئ.ری موسیقی بدونی کافیه

کسی نت مرغ سحر رو برای سنتور داره؟
اگه کسی سراغ داره من بینوا رو راهنمایی کنه
خیلی برام مهمه

ali_blueعزیز دوست گلم درخواستت رو در بخش درخواست نت مطرح کن عزیز .
اونجا مسوولین مربوطه به سرعت پیگیری می کنند و پاسخ خواهند داد. در ضمن برای تمرین هم که شده می تونی نت مربوط به تار و سه تار رو که از ماهور دو نوشته شده رو بگیری و تو دفتر نت انتقال بدی به ماهور فا و یا سل (هر کدوم که روی سنتور اجرا می کنی) چون کار سختی نیست و تمرین خوبی هم خوهد بود.
موفق باشی

با سلام و تشکر بە خاطر تاپیک عالی کە زدید
من یک سوال داشتم؟
وقتی بخوایم مثلا یک پیش درآمد یا هر قطعەای را از سەتار بە ویولن انتقال دهیم من یک مشکل عمده کە دارم رینج یا دامنه نت های سەتار است کە بسیار بمتر از نت های ویلن است این مشکل را چطور باید حل کرد؟ چطور نتهای بم کە در ویلن وجود ندارە را باید اجرا کرد ؟

چنین بازنویسی هایی کار بسیار تخصصی هستش و شامل صرفا بالا و پایین کردن چند تا نت نیست. شما باید علاوه بر تار به ویولون هم مسلط باشید تا از عهدش بربیاید. صد البته این بستگی به خود قطعه هم داره که چقدر ساده یا پیچیده باشه.
ولی در کل اگه رنج صداها باهم سازگار نیستند تصور من اینه که باید در اکتاوی زیرتر اجرا کنید و یا حتی شاید مجبور به تغییر گام بشید. لزومی نداره همان نت تار رو به دست نوازنده ویلون بدید. صدادهی بهرحال متفاوته.