ريشه -رقص-آواز- گيتار-کمپاس** ( دستگاه سولئارس ( سولئ**

تاريخچه
ريشة لغت سولئارس از كلمة اسپانيايي Soledad به معناي « تنهايي و انزوا و دلتنگي » مي باشد كه خود آن نيز از لغت لاتين Solitas يا Solitatis به همان معنا ، گرفته شده است. اگر چه برخي از نظريات جديدتر دلالت بر انتساب كلمة سولئارس به فعلSolear به معني« آفتاب دادن يا چيزي را در مقابل خورشيد نهادن » ، دارند .
اين دستگاه را مادر فلامنكو مي دانند ؛ چرا كه يكي از دستگاههاي پايه فلامنكو بوده ، كمپاس 12 ضربي آن اساس ساختار بسياري از دستگاههاي ديگر فلامنكو از قبيل آلگرياس ، بولرياس ، كانتينياس ، ميرابراس ، رومِراس ، روساس و كاراكولِس محسوب مي شود .
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
شكوه و زيبايي ، غناي ملوديك و عمق احساسات نهفته در سولئارس سبب مي شود تا غالب هنرمندان مايل به اجراي اثر در اين دستگاه باشند . در واقع سولئارس از آنجا كه هر سه عنصر رقص (Baile) ، آواز(Cante ) و گيتار(‍Toque ) را درهنر فلامنكو به بهترين وجهيبيان مي كند ، از يك نقش مركزي برخوردار است. اين دستگاه قديمي عليرغم تغييرات زيادي كه در هنر فلامنكو بوجود آمده اصالت خود را حفظ كرده و دست نخورده باقي مانده است و ريتم هاي جــدي و بــاعظمتش، هنوز هم احساسات غم انگيز و پر حرارت را باخلوص تمام بيان مي كنند .
منشاء سولئارس مانند بيشتر پالوهاي فلامنكو به علت عدم وجود منابع مستند و موثق ، در هاله اي از ابهام و ترديد قرار گرفته .
براساس نظر بعضي از فلامنكولوژيست ها ، سولئارس از يك رقص قديمي ناحية كاديز ( Cadiz ) به نام حالئو ( Jaleo ) يا چوفلا(Chufla) و آوازهاي همراه آن مشتق شده است . اين رقص، آواز بسيار شاد و سرزنده اي داشت و در نيمة قرن نوزدهم ميلادي بسيار پرطرفدار بود . عده اي نيز كانيا ( Cana ) و پولو ( Polo ) را به عنوان اجداد سولئارس مي شناسند ؛ در حاليكه برخي ديگر منشاء آن را با پالوهاي توناس(Tonas) و سگيريّاس(Sguiriyas) يكي مي دانند . ملودي هاي سولئارس تشابهات حسي زيادي با ملودي هاي باستاني مورها دارد و البته نبايد تأثير بارز و فراوان كولي ها را هم فراموش كرد .
قديمي ترين اطلاعات راجع به وجود سولئارس ، به نيمة قرن نوزدهم ميلادي باز مي گردد كه منطقة كاديز(Cadiz) ، تريانا ( Triana )و سويل ( Sevilla ) را به عنوان مراكز رشد و تكامل اين سبك معرفي كرده اند.
سولئارس دوران طلايي خود را در ربع پاياني قرن نوزدهم طي كرد . در آن دوره كه «كافه هاي كانتانته» متولد شدند ، هنرمندان فلامنكو مجال و عرصه اي براي عرضه بدون واسطه و آزادانة هنر خويش به عموم مردم يافتند . در اين كافه ها هر هنرمندي مي توانست براي مردمي كه مشغول خوردن و نوشيدن و وقت گذراني بودند ، بخواند ، بنوازد و يا برقصد . بيشتر سبكها يا ملوديهاي سولئارس كه امروزه به ما رسيده ، خلق هنرمندان آن دوره است .
در سالهاي آغازين قرن بيستم پالوهايي مانند مالاگنيا ، تارانتاس و كارتاژنراس توجه مردم را جلب كرد و جاي سولئارس را گرفت . در ادامة اين روند هنگامي كه فلامنكوي اُپرايي(Opera Flamenco) به وجود آمد ، پالوهاي شادتر و سطحي تري چون فاندانگو و بولرياس و گِئاحيراس پرطرفدار شدند و تعداد هنرمنداني كه به سولئارس مي پرداختند كاهش يافت .


با ظهور سنت گرايان نوخاسته در دهه هاي 50 تا 70 ميلادي ، همچون آنتونيو مايرِنا(Antonio Mairena) ، سولئارس همراه با پالوهاي جدي و باوقار ديگر مانند سگيريّاس و توناس به اوج بازگشت و شكوفا شد .
هنرمندان به هنرنمايي در سولئارس پرداختند و پاسخ علاقه مردمي را كه انگار دوباره اين پالو را پيدا كرده بودند ، دادند . ولي پس از مدتي كه فلامنكوي مدرن پيدا شد ، دوباره سولئارس و هم خانواده هايش را به فراموشي نسبي و انزوا كشانيد . نابغة معاصر آواز فلامنكو ، يعني كامارون دِ لا ايسلا (Camaron de la Isla) ، پالوهاي ساده تر و شادتري مانند بولرياس و تانگو را ترجيح مي داد ؛ زيرا اين پالوها براي تلفيق با موسيقي هاي ديگر مانند پاپ و جاز از انعطاف بيشتري برخوردار بودند. به هر حال غناي موسيقايي و محتوايي پالوي سولئارس به گونه ايست كه بروز چنين دوره هاي افت و خيزي ، تاثيري در نقش و اهميت و جايگاهش در فلامنكو نداشته و ندارد .

»» آواز در سولئارس

ريشة آواز سولئارس را در ثلث ابتدايي قرن نوزدهم يافته اند كه در آن زمان جهت همراهي با رقص حالئو استفاده مي شد. بعدها پس از تثبيت جايگاه سولئارس به عنوان يكي از پالوهاي اصلي فلامنكو، فرم جديدي به صورت آواز تنها به وجود آمد.
در فاصلة سالهاي 1875 م. ( دورة لوكو ماتئو (Loco Mateo ) لا سِرِ نِتا (La Sereneta ) و اِنريكه اِل ملّيسو (Enrique el Mellizo )) تا 1915 م. ( دورة خوانيكي (Juaniqui )و خواكين ال دِ لا پائولا ( (Juaquin el de la Paula ) ، خوانندگان زيادي از مناطق مختلف اسپانيا مانند كاديز، خِرِز ، سِويل ، تريانا ، آلكالا ، لِبريخا و . . . ظهور كردند كه هر يك با ارائة سولئارسي خاص، باعث پيشرفت و توسعه آواز سولئارس در فلامنكو شدند.
بدين ترتيب، در اوايل قرن بيستم سولئارس كاملا به يك آواز بزرگ، زيبا و موقرتبديل شد. امروزه خوانندگان فلامنكو در ميان اجراهايشان در جشن ها و رستيال ها ، حتماً يك اثر در دستگاه سولئارس را مي گنجانند.
در سولئارس ساختار آواز از تنوع زيادي برخوردار است كه يكي از پر استفاده ترين انواع آن فرم كوپلا(Copla) مي باشد . كوپلا در حقيقت ، بند يا قطعه شعري مركب از سه يا چهار بيت ( و گاهي بيشتر) است كه اين ابيات به دو بخش به صورت « سؤال / جواب » تفكيك مي شوند.
بخش اول يعني « سؤال » شامل يك يا دو بيت شعر است كه در بعضي موارد در صورت نياز تكرار مي شود . « جواب » اين بخش خود از يكي دو بيت شعر ديگر (وگاهي همان اشعار بخش سؤال ) تشكيل مي شود كه داراي توالي آكورد خاصي بنام كامبيو (Cambio) مي باشد كه متفاوت از بخش «سؤال» است. كامبيو در حقيقت گريز كوتاهي به گام ماژور همسايه گام اصلي مي باشد .
توجه : « كامبيو » در آواز در حقيقت نوعي «جملة حل شونده» است
معمولا كوپلاي آواز تعيين كنندة تم كمپاس هاي اول و دوم ( يا فقط اول ) ، به عنوان جمله «سؤال» ، و در ادامه يك جمله «جواب» براي آن است . اين وضعيت در يك دورة دو كمپاسي تكرار مي شود. اين ساختار بطور وسيعي در بولر ياس نيز كاربرد دارد كه در جاي خود بحث خواهد شد.
كمپاس آوازي باريتم 4/6 و 2/3 بصورت زير بيان مي شود :

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

از نظر ملودي ، ضرب 12 غالباً بصورت سكوت يا بسيار آهسته اجرا مي شود تا هم ملودي آغاز شونده در ضرب هاي1 و 2 جلوه كافي داشته باشد و هم اينكه قدرت بيان تاكيدي در ضرب 3 به اوج خود برسد .
در ميزان دوم كمپاس مثال بالا ، ضرب 6 نيز همين اثر را ايجاد مي كند ؛ با اين تفاوت كه تاكيدات قوي روي ضرب هاي 7 و 8 و 10 واقع شده اند . در اينجا ، كامبيو گريز كوچكي به گام « دو ماژور» همسايه در قسمت «جواب» مي باشد .

»» رقص در سولئارس
مي توان گفت سولئارس مهمترين و زيبا ترين رقص هاي فلامنكو است كه امروزه آن را به عنوان يكي از پر معناترين رقص ها نيز مي شناسند . اين رقص بسيار موقر و سنگين است و از آنجا كه داراي حركات بسيار لطيف و نرم ( مانند حركات نرم بازوها ، حركات موجي ران ها و حركات قوسي كمر ) مي باشد – كه اهميت خاصي در اجراهاي سولئارس دارند – طبيعت زنانه يا فمي نين Feminine)( دارد و بيشتر براي اجرا توسط رقاصه هاي فلامنكو يا بايلائوراس (Bailaoras) مناسب مي باشد.
به نظر برخي از متخصصين فلامنكو، در رقص سولئارس بايد جلوي استفاده بي رويه از ضربات پاشنه پا يا تاكونِئو(Taconeo) گرفته شود. ولي عليرغم اين نظر، هنور هم اسكوبيّا (Scobilla) ،كه شامل افزايش پيش رونده سرعت و پيچيدگي ساپاتئادو (Zapateado) در بخش مركزي رقص است، يكي از عناصر اصلي ساختار رقص سولئارس مي باشد.
يا مادا يا سيه رِّه (كه قبلاً معرفي شد ) ،در حقيقت ترجيع بندي است كه جهت تمايز و مشخص كردن بخش هاي مختلف رقص استفاده مي شود . معمولا قسمتي از رقص سولئارس به اجراي يك تاكونئو با ريتم4/3 در يك دورة 12 ضربي ، به صورت «سؤال / جواب» اختصاص دارد.
خاتمة رقص سولئارس نيز با يك قطعه بولرياس،كه سرعتش از يك بولرياس معمولي بيشتر است، مشخص مي شود.