ایا یادگیری ویولن بدون استاد امکانپذیر است؟

درود دوستان

هر از چندی در انجمنهای مختلف نت اهنگ،تاپیکهایی با مضمون "یادگیری بدون استاد و کلاس" مشاهده میکنم.در این تاپیک میخواهم به این موضوع پاسخ دهم.البته با هدف گسیخته نشدن بحث،هدفم را روی یادگیری و خود اموزی "ویولن کلاسیک"متمرکز میکنم و نه لزوما یادگیری مبانی موسیقی و سایر سازها.چرا که در پاسخ به اینگونه واقع گرایی ها،همیشه مثال نقض هایی اورده میشود که فلان استاد موسیقی حتی ساز نداشته و الان به فلان جایگاه رسیده که انهم در دنیای امروزی و سطح توقع فعلی اگر بررسی کنیم،اساتید مثال زده شده از مرحله پرت میشوند.در پاسخ کوتاه به سوال: ایا میتوان بدون استاد ویولن کلاسیک نواخت؟ باید بگویم بله و خیر.اگر بخواهم پاسخ دقیقتر بدهم،باید بگویم بستگی به هدف و توقع و میزان پشتکار و جدیت و مطالعه و تحقیق هر شخص دارد.اگر بخواهم نظر شخصی بدهم،باید بگویم معتقدم که در حال حاضر و در کشور ایران،خیر.خوداموزی ویولن کلاسیک را شدنی نمیبینم و در ادامه به ذکر دلایلم برای این دیدگاه میپردازم:
۱)عدم شناخت حداقلی نزد عموم افراد از مسایل پیرامون یادگیری موسیقی کلاسیک،ویولن و مبانی موسیقی: متاسفانه سالیان سال ایجاد ممنوعیت و محدودیت در کارهای هنری و از طرفی سودجویی های کلان در عرصه ی اموزش و همینطور تجارت موسیقی،باعث شده تا یک هنرجوی ایرانی مبتدی و صفر در شروع کار،نه تنها چیزی نیاموزد،بلکه پاره ای از اطلاعات غلط یا تاریخ گذشته را حفظ کرده و در مسیر شکست و ناکامی در یادگیری موسیقی قرار بگیرد.اکثر هنرجویان تازه کار در ایران،نه به مسایل نظری و تاریخ موسیقی و کاری که میخواهند انجام دهند اگاهی دارند و نه از مسایل فراسیستمیک مرتبط با نگهداری ساز،خرید و تهیه ی اقلام مناسب و از طرفی منابع مطالعاتی هم محدود است و اکثرا هم نوازندگی را یک کار عملی میدانند و از تاثیر مطالعه و تحقیق کاملا بی خبرند.بسیاری از افراد به یک اموزشگاه موسیقی میروند و میگویند میخواهم(دلی) یاد بگیرم و قصد حرفه ای شدن ندارم.اموزشگاه هم یک جلد کتاب ل ویولن و دنیای زیبای ویولن یا اثار مشابه ساده سازی شده به انها میدهد(در واقع کتب متنوعی وجود ندارد که دست به انتخاب بزنند) غافل از اینکه دو شخص مبتدی با دو هدف متفاوت نیاز به متدهای جداگانه و اموزشهای منحصر به خود را دارند.هنرجو اینجا ندانسته در مسیر غلط قرار گرفته چون حتی دلی و برای خود نواختن هم نیاز به حداقلی از اطلاعات دارد که این اطلاعات در سایه ی راحت طلبی و بیسوادی بسیاری از به اصطلاح اساتید،به هنرجو منتقل نمیشود.

۲)عدم وجود تجهیزات و اقلام مناسب در ایران:
این ویولن و ارشه هستند که باید مناسب بدن ما تنظیم شوند و نه برعکس.فقط یک مثال از این قضیه میزنم،بسیاری از هنرجویان اصلا اطلاع ندارند که مدلهای مختلفی از زیرچانه وجود دارد و اکثرا با همان زیرچانه ی روی سازشان در حین خرید(معمولا مدل گوارنری) نوازندگی میکنند،غافل از اینکه زیر چانه باید مناسب فرم فک و اناتومی هر شخص باشد .بالشتک هم همینطور.و انتخاب اقلام غلط در دراز مدت باعث اسیب های فیزیکی بسیار از جمله تندونیتیز سرشانه،فرو رفتگی اعصاب گردن و گسترش پیدا کردن ان و ایجاد درد در قسمتهای مختلف دست،اسیب عصب سیاتیک و امثالهم میشود.متاسفانه بسیاری از این اقلام در ایران موجود نیستند و خرید انلاین خارجی هم هزینه بر است که بالطبع مناسب شخصی که هزینه ی کلاس هم برایش تبدیل به دغدغه شده نیست.

3)عدم اشراف ۹۵٪ اساتید به مسایل بدن و ارگونومی: بسیاری از اساتید کوچکترین دانشی از مسایل بدن و راهکارهای برطرف کردن تنش های غیر ضروری در بدن هنرجو ندارند.برخی از اساتید این ضعف را با القای مفاهیم فیزیک و مهندسی و بسط دادن انها به کلاس موسیقی توجیه میکنند و برخی هم با اشتباه گرفتن کلاس ویولن با یوگا و ریلکسیشن.اینگونه اطلاعات جانبی به خودی خود بد نیستند اما نباید شکل حدودی داشته باشند چون بدن هر شخص،نیاز های منحصر به خود را دارد و تکرار مکرر "راحت باش" "رها باش" "خودت رو ول کن" به هنرجو،استایل صحیح را به وی یاد نخواهد داد.جهت دهی صحیح حرکتی و جلوگیری از تنشهای غیر ضروری،علم خودش را دارد و با ریلکس بودن حین نوازندگی فرق میکند.وقتی اوضاع اساتیدمان این باشد،مسلما کسی که در منزل تمرین میکند و زیر نظر نیست هم در برخورد با مشکلات،پشت سر هم هم همان اشتباه را تکرار میکند و چون ما در ایران با ضرب المثلها زندگی میکنیم،با توجیه "با تمرین است که استاد میشوی" خودمان را گول میزنیم غافل از اینکه تکرار کردن در صورتی مفید است که شما شکل درست را تمرین کنید و تکرار اشتباه به ذخیره ی بهتر ان در حافظه ی عضلانی کمک میکند!

۴)عدم وجود منابع مطالعاتی کافی و ترجمه شده:
فرضا یک بزرگسال امریکایی که تازه میخواهد ویولن را بیاموزد،با چند کلیک در اینترنت و سایتهایی نظیر امازون و وبسایتهای اموزشی انگلیسی زبان،با کوهی از معلولات مواجه میشود.ما در ایران کتبی نظیر absolute beginners یا essential elements یا دی وی دی های اموزشی مناسب را نداریم.اینترنت میتواند تا حدودی مفید باشد اما تجربه به من نشان داده اکثر هنرجویان ایرانی چه از سر عدم اشراف به زبانهای خارجی یا بی حوصلگی، علاقه ای به مطالعه و تحقیق ندارند و نوازندگی را یک کار عملی و پر تکرار و نه هوشمندانه میبینند.مخصوصا دوستان ساکن شهرستانها.نوازندگی کار صرف فیزیکی نیست.نمونه های ان در همین وبسایت نت اهنگ کم نیستند.اگر تاپیکهای همین انجمن ویولن کلاسیک را از یک دهه ی گذشته تا الان بررسی و تحلیل کنیم،به کوهی از سوالات تکراری بر میخوریم که از الفبای ویولن نوازی و مسایل مقدماتی فراتر نرفتند.این قضیه به خوبی نشان میدهد که نه تنها بستر اموزشی صحیح و منابع مطالعاتی کافی وجود ندارد،بلکه دوستان کمترین علاقه ای به سرچ کردن و تحقیق ندارند تا ببینند سوالشان در انجمن دیگری پاسخ داده شده یا خیر.وقتی زحمت یک سرچ را نمیکشند یا بلد نیستند،مسلما با تاثیر مطالعه و تحقیق در تمارین شخصی هم بیگانه هستند.در نتیجه تا زمانیکه بستر اموزشی صحیح،منابع مطالعاتی و اموزشی کافی و حداقل دیدگاه و دانش خود اموزی وجود ندارد،بنده با استناد به مثالهای شکست خورده ی فراوان و تجارب شخصی،خود اموزی ویولن کلاسیک در کشور ایران را در وهله ی فعلی،نامناسب ارزیابی کرده و مسیر انرا جز بیراهه ای که به ناکجا منتهی میشود ارزیابی نمیکنم