به روايت ميرزا عبدالله يكي از ه?ت دستگاه اصلي موسيقي ايراني است.تونيك آن درجه چهارم از تونيك شور است يعني چنانچه دستگاه شور را از سل اجرا نماييم نت دو تونيك نوا مي شود.بدون تغيير ?واصل دستگاه شور و ?قط با تغيير تونيك به درجه ي چهارم دستگاه نوا پديد مي آيد . دستگاه نوا عر?ان است ، لازم به گ?تن است كه بدانيم عر?ان ريشه در مذهب ندارد بلكه از حدود 4 تا 6 هزار قبل عر?ان از هند به ساير نقاط دنياي آن زمان و اكنون راه پيدا كرد.در دستگاه نوا آرامش عجيبي حاكم است به نظر مي رسد هر كس هر نوع هيجاني داشته باشد چه هيجان غم ا?زا چه هيجانات شادي آور ، با شنيدن دستگاه نوا به حالت طبيعي و اوليه رواني دست پيدا مي كند.
تعدادي از گوشه هاي اين دستگاه در دستگاههاي ديگر هم وجود دارد و حتي حالتشان با هم يكي است مانند گوشه عراق كه در آواز ا?شاري هم نواخته مي شود ، براي نخستين بار استاد محمود كريمي كه يكي از م?اخر بزرگ آواز موسيقي ايران است گوشه سازي (نغمه) در نوا را به حالت آوازي در آوردند و مي توان گ?ت مبتكر برگرداندن گوشه هاي سازي به آوازي ايشان بودند.
تعدادي از گوشه هاي نوا مخصوص نوا است مانند مجسلي(majosli)،عشيران(ashiran)،گوش ت(gavesht) ،نه?ت،گردانيه.
براي خوانندگان آواز ايراني گر?تن پرده هاي درست نوا بسيار مشكل است ، ولي براي نوازندگان اين مشكل كمتر وجود دارد ، به خاطر همين مشكل و ريزه كاري ها و ظراي? و دقايقي كه در اين دستگاه است كمتر خواننده اي سعي در اجراي دستگاه نوا دارد.
مي توان گ?ت شنيدن اين دستگاه براي عموم مردم هم چندان مورد پسند نيست (آن را بايد دستگاه خاصي ناميد) . اهل موسيقي و عر?انند كه بنشينند،بشنوند،بنوازند و لذت روحي چند برابر ببرند.
به نقل از استاد ابراهيم حسيني
