بررسی آثار جاودان استاد مشکاتیان

[mit2007]

سلام.
تو این تاپیک از دوستان عزیز می خوام که به اتفاق هم به بررسی هر چه دقیق تر قطعات بی همتای استاد بپردازیم.
واسه اولین پست می خوام از قطعه ی چکاد در چهارگاه شروع کنم و ابتدا نظر خود استاد رو درباره ی ساخت این اثر یکتا قرار میدم.
وی در مورد چگونگی ساخت این اثر در سرآغاز کتاب نُت آن می‌نویسد: «چندین سال پیش بنا به قرار هرساله، چند روزی را در دامنه دماوند و کنار دریاچهٔ لار چادر زده بودیم و بهره‌مند از نعم خداوندی جاری در این دشت باشکوه. شب را در کنار آتش به اصطلاح سرخ‌پوستی تا پگاه بیدار ماندم و زمانی که یاران مهیا شدند که به رودخانه بزنند برای قزل‌آلای خال‌قرمز، کاغذ و قلم را آمادهٔ نوشتن نمودم. بر پیشانی کاغذ نوشتم «چکاد». عزیزم رضا، یکی از بچه‌های بومی را گذاشت که از من پذیرایی کند. من نیاز به سکوت داشتم چون چکاد را روی کاغذ و بدون ساز شروع کردم. پسرِ مش‌احمد اولین بار بود که خط نُت را می‌دید و مادام از من می‌پرسید که به چه خطی و چی می‌نویسم. من گفتم به خط میخی وقایع سفر را می‌نویسم. زمانی که از من خواست نوشته را برایش بخوانم، ناگزیر شدم برای خرید به پلور بفرستمش تا بتوانم کار را ادامه دهم. شب که برگشت، بوسیدمش و با عذرخواهی معاشرتمان را ادامه دادیم ولی او دریافته بود که به دنبال نخود سیاه رهسپار شده است. «چکاد که قرار بود مقدمهٔ دماوند (شعر ملک‌الشعراء بهار) شود، خود بی‌کلام ادامه یافت و مقدمهٔ «دستان» شد... »

[E_h_s_a_n]

بسیار عالی
فقط پیشنهاد میکنم یه لینکی برای شنیدن قطعه مورد بحث هم قرار داده بشه

[شایان سنتوری]

ممنون دوست عزیز.

خیلی خوب میشه اگر لینک کار های مورده بحس رو بگذاری. اینجوری این تاپیک کامل میشه.

[mit2007]

این هم چکاد این اثر بی همتا...
این اثر تو آلبوم دستان با صدای استاد شجریان هست.
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ALI2323]

مرسیس دوست عزیز... اگه موافق باشید راجع به کتب شاهکار بیست قطعه بحث کنیم...
البته همه قطعات رو تک تک و جدا...

[ALI2323]

اولین قطعه قطعه ی بسیار زیبای «درغم» اثری در دستگاه سه گاه... با ریتم بسیار دلنشین و زیبا... این اثر با نوازندگی حضرا استاد مشکاتیان بسیار دلنشینه... در این قطعه استفاده از نت های زینت به فراوانی یافت میشه که جلای فوالعاده ای به این اثر بخشیده... ریز های بسیار زیبا این اثر رو اثری جاودانه کرده...
دوستان منتظر نظراتتون هستیم...

[ALI2323]

این هم لینک دانلود قطعه ی درغم...
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[rbrb]

ببخشید علی جان چه تاپیک بیخودی آخه کارای استاد مگه بررسی می خواد

باز اگه معرفی یه چیزی

البته شاید منظور تحلیل این آثار بوده که اونم عمرا بشه تو اینترنت انجام بشه پس . . .

البته دو پست پایین تر استاد راز و نیاز نشون داد که میشه

[ALI2323]

باشه چرا میزنید.. منم بیشتر قصدم معرفی بوده.. اگه خونده باشید میبینید من دستگاه قطعه درغم و تکنیک های استفاده شده رو گفتم... تحلیل هم تا حدودی هست

[Razoniaz]

سلام دوستان
من ابتدا تشکر می کنم از دوست عزیزم جناب آقا محمود که زحمت کشیدن و این تاپیک مفید را ایجاد کردند. البته به جا بود که خیلی زودتر به این تاپیک پرداخته بشه و آثار زنده یاد استاد مشکاتیان که همگی ما به نحوی هنرجو و رهرو راه این استاد بزرگ هستیم، تحلیل و بررسی بیشتری بشه.
من برای شروع قطعه „درغم” استاد را که علی آقای عزیز زحمت معرفیش رو کشیدن را انتخاب می کنم. انشاالله سعی بر اینه که تک تک آثار این استاد بزرگوار در این تاپیک مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرن تا هرکدوم از ما به درک عمیقتری از این آثار برسیم.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
ابتدا به اسم قطعه می پردازیم. „در غم”! همانطور که از اسم این قطعه (و البته از محتوای این قطعه که سراسر سخن از هجران و فراق دارد) مشخصه، این قطعه باید در سوگ از دست دادن عزیزی ساخته شده باشه و دقیقا هم اینچنین هست.
زنده یاد استاد مشکاتیان این قطعه را در حدود سالهای 59 و 60 در سوگ استاد گرانقدرشون آقای عبداله دوامی که در سال 1359 درگذشتند، خلق کردند. و چه زیبا آفریدند این اثر را که هنوز پس از گذشت سالیان دراز حکایت هجران و غم را چنان بیان میکند که گویی حکایت از غمی نو دارد.
ضرب این قطعه که در حقیقت یک پیش درآمد است مانند اکثر پیش درآمدهای سنگین، 6/4 هست. قطعه در درآمد سه گاه (بیشتر متمایل به درآمد دوم سه گاه) شروع می شه و پس از فراز و فرودهایی در درآمد اول و دوم و سوم در زمان 1:57 اشاره ای به مویه می کنه و تا زمان 2:18 در همین گوشه باقی می مونه. بعد دوباره به درآمد سه گاه فرود میاد و جملاتی از ابتدای قطعه تکرار می شن و پس از مهیا شدن ورود به گوشه زیبای مخالف در زمان 3:30 قطعه به زیبایی هرچه تمامتر با اجرای پاساژی زیبا به گوشه مخالف می رود.
و چه قدر استاد این مخالف را زیبا اجرا کرده و چه با ابهت در برابر جهانی که یار و استاد دیرین او را گرفته عصیان می کند! گوشه مخالف یکی از زیباترین گوشه های موسیقی ایرانی است. همانطور که از نام گوشه برمیاید مضمون این گوشه مخالفت، سرکشی و عصیان است. عصیان در برابر آنچه که هست، سرکشی در برابر وضعیت موجود، و مگر نه اینست که جوهره انسان و انسانیت او مرهون همین عصیان است؟!
پس از ناله و مویه در غم هجران ها و نابسامانیها اکنون نوبت عصیان و سرکشی است.

چرخ برهم زنم ار غیر مرادم گردد / من نه آنم که زبونی کشم از چرخ فلک

همانطور که می بینید موسیقی ما دقیقا با فرهنگ و حالات رفتاری ما در زندگی روزمره مطابقت دارد. وقتی آنچه را که برایمان عزیز است از دست می دهیم مویه می کنیم و پس از آن فریاد بر می کشیم و سر به عصیان می نهیم...

گوشه مخالف با زیبایی هرچه تمامتر اجرا می گردد. جمله ها بسیار زیبا و هماهنگ هستند و توالی به جا و مناسب جمله ها واقعا در خور توجه است. در زمان 4:16 اشاره ای داریم به مغلوب. و اما مغلوب خود در اینجا موضوعی است بس درخور توجه.
زنده یاد دهخدا مغلوب را چنین معنا کرده: آنکه بر وی چیره باشند. غلبه کرده شده . مقهورشده . مفتوح شده . مطیع گشته . شکست خورده . شکست یافته.
انسان در برابر دنیا سر به عصیان بر میدارد (مخالف) و لاجرم محکوم به شکست است (مغلوب). همیشه چنین بوده ولی آیا مغلوب شدن دلیل موجهی است بر مخالف نبودن؟!
گوشه مغلوب حالت خاصی دارد. حالت انسانی که او را به مصافی نابرابر در برابر موجودی غول پیکر فرستاده اند. حالت گلادیاتوری که بدون سلاح وارد میدانش کرده اند و حالت میخی که بر سنگ رخام می کوبندش!
پس از آن در زمان 4:54 جملاتی از مخالف اجرا می شود و در زمان 5:17 هم جمله مویه دیگر بار اجرا می گردد و بعد هم فرود به درآمد سه گاه و پایان.

پختگی جملات که درک عمیق آهنگساز و تجربه فراوان او را از موسیقی نمایان می سازد شنونده را به این فکر می اندازد که خالق این قطعه حداقل چهل پنجاه سالی باید سن داشته باشد ولی می دانیم
زنده یاد استاد مشکاتیان این قطعه را زمانی ساختند که بیست و پنج شش سال بیشتر نداشتند. و این خود نشانگر استعداد خارق العاده آن بزرگوار در زمینه موسیقی است.
خب مطلب طولانی شد امیدوارم به همان اندازه که مطلب به درازا کشید به همان اندازه هم مفید واقع گردد.
البته در قسمت بعدی به تکنیکهای مضرابی به کار رفته در قطعه و کلا چهارچوب قطعه خواهیم پرداخت. از دوستان هم تقاضا دارم آنچه از این قطعه شگرف در نظر دارند را حتما بنویسند.

[ALI2323]

آقا محسن دمت گرم به دادم رسیدی وگرنه من میخواستم منصرف شم... مرسی توضیحات بسیار کامل و جامع بود...
به نظر من هم این قطعه سرشار از غم و پر از سوگ و اندوهه من عاشق این قطعه هستم و سعی میکنم همیشه این قطعه رو هرچند خیلی ضعیف ولی بنوازم...
به نظر من این آثر چون یه حالت پیش درآمدی هم داره برای سولو و یا دونوازی با تنبک بسیار زیبا ست

[ALI2323]

چرا این پست بی جواب موند؟
موضوع به این مهمی چرا بی جواب آخه؟

[ALI2323]

قطعه بعدی پگاه... باز هم در سه گاه و با حالت 4مضراب و ریتم سریع 16/6 با تکنیک و بسیار دلنشین...
واقعه ظریف ساخته شده این اثر... و تمپوی نسبتا بالای این قطعه زیباییش رو بیشتر هم کرده...
خب دوستان منتظر نظراتتون هستیما

[ALI2323]

قطعه شماره 3 چهر مضراب ابوعطا هستش که از اسمش معلومه یه 4مضراب در دستگاه سه گاه...
یه قطعه با ضرب بسیار زیبا و در عین حال بسیار دشوار... با ریتم 4/2 و نت های زینت و سرمضراب های بسیار زیبا که ریتم قطعه در میزان 42 به 8/2 و در میزان بعدی یعنی در 43 به 16/6 تغییر میکنه که خیلی زیباست این تغییر ریتم.. بسیار زیباست این اثر

[Razoniaz]

قطعه شماره 3 چهر مضراب ابوعطا هستش که از اسمش معلومه یه 4مضراب در دستگاه سه گاه و گوشه مخالف...
یه قطعه با ضرب بسیار زیبا و در عین حال بسیار دشوار... با ریتم 4/2 و نت های زینت و سرمضراب های بسیار زیبا که ریتم قطعه در میزان 42 به 8/2 و در میزان بعدی یعنی در 43 به 16/6 تغییر میکنه که خیلی زیباست این تغییر ریتم.. بسیار زیباست این اثر

سلام علی آقای عزیز. فکر کنم وقتی این پست را مینوشتی خیلی خوابت میومده ها:) لطفا اصلاحش کنید. اگه لینک قطعات را هم بگذارید سپاسگزار می شم.
دوستان عزیزم خواهشمندم شما هم توی این بحث شرکت کنید.

[ALI2323]

اره به خدا.. ببخشید.. چشم لینکش رو هم میذارم