معرفي كتاب : تَرنّم

[animator]

برنامه راديويي شناخت موسيقي دستگاهي كتاب شد آبان 1389
كتاب «ترنم» برنامه‌هایی برای شناخت موسیقی دستگاهی ایران در رادیو تهران نوشته رضا مهدوی روانه بازار كتاب شد.

این کتاب متن گفتارهای رادیویی است که با عنوان «ترنم» در صدای جمهوری اسلامی ایران، شبکه تهران، در سال‌های 1381 تا 1383 پنجشنبه‌ها از ساعت 3 تا 4 عصر به طور زنده و مستقیم پخش شده است.


مهدوي در بازنویسی متن این برنامه‌ها از همکاری موسیقیدانان و موسیقی‌شناسان بسیاری استفاده کرده است.

وي در گزینش آثار ابتدا از اجراهای صرفا کلاسیک (ردیفی و آموزشی) شروع کرده و کم کم از آثار معاصر و ساخته‌ها تحول یافته، نام برده است.

پیش درآمد، دستگاه شور، رنگ شهر آشوب، آواز ابوعطا، آواز بیات ترک (زند) ، آواز افشاری (افشار) ، آواز دشتی، آواز کرد بیات، دستگاه سه‌گاه، دستگاه چهارگاه، دستگاه همایون، آواز بیات اصفهان، دستگاه ماهور، رنگ‌های ماهور، راک‌های ماهور، دستگاه نوا و دستگاه راست پنج‌گاه از مطالب بررسی شده این کتاب است.

نمونه‌هايي از مطالب ارايه شده در كتاب «ترنم»:
دستگاه شور: گام شور سابقه‌ای بسیار کهن دارد. در حقیقت می‌توان گفت که نه به موسیقی ایران امروز محدود می‌شود و نه به موسیقی جهان عرب و دنیای اسلام. محقان موسیقی‌شناس، گام شور را از بازمانده‌های مقام «فری ژی ین» متعلق به یونان قدیم می‌دانند و در برخی بازسازی‌هایی که با تازگی از موسیقی دنیای کهن شده، سایه‌هایی از حس و حال شور به خوبی هویدا است.

سه گاه: آهنگ و نوایی است که بعد از دستگاه شور و متعلقات آن رایج‌ترین و آشناترین نغمات به گوش ایرانیان است. سه گاه خالص‌ترین و ریشه‌دارترین دستگاه ایرانی است.

نغمه‌های چهارگاه: از زیباترین نغمه‌ها در گنجینه‌های فرهنگ صوتی ایران هستند که حالت‌های شکوهمندی را بیان می‌کنند. فضاهای اسطوره‌ای، قهرمانی، پهلوانی، تا عوالم روحانی و عرفانی با این دستگاه موسیقی ایرانی قابل بیان هستند.

همایون: از دستگاه‌های هفت‌گانه موسیقی ایرانی و جزو محبوب‌ترین دستگاه‌ها برای بداهه‌نوازان خبره و آهنگسازان زبده است.

دستگاه ماهور: و آوازهایی که زیرمجموعه آن است یکی از مهمترین و در عین حال گسترده‌ترین قسمت‌های ردیف موسیقی ایرانی را تشکیل می‌دهد. به اصطلاح قدما ماهور نیز در کنار شور و همایون یکی از شاه‌دستگاه‌ها است.

كتاب «ترنم» برنامه‌هایی برای شناخت موسیقی دستگاهی ایران در رادیو تهران نوشته رضا مهدوی در شمارگان 2500 نسخه و با قیمت 2300 تومان از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.