آشنایی با مقامات موسیقی اعراب

[M_T]

ببین سازهای زهی بدون پرده بندی برای اینکار آزادی عمل و توانایی بیشتری دارند ولی از اون طرف ریسک فالش شدن توی این سازها خیلی زیادتره... سازهای پرده دار ماهم پرده بندیشون فیکس شده نیست و قابلیت جابجایی داره و برای همین هست که تار رو مثل گیتار با پرده های ثابت پرده بندی نمیکنن... ولی خوب آزادی عملشون کمتره دیگه.

برای گوش غربی ها حتی گاهی ربع پرده ها نیز فالش می نماید.
علی الخصوص ربع پرده های ایرانی که سه چهارم نیست.
بله بی پرده. بنظرم بی پرده بهتره مثل عود.
البته یقینا یادگیریش سخت تره.
این ها مقاماتشون هم همینجوریه، یعنی چارچوب سفت و محدودی مثل موسیقی غرب یا ایران نداره.

[M_T]

لینک زیر رو مشاهده کنید:
توضیحاتی در باب مقامات هست. شاید به درد بخوره.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[M_T]

گشتم چند تا برگه نت پیدا کردم!

اولیش از مقام بیاته: ببینید چی ازش می فهمید:


دو تای دیگه هم هست نت های مارسل خلیفه نوازنده عوده:
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

این یکی هم از مقام بیات حسینی:
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[M_T]

استاد امیر

فکر کنم اون الگوهایی که می خواستید رو بشه در این نت ها یافت. نه؟ بال کبوترم داره.

[M_T]

اینم نت از سماعی بیات قدیم
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[am3000]

بله بی پرده. بنظرم بی پرده بهتره مثل عود.

البته زمان عبدالقادر عود رو پرده بندی میکردن.

این ها مقاماتشون هم همینجوریه، یعنی چارچوب سفت و محدودی مثل موسیقی غرب یا ایران نداره.

چارچوب سفت و محدود؟؟؟؟بابا تورو خدا این حرف رو نزن قربونت برم! این حرفت خودش به تنهایی فحش محسوب میشه! شما برو آرشیو گلها رو یه نگاه بکن ببین از هر دستگاه چند نمونه اجرایی هست؟تقریبآ هیچ دوتاییش مثل هم نیست... این یعنی این موسیقی به هیچ وجه محدود نیست. منتها کار هرکس هم نیست... جدای سواد و پشتکار و استاد دیدن و ... استعداد ذاتی میخواد تا یه نفر بداهه نواز بشه. بقیه میشن ردیف نواز و معمولآ کارهای دیگران رو اجرا میکنن.
ببین به هر حال یه اصولی باید رعایت بشه... حتمآ بین اعراب هم چنین الگوهای ملودیکی هست. شاید مثل ما مدون و مکتوبش نکرده باشن ولی هست حتما باید باشه! وگرنه یه „غربی”(western) گام نهاوند و دوخط تئوری رو میخونه بعد هرچی زد موسیقی عربی(arabic) میشه؟عربها قبولش میکنن؟؟؟؟یکسری الگوها باید باشه که اصول اصلی رو نشون بده چون خیلی مسایل رو بدون داشتن اشل و الگو نمیتوان توضیح داد و منتقل کرد.

عرب ها خودشون اذعان دارند این اسامی رو از ایرانی ها و برخی دیگر رو از ترک ها گرفته اند.

موضوع اسم نیست که! خود اون مقامها هویت ایرانی دارن. ما پژو 206 رو از فرانسه آوردیم ایران... بعد یه صندوقشو عوض کردیم گفتیم اسمش باشه پژو 206st... اسمش رو پژو نمیگیم چون از فرانسویها خوشمون میاد... پژو صداش میکنیم چون واقعآ پژو هست و ما فقط صندوقشو عوض کردیم! اصلیتش هم هرکاری بکنیم فرانسویه. حتی اسمشو هم عوض کنیم بذاریم امامقلی خان (!) بازهم پژو هست و فرانسویه! موسیقی ترکی هم منشعب از موسیقی ماست در مورد اونها هم همین مصیبت رو داریم!! میگه این مقام مال ماست میگیم اسمش چیه؟میگه هومایون یا سیگاه و ... میگیم باشه حالا معنی این هومایون چیه؟؟میگه نمیدونم احتمالآ اسمش به ترکی عثمانی هست و من معنیشو نمیدونم! واقعآ درک نمیکنم چرا همه با ما مشکل دارن؟؟؟بابا بگو این مقام مال اونهاست ولی ماهم زحمت کشیدیم یه تغییراتی دادیم،چهارتا نت عرضی اضافه کردیم لهجه اش عوض شده،چند تا مقام تازه ابداع کردیم بهش اضافه کردیم... آهنگسازی کردیم... کپی رایت این آهنگی که ما ساختیم مال ماست! نمیمیرین که! (منظورم به اونهاست)

عرب ها که ردیف ندارند.
حقیقتش منم کتابی از تئوری موسیقی عربی ندارم که بتونم الگوی ملودیک ارائه بدم.
فکر کنم سماعی باشه.

بله سماعیه.

درسته فواصل ابوعطا و بیات ترک یکی هست اما شاهد و تونیک و ایستشون که فرق داره، نداره؟

چرا! منهم نگفتم یکیه! تازه فواصل هم روی کاغذ یکیه نه در اجرا! اما با همه ی اینها بدون شناخت ردیف (چه از روی نت چه گوشی) با دونستن این مطالب نمیشه ابوعطا زد! یه چیز بی سرو ته از آب در میاد.

[am3000]

استاد امیر

فکر کنم اون الگوهایی که می خواستید رو بشه در این نت ها یافت. نه؟ بال کبوترم داره.

ای بابا دوست عزیز چرا چوبکاری میکنین!! من اصلا اندازه ی این حرفها نیستم که بهم بگید استاد!
وزیری ها صباها یاحقی ها خرم ها تجویدی ها پایورها شهنازها و شریفها و تهرانیها و ... استادن و این لقب برازنده شونه! این قبا به تن بنده بدجوری زار میزنه!!

در مورد الگوها خیر نمیشه! چرا؟ چون حاصل آهنگسازی به فرم جدید هستند... برای توضیح یک مقام دوخط ملودی کهن اون که سینه به سینه منتقل شده میتونه راهگشا باشه. بعد شما اون فرم رو با نمونه های مختلف اجرایی مقایسه میکنید و اصول رو پیدا میکنین و درک میکنین و براتون جا میفته. آهنگسازی های به فرم جدید به شذت سلیقه ای هستند و بین خود سازندگانشون هم ممکنه اختلاف نظرهای اساسی باشه. شما باید اول یک فرم اصلی و پایه ای رو داشته باشی.

[M_T]

راستی سو تفاهم نشه.

بخدا من قصد توهین به موسیقی ایرانی رو نداشتم.

من خودم ایرانی ام و به هویتم افتخار می کنم.

هنر نزد ایرانیان است و بس.

هم ترک ها و هم اعراب از موسیقی ما اقتباس کرده اند و حالا یه چیزایی هم بهش اضافه کرده اند یا کم کرده اند.

این الگوهای ملودیکی باید خیلی باشه پس.
چون همینی که شما میگی وقتی دو تا از برنامه گل ها مثل هم نیست یعنی چی؟
یعنی مثلا میشه هزار جور آواز بیات خوند؟
منم فکر کنم میشه ولی آسون نیست.

[am3000]

راستی سو تفاهم نشه.
بخدا من قصد توهین به موسیقی ایرانی رو نداشتم.
من خودم ایرانی ام و به هویتم افتخار می کنم.
هنر نزد ایرانیان است و بس.
هم ترک ها و هم اعراب از موسیقی ما اقتباس کرده اند و حالا یه چیزایی هم بهش اضافه کرده اند یا کم کرده اند.
این الگوهای ملودیکی باید خیلی باشه پس.
چون همینی که شما میگی وقتی دو تا از برنامه گل ها مثل هم نیست یعنی چی؟
یعنی مثلا میشه هزار جور آواز بیات خوند؟
منم فکر کنم میشه ولی آسون نیست.

بحث من اینه که ناتوانی خودمون رو نباید به حساب موسیقی بذاریم... نوازنده های بداهه نواز درست و درمون واقعآ انگشت شمارهستند دیکه دست تقدیر هست و لطف خدا که شامل حالشون شده. اینها پتانسیل این موسیقی رو اثبات کرده اند. بهتون پیشنهاد میکنم برنامه های مختلف گلها رو گوش کنین... بخصوص چون نوازنده هستید،برنامه های تکنوازان رو پیشنهاد میکنم... خودتون متوجه میشید... البته کار نوازنده ها باهم فرق داره برخی توانایی بداهه نوازیشون کمتره و تکرار در لحظاتی از کارهاشون دیده میشه... اما اینکه کل کار تکراری باشه به هیچ وجه.
الگوهای ملودیکی زیاد هستند ولی باید دنبال گونه های کهن اونها بود که بشه با موسیقی امروزی مقایسه شون کرد و به نتایجی رسید. این نوع الگو ها بطور سینه به سینه از استاد به شاگرد منتقل میشه... البته توی موسیقی ما مدون شده و بسیاریش بصورت نت همراه با سی دی اجراشون هست... بعیده در موسیقی عربی و ترکی حداقل „اجراشون” نباشه.

هنر نزد ایرانیان است و بس.

دیگه اینرو هم نخواستم بگم... چون حرف درستی نیست... این از اون جمله های ناسیونالیستی ای هست که میتونه باعث برانگیختن حس نفرت دیگر ملل نسبت به ما بشه. من فقط معتقدم باید منصفانه قضاوت کرد... وگرنه مگه ویوالدی و موتزارت و بتهو, ن و منوهین و اویستراخ و ونگوک و پیکاسو و... هم ایرانی بودن(!) ؟... همین فایل تصویری نوازندگی نی رو که آپلود کردید... واقعآ لذت بردم ازش. چقدر زیبا و تمیز زد! نوازنده عربه... موسیقی ای هم که اجرا میکنه دنیا بهش میگه موسیقی عربی.. بالاخره خلاقیت هم به خرج دادن و همون موسیقی ما رو عینآ اجرا نمیکنن... شکی درش نیست. ناراحتی من از اینه که چرا ناسپاسی میکنن؟همین مقامها رو نگاه کن چند تاش مال ما بوده؟؟منتها تغییراتی به لحاظ لهجه درش دادن. یه چند تایی هم بهش اضافه کردن... ولی اصلش مال ما بوده. چرا اصرار دارن بگن از موسیقی ما اقتباس نکردن در حالیکه اقتباس کردن؟

[M_T]

سلام

امیر آقا

یه فایل دارم که فکر کنم حداقل کمی راهگشا باشه:

مقام بیات روی ویولن:
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[M_T]

بحث من اینه که ناتوانی خودمون رو نباید به حساب موسیقی بذاریم... نوازنده های بداهه نواز درست و درمون واقعآ انگشت شمارهستند دیکه دست تقدیر هست و لطف خدا که شامل حالشون شده. اینها پتانسیل این موسیقی رو اثبات کرده اند. بهتون پیشنهاد میکنم برنامه های مختلف گلها رو گوش کنین... بخصوص چون نوازنده هستید،برنامه های تکنوازان رو پیشنهاد میکنم... خودتون متوجه میشید... البته کار نوازنده ها باهم فرق داره برخی توانایی بداهه نوازیشون کمتره و تکرار در لحظاتی از کارهاشون دیده میشه... اما اینکه کل کار تکراری باشه به هیچ وجه.
الگوهای ملودیکی زیاد هستند ولی باید دنبال گونه های کهن اونها بود که بشه با موسیقی امروزی مقایسه شون کرد و به نتایجی رسید. این نوع الگو ها بطور سینه به سینه از استاد به شاگرد منتقل میشه... البته توی موسیقی ما مدون شده و بسیاریش بصورت نت همراه با سی دی اجراشون هست... بعیده در موسیقی عربی و ترکی حداقل „اجراشون” نباشه.

من یه بار آواز بیات کرد در آلبوم آستان جانان توسط استاد شجریان و مشکاتیان رو گوش کردم.

یه لحظه اش توی گوشم زنگ زد!
شبیه مقام کرد عرب ها شده بود!

همینطور که گفتید الگوهای ملودیکی زیاد هست. منتهی همین مقام کردی که من میگم دو سه تا الگو داره که اکثرا استفاده میشه شایدم همیشه. چون رایج ترین آن هاست.

البته یک فایل تقاسیم مقام کرد از استاد منیر بشیر عراقی دارم که واقعا متفاوته با هر چی مقام کردی که شنیدم، اصلا نمی تونم تشخیص بدم که این مقام کرده!

بله در موسیقی عربی اجراشون هست بنظرم الگوی نوازنده ها در هر سازی اساتید بزرگ همون قسمت می باشد. مثلا در عود ریاض السنباطی اعجوبه بوده.

یحتمل این الگوها بصورت نت و سی دی هم باشه ولی خب ما در ایران بهش دسترسی نداریم دیگه.

[M_T]

یافتم!

ایقاعات موسیقی عربی!
یعنی گونه های ریتمیک موسیقی عربی.

امیرخان، فکر کنم یه چیزی شبیه همون الگوهای ملودیک باشه.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

اگه ترجمش سخت بود، ترجمه کنم. مثلا رشته ام زبانه.

[am3000]

اون نمونه ای که در پست 74 گذاشتی گوش کردم... چیز خاصی نیست گام شور رو زده... البته ممکنه اون تزییناتی رو هم که اجرا میکنه جزء اصول اجراییشون باشه. همینها هست که لهجه رو میسازه.

در مورد ایقاع:نه اون نیست... مشابهش هست در ریتم. که البته اینها نوشته هاش در دسترس هست و میتونید از روی همون نوشته ها اجرا شون هم بکنید. بعضی هاشون طولانی و خسته کننده هست... توی سازبندیها و تقسیم نقرات روی سازهای ضربی مختلف هست که زیبایی خودش رو نشون میده... مثل همراهی های تنبک و دف توی موسیقی خودمون... منتها ما سنت رو کنار گذاشتیم اونها دارن بهش ادامه میدن. زیبا هم هست منکه چند نمونه شو گوش کردم و دقت کردم،بدم نیومد.

در ضمن بیات کرد بیات کرده اسمشم روشه دیگه... عربی و غیر عربی نداره برادر جان. منتها اونها لهجه شون در اجرا فرق میکنه... خیلی از اجراهاشون رو که گوش میدم چیز غریبی نمیشنوم همین موسیقی خودمون هست به اضافه ی لهجه های محلی که از طریق تزیینات خاص خودشون روی ساختار ملودی اعمال میشه. شما باید ساختار فواصل رو بشناسی و نوع حرکتها رو بعد خیلی مشکلاتت حل میشه. اصلش یه گوشه کوچک هست در آخر دشتی و برخی بطور آوازی مستقل در شور فرضش میکنن. مشخصه اصلیش هم نوع تحریر ها و بازیهایی هست که روی نت متغییر دشتی میکنه... یک نت عرضی هم داره ... بماند.

[M_T]

اون نمونه ای که در پست 74 گذاشتی گوش کردم... چیز خاصی نیست گام شور رو زده... البته ممکنه اون تزییناتی رو هم که اجرا میکنه جزء اصول اجراییشون باشه. همینها هست که لهجه رو میسازه.

آره، فکر کنم جزء اصول پیش فرض هست. منظورم همون ها بود.

همین لهجه عربی.
من یه فایل خنده دار دارم اما نکته داره.

طرف یک عبارت ایرانی رو در مقامات عربی می خونه.
فکر کن ببین چی میشه دیگه!

بحث منم سر همین لهجه هست.
یعنی همون چیزی که وقتی شنونده می شنوه میگه این آهنگ یا قطعه عربی است حتی شاید بدون اینکه از موسی چیز زیادی بدونه. اما لهجه رو می شناسه.

[M_T]

اون نمونه ای که در پست 74 گذاشتی گوش کردم... چیز خاصی نیست گام شور رو زده... البته ممکنه اون تزییناتی رو هم که اجرا میکنه جزء اصول اجراییشون باشه. همینها هست که لهجه رو میسازه.

در مورد ایقاع:نه اون نیست... مشابهش هست در ریتم. که البته اینها نوشته هاش در دسترس هست و میتونید از روی همون نوشته ها اجرا شون هم بکنید. بعضی هاشون طولانی و خسته کننده هست... توی سازبندیها و تقسیم نقرات روی سازهای ضربی مختلف هست که زیبایی خودش رو نشون میده... مثل همراهی های تنبک و دف توی موسیقی خودمون... منتها ما سنت رو کنار گذاشتیم اونها دارن بهش ادامه میدن. زیبا هم هست منکه چند نمونه شو گوش کردم و دقت کردم،بدم نیومد.

در ضمن بیات کرد بیات کرده اسمشم روشه دیگه... عربی و غیر عربی نداره برادر جان. منتها اونها لهجه شون در اجرا فرق میکنه... خیلی از اجراهاشون رو که گوش میدم چیز غریبی نمیشنوم همین موسیقی خودمون هست به اضافه ی لهجه های محلی که از طریق تزیینات خاص خودشون روی ساختار ملودی اعمال میشه. شما باید ساختار فواصل رو بشناسی و نوع حرکتها رو بعد خیلی مشکلاتت حل میشه

منظورم مقام کرد در موسیقی عربی بود که شبیه آواز بیات کرد ماست. می دونم از ما گرفته اند.

[M_T]

اونها لهجه شون در اجرا فرق میکنه...

من این لهجه رو خیلی دوست دارم.

اما ذهنم ایرانیه.
وقتی میام بخونم یا اجرا کنم گاهی با ایرانی قاتی می کنم.