0


|
NoteAhang
The Iranian Virtual Music Society |
Thumbs Up/Down |
Received: 154/1 Given: 101/1 |
پروانه =3 هجا ، بلند،بلند،کوتاه
شب = 1 ، بلند
شعر=1 ، کشیده
پنجره =3، بلند،کوتاه،کوتاه
حافظ =2، بلند،بلند
راست =1،کشیده
سایه =2،بلند،کوتاه
یک =1،بلند
ابر =1، کشیده
با تشکر.
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
درود بر زینب ارجمندنوشته اصلی توسط z_m [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
سپاسگزارم که با علاقه و خواهندگی پی گیر نوشتار و یادگیری بخش لازم اما نامرئی در موسیقی هستید . پاسخ های شما در بخش تجزیه ی واژه به هجا و شمارش هجا ها کاملن درست است و جای سپاس دارد . اما در یافتن گونه ی هجا ، به گمانم درست برای تان جا نیفتاده است و اینکه گفته ایم هجای کشیده چهار یا پنج حرف دارد را شما اینگونه دریافته اید که هر واژه ای که به این تعداد حرف داشته باشد هجای کشیده است! و بدین شوند ، تنها در نوشتن گونه ی هجا ها چند خطا دیده می شود که شاید بر اثر همین چیزی است که گفتم . سپاسگزارم از مهربانی تان
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
درود بر جناب حعفریاننوشته اصلی توسط alireza_jafarian [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
سپاسگزارم از مهربانی تان و اینکه به پیوند شعر و موسیقی اهمیت می دهید ... پاسخ های شما همگی تندرست است و سپاسگزام . پاینده باشید
Thumbs Up/Down |
Received: 112/2 Given: 0/0 |
سلام دوست عزیزمنوشته اصلی توسط karamghalavand [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
بنده از طرف خودم و همه دوستان عزیز نت آهنگ ورود شما را به نت آهنگ خوش آمد می گویم و صمیمانه به خاطر ایجاد بحث بسیار زیبا و مهم پیوند شعر و موسیقی از شما سپاسگزاری می کنم. امیدوارم که بتوانیم به نحو احس از تجربیات گرانبهای شما بهره مند گردیم.
آرزوی شادمانی و شادکامی برای شما دوست عزیز دارم. امیدوارم این بحث با جدیت دنبال گردد.
سپاسگزارم
فقر شب را بی غذا به سر بردن نیست،فقر روز را بی اندیشه به سر کردن است!
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
درود بر شما و سپاسگزارم از نگاه مهربان و میهمان نوازتان ...نوشته اصلی توسط Razoniaz [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
امیدوارم خداوند مهربان توانی بخشد تا به کمک همه ی دوستان بتوانیم در این جستار ، داشته های مان را روی هم بریزیم و احترام کنیم به پیوند سنجیده ی شعر و موسیقی که کنونه ی بسیار نگران کننده ای دارد ... سپاسگزارم
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
عروض و قافیه
بخش سوم
قواعد تعیین وزن . خط عروضی . تقطیع
نكات بسیار مهم:
١- گفتیم كه امتداد هر حرف صدادار بلند دو برابر حرف صدادار كوتاه است از این رو در وزن شعر فارسی هر حرف صدادار بلند دو حرفی به شمار می آید. مثلن كلمه ی (سی) سه حرفی است. هر یك از حرف های دیگر؛ چه صدادار كوتاه و چه بی صدا، یك حرف به شمار می آیند.
٢- در وزن شعر، حرف ن پس از یک حرف صدادار بلند در یك هجا (یعنی نون ساكن) ، به شمار نمی آید. مانند: برین = بری، خون = خو.
ولی اگر حرف ن به هجای بعد منتقل گردد، آن گاه در این هجای جدید، پس از حرف صدادار بلند قرار نمی گیرد و از این رو به شمار می آید. مثلن اگر دوان آمد را به صورت دوانامد تلفظ كنیم، یعنی حرف ن به صورت نا در هجای جدید قرار بگیرد، پس دیگر پس از حرف صدادار بلند نیست، لذا به شمار آمده و تلفظ می شود.
۳- آ در خط برابر است با همزه ی صدادار و حرف صدادار بلند ا ، از این رو سه حرف به شمار می آید. مثل: آباد كه نخستین هجایش سه حرفی است و هجای دومش چهار حرفی.
وزن شعر فارسی:
وزن شعر عبارت است از نظمی در اصوات گفتار، مثل وزن شعر فارسی كه بر پایه ی كمیت هجاها و نظم میان هجاهای كوتاه و بلند قرار دارد.
عروض:
علمی است كه قواعد تعیین وزن های شعر (تقطیع) و طبقه بندی وزن ها را از جنبه ی نظری و عملی به دست می دهد.
واحد وزن:
واحد وزن در شعر فارسی و بسیاری از زبان های دیگر، مصراع است. از این رو وزن هر مصراع از یك شعر، نمودار وزن مصراع های دیگر است. هنگامی که شاعر مصراع نخست شعر را سرود به ناچار باید دیگر مصراع ها را هم در همان وزن بسراید.
واحد وزن در شعر عرب بیت است. در نام گذاری وزن های شعر فارسی نیز، بر پایه ی سنت دیرینه، واحد وزن را بیت می گیرند.
قواعد تعیین وزن:
برای تعیین وزن یک شعر سه قاعده ی زیر را به دقت باید به کار برد:
قاعده ییک - درست خواندن و درست نوشتن شعر (خط عروضی)
برای یافتن وزن یک شعر، نخست باید آن را درست و روان و فصیح خواند. در خواندن نباید خط فارسی ما را دچار اشتباه کند. به عنوان مثال در شعر:
طاعت آن نیست که بر خاک نهی پیشانی / صدق پیش آر که اخلاص به پیشانی نیست
وقتی این شعر را درست می خوانیم طاعت آن به صورت طاعتان و پیش آر به صورت پیشار تلفظ می شود. پس از این که شعر را درست و فصیح خواندیم، باید عین تلفظ را واضح بنویسیم. به عبارت دیگر در تعیین وزن شعر باید خط را تا حد امکان به صورت ملفوظ شعر نزدیک کرد. این خط را خط عروضی می نامند.
در نوشتن شعر به خط عروضی رعایت چند نکته لازم است:
١- اگر در فصیح خوانی شعر، همزه ی آغاز هجا (وقتی پیش از آن حرف بی صدایی باشد) تلفظ نشود، در خط عروضی نیز همزه را باید حذف کرد، مثلن در شعر بالا طاعت آن با حذف همزه به صورت طاعتان تلفظ می شود. همچنین مصراع بنی آدم اعضای یک پیکرند با حذف همزه ی اعضا به صورت بنی آدمعضای خوانده می شود.
٢- در خط عروضی باید حرکت حروف صداردار کوتاه را گذاشت و لازم به یادآوری است که حرکت ها مانند حروف صدادار بلند همیشه دومین حرف هجا هستند.
اِی چَشمُ چِراغِ اَهلِ بینش / مَقصودِ وُجودِ آفَرینِش
روشن است کلماتی مانند تو ، دو و و ربط (عطف) و به صورتی که تلفظ می شوند باید نوشته شوند. یعنی به صورت تُ ، دُ و ُ-. معمولن واو عطف در شعر به صورت ضمه تلفظ می شود، مانندمن و او که به صورت منُ او تلفظ می شود.
۳- حروفی که در خط فارسی هست اما تلفظ نمی شود، در خط عروضی حذف می شود. مثلن کلمات خویش ، خواهر ، نامه ، و چه به صورت خیش ، خاهر ، نام ِِ و چِ ِ در خط عروضی نوشته می شوند.
هرچ ِِ بر نفس خیش نَپسَندی / نیز بَر نَفس دیگَری نَپَسَند
٤- پیش از این گفتیم که حرف صدادار بلند دومین حرف هجاست، لذا حرف های و ، ا و ی فقط هنگامی که دومین حرف هجا باشند، صدادار هستند و دو حرف به شمار می آیند. مثلن در کلمات کو ، سار ، ریخت. ولی در کلمه ای مانند نُو که دومین حرفش ضمه (حرف صدادار کوتاه) است، حرف واو بی صدا است چون دیگر حرف دوم هجا نیست.
قاعده ی دو - تقطیع:
تقطیع یعنی تجزیه ی شعر به هجاها و ارکان عروضی.
منظور از تقطیع هجایی و تقطیع ارکانی مشخص کردن هجاهای شعر اعم از کوتاه، بلند و کشیده، سپس جدا کردن هجاها و نوشتن شعر به خط عروضی و سرانجام مشخص کردن مرز دسته هجاهای تکرار شونده با / است.
دقت کنید که به تعداد حرف های صدادار هجا وجود دارد. هجای کشیده را نیز به یک هجای بلند (سه حرف نخست) و یک هجای کوتاه (یک یا دو حرف بعد) تقسیم می کنیم.
تقطیع هجایی و ارکانی:
علامت هجای دو حرفی (کوتاه) ن است.
علامت هجای سه حرفی (بلند) __ است.
علامت هجاهای چهار یا پنج حرفی (کشیده) __ن است.
نخست شعر را به خط عروضی می نویسیم. به عنوان مثال شعر :
ای ساربان آهسته ران کارام جانم می رود
وان دل که با خود داشتم با دلستانم می رود
در خط عروضی به این شکل در می آید:
اِی سا رِ با آ هِس تِ را کا را مِ جا نَم می رَ وَد
ای (__) سا (__) رِ (U) با (__) آ (__) هِس (__) تِ (U) را (__) کا (__) را (__) مِ (U) جا (__) نَم (__) می (__) رَ (U) وَد (__)
که مرتب آن می شود:
__ __ ن __ /__ __ن_/ __ __ ن __/ __ __ ن __
هجاهای مصراع شعر بالا را اگر سه تا سه تا از هم جدا کنید، خواهید دید که هیچ نظمی نخواهد داشت، ولی اگر چهار تا چهار تا جدا کنید می بینید که دارای نظم می شود، که از تکرار __ __ ن __ تشکیل شده است.
تمرین برای اعضای کارگاه
اگر غم لشگر انگیزد که خون عاشقان ریزد / من و ساقی به هم سازیم و بنیادش براندازیم
***
با این همه دلواپسی وین درد بی هنگام من / جان می دهم جان می دهم تا بر نیاید کام من
***
الف . بیت های بالا را به خط عروضی بنویسید .
ب . بیت های بالا را تقطیع هجایی کنید .
پایان بخش سوم عروض و قافیه
Thumbs Up/Down |
Received: 7/0 Given: 1/0 |
نوشته اصلی توسط karamghalavand [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
ممنون آقای قلاوند بله اشتباهمو فهمیدم... من باید هر هجا رو جداگانه نوعشو میگفتم...
چه خرابکاری کردما... نیگاه کن فکر کنم باید برگردم اول دبستان...![]()
آه که یک دیده بیدار نیست
هیچ کس از درد خبر دار نیست
Thumbs Up/Down |
Received: 3/0 Given: 0/0 |
نوشته اصلی توسط karamghalavand [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
ءَگَر غَم لَشگَرَنگیزَد کِ خونِ عاشِقان ریزَد
مَنُسساقی بِ هَم سازیمُ بُنیادَش بَرَندازیم
ن__ __ __/ ن__ __ __/ ن__ __ __/ن__ __ __
ن__ __ __/ن__ __ __/ن__ __ __/ن__ __ __
(اون __ که قرمز کردم توی خوندنم کشیده تلفظ می شد اما هجای کوتاه بود نمی دونستم ن بذارم یا __ ؛
اون دو تا س رو هم واسه این گذاشتم که توی خوندن ساقی رو با تشدید خوندم. هجاش رو هم به خاطر همین کشیده گذاشتم)
***
با این هَمِ دِلواپَسی وین دَردِ بی هِنگامِ مَن
جان می دَهَم جان می دَهَم تا بَرنَیایَد کامِ مَن
__ __ ن __/ __ __ ن __/ __ __ ن __/ __ __ ن __
__ __ ن __/ __ __ ن __/ __ __ ن __/ __ __ ن __
(اینجا هم همون مشکل بالا... قرمزش کردم)
آیینه ها که می تپند
آفتاب هم هراسان می شود
چه رسد به من
که عریانی واژه هایم را
صلابت خورشید نیست...
Thumbs Up/Down |
Received: 154/1 Given: 101/1 |
ء (ن) گر(__) غم(__) لش (__) گ(ن) رن(__) گی(__) زد(__) ک (ن) خو(__) نه(__) عا(__) ش(ن) قا(__) ری (__) زد(__)
م (ن) نو(__) سا(__) قی(__) ب (ن) هم(__) سا(__) زیم(__) ک(ن) بن(__) یا(__) دش(__) ب(ن) رن(__) دا (__) زیم (__)
ن _ _ _/ن_ _ _/ ن_ _ _/ ن _ _ _/
ن _ _ _/ن_ _ _/ ن_ _ _/ ن _ _ _/
با(__) ای(__) ه(ن) مه(__) دل(__) وا(__) پ(ن) سی(__) وی(__) در(__) د(ن) بی(__) هن(__) گا(__) م(ن) من(ن)
جا(__) می(__) د(ن) هم(__) جا(__) می(__) د(ن) هم(__) تا(__) بر(__) ن(ن) یا(__) ید(__) کا(__) ر(ن) من(__)
_ _ ن _ / _ _ ن _ / _ _ ن _ / _ _ ن _/
_ _ ن _/ _ _ ن _/ _ _ ن _ / _ _ ن _/
از آزادی "یواشکی" زنان
حمایت کنیم
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
سپاسگزارم از دوستانی که پاسخ می دهند و از همه ی علاقه مندان دعوت می کنم تا به کارگاه گرمای بیشتری ببخشند
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
نوشته اصلی توسط STNHZ [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
درود بر شما دوست عزیز (من این نام های کاربری را نمی توانم بخوانم ! پوزش)
آفرین بر شما بسیار خوب هجا بندی کرده اید و به خط عروضی نگاشته اید . اگر همچون جناب جعفریان هر هجا را جداگانه می نوشتید سزاتر بود آنهم تنها برای این که بار آموزشی همچنان احترام شود و دیگران با خواندن پاسخ های شما برای شان جا می افتد .
اما در باره ی : من و ساقی ... در این مصراع از اختیارات شاعری بهره می گیریم و هجای کوتاه را بلند می خوانیم به این شیوه : مَ ــ (نُ=ن) = (نــــو = ـــــ) سا ـ قی
برای این کار «نو» را سرشار تلفظ می کنیم تا به اندازه ی یک هجای بلند درآید . ولی اضافه کردن یک «سین» به آغاز ساقی تندرست نیست. سپاسگزارم
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
درود بر جناب جعغریاننوشته اصلی توسط alireza_jafarian [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
سپاسگزارم از تلاش تان ... پاسخ شما تندرست است و به درستی از اختیار شاعری (سرشار خواندن هجای کوتاه) ، حدف نون ساکن پس از هجای بلند و حذف همزه بهره گرفته اید ... پاینده باشید
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
عروض و قافیه
بخش چهارم
ارکان عروضی . بخش بندی ارکان عروضی بر حسب جای آنها در مصراع
ارکان عروضی:
وقتی هجای شعری را به اجزای چهار تا چهار تا یا سه تا سه تا و یا غیره جدا کردیم به شکلی که نشان دهنده ی نظمی در آن ها باشد. ساده تر ان است که به جای آن که بگوییم وزن فلان شعر از دو هجای بلند و یک هجای کوتاه در چهار بار تکرار تشکیل شده است، نام ارکانی ان را بگوییم.
به عنوان مثال در شعر بالا که تقطیع کردیم و از چار بار تکرار ــــ ن ـــ ـــ تشکیل گردید، به جای آن که بگوییم این شعر دارای دو هجای بلند در آغاز و یک هجای کوتاه و در پایان یک هجای بلند دیگر است که چهار بار تکرار می شود، بگوییم از رکن فاعلاتن است.
ارکانٍٍٍ عروضی، مدلافاعیل را به وجود می آورند و تمام این ارکان بر مبنای ۳ حرف ف و ع و ل ساخته می شوند.
مهم ترین ارکان عروضی بر حسب تعداد هجا به قرار زیرند:
نوع نوع هجا رکن عروضی
یک هجایی
ــــ فَع
دو هجایی
ن ــــ فَعَل
ــــ ــــ فَع لَن
سه
هجایی
ن ن ــــ فعلُن
ــــ ن ــــ فاعَلَن
ن ــــ ـــــ فعولن
ــــ ــــ ـــــ مفعولن
ــــ ـــــ ن مفعولُ
چهار هجایی
ـــ ن ــــ ـــــ فاعلاتن
ــــ ن ــــ ن فاعلاتُ
ن ن ــــ ــــ فعلاتن
ن ن ــــ ن فعلاتُ
ن ــــ ـــــ ـــــ مفاعیلن
ن ــــ ـــــ ن مفاعیلُ
ن ـــ ن ــــ مفاعلن
ــــ ــــ ن ــــ مستفعلن
ــــ ــــ ن ن مستفعِلُ
ــــ ن ن ــــ مفتعلن
پنج
هجایی
ـــ ـــ ن ــــ ــــ مستفعلاتن
ن ن ـــ ن ـــ متفاعلن
تقسیم بندی ارکان عروضی بر حسب جای آن ها در مصراع:
الف - ارکانی، که در آغاز، میان و پایان مصراع می آیند:
١- فاعلاتن
٢- فاعلن
۳- مفاعیلن
٤- فعولن
۵- مستفعلن
٦- مفعولن
۷- فَعَلاتن
٨- فَعَلن
٩- مَفاعلن
١٠- مفتعلن
ب - ارکان غیر پایانی که در پایان مصراع قرار نمی گیرند:
١- فاعلاتُ
٢- فَعَلاتُ
۳- مَفاعیلُ
٤- مُستفعِلُ
۵- مَفعولُ
٦- مَفاعِلُ
ج - ارکان پایانی که فقط در پایان مصراع می آیند:
١- فَعَل
٢- فَع
آرایش ارکان عروضی گوناگون در کنار یکدیگر، وزن ها یا بحرهای عروضی را ایجاد می کند (که در دنباله ی این بحث به تفصیل معرفی خواهند شد). مثلن این مصراع شعر حافظ :که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل ها دارای وزن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن است که از تکرار رکن مفاعیلن ایجاد شده است.
مثال های زیر از جمله وزن های پرکاربرد شعر کلاسیک فارسی هستند:
� فـَعـولـُن فـَعـولـُن فـَعـولـُن فَعَل (وزن حماسی شاهنامه) :
کنون گر به دریا چو ماهی شوی / و یا همچو شب در سیاهی شوی
� مـَفاعیلـُن مـَفاعیلـُن مـَفاعیلـُن مـَفاعیلـُن :
سحر با باد می گفتم حدیث آرزومندی / خطاب آمد که واثق شو به الطاف خداوندی
� مـَفاعیلـُن مـَفاعیلـُن فـَعولُن (وزن دوبیتی و فرهاد و شیرین از نظامی):
بگفتا جانفروشی از ادب نیست / بگفت از عشقبازان این عجب نیست
� فاعـِلاتـُن فاعـِلاتـُن فاعـِلاتـُن فاعـِلـُن :
بر نیامد از تمنای لبت کامم هنوز / بر امید جام لعلت دردی آشامم هنوز
تمرین برای اعضای تالار
نام ارکانی که نشانه های هجایی آن آورده شده است را بنویسید .
ــــ ــــ ن ـــــ
ــــ ن ــــ ـــــ
ن ــــ ــــ
ــــ ن ــــ
رکن های زیر را با نشانه های هجایی نشان دهید .
مفعولن
مفتعلن
مفاعلن
فعلاتن
ویرایش توسط karamghalavand : Wednesday 11 May 2011 در ساعت 05:26 PM دلیل: تفکیک
Thumbs Up/Down |
Received: 154/1 Given: 101/1 |
جناب قلاوند قسمت تک هجایی ها و دو هجایی ها رو اگه امکان داره یک بار دیگه بنویسید. شاید به خاطر نوع تایپ زیاد واضح نبود. به خاطر سپردن این اسامی یه کمی زمان بر هست/
از آزادی "یواشکی" زنان
حمایت کنیم
Thumbs Up/Down |
Received: 0/0 Given: 0/0 |
با درود به جناب جعفریاننوشته اصلی توسط alireza_jafarian [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
بنا به دستور تفکیک انجام شد و یک اشتباه از سوی بنده در بخش دو هجایی وجود داشت که تندرست شد و از شما سپاسگزارم که شوند این بازنگری و تندرستی شدید ... جناب جعفریان این رکن ها را چندان نیازی نمی بینم که بخواهید از بر کنید با چند بیت تقطیع کردن راه خواهید افتاد مهم این است که هجای کوتاه و بلند درست شناسایی شوند و در ادامه بر اساس نشانه ها رکن آن شناسایی خواهد شد . من هم چون شما به زمان بر بودن یادسپاری این ارکان معتقدم و برای همین هم همیشه از ارکان فارسی بهره می گیرم که بسیار سر راست و آسان و از تکامل و روزآمدی بیشتری برخوردارند ... اما این ارکان به دلیل آنکه در مدرسه و دانشگاه تدریس نمی شوند به گونه ی همگانی از آن بهره گیری نمی شود ! ... این روش را در گفتار پسین خواهم آورد ... سپاسگزارم
Thumbs Up/Down |
Received: 154/1 Given: 101/1 |
ــــ ــــ ن ـــــ مستفعلن
ــــ ن ــــ ـــــ فاعلاتن
ن ــــ ــــ فعولن
ــــ ن ــــ فاعلن
مفعولن _ _ _
مفتعلن _ ن ن _
مفاعلن ن _ ن _
فعلاتن ن ن _ _
از آزادی "یواشکی" زنان
حمایت کنیم
در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)
علاقه مندي ها (Bookmarks)