سوال: ریتم های ادواری

[Sina_Eftekhari]

قبل از هر چيزي به خاطر اينكه اين اولين پست بنده در اين قسمت است از حميد بابت تاپيكهاي خيلي خوبش در اين بخش تشكر ميكنم. من اطلاعات زيادي درباره سازهاي كوبه اي نداشتم و انصافا با مطالعه مطالب ايشان خيلي چيزها ياد گرفتم.
متاسفانه اين پست مربوط به پنج روز قبل از عضويت بنده در اين سايت بوده! :)
فكر كنم منظور شما از ريتمهاي ادواري همان ادوار ايقاعي باشد. قصد داشتم در اين مورد يك مطلب مفصل در يك تاپيك جداگانه بنويسم با اين حال اگر دير نشده باشد و در اين مدت جواب سوال خود را نگرفته باشيد خوشحال ميشوم همين جا در مورد ادوار ايقاعي توضيحاتي خدمتتان عرض كنم.

[Majed]

خوب بزار دیگه سینا جان...

این که پرسیدن نداره... مگه این سایت واسه 1 نفره فقط؟

ما استفاده میکنیم

[Sina_Eftekhari]

شرمنده ام ماجد جان. حرف شما درست است. اما براي توضيح مناسب اينطور موارد حتما نياز به يك تاپيك و البته كمي وقت اضافه براي مطالعه و همينطور جمعبندي مطالب دارم. اما چشم, سعي ميكنم همين جا توضيحاتي در اين مورد عرض كنم.

در شرق و غرب دو نوع نحوه نگرش متفاوت به ريتم وجود داشته و البته هنوز هست كه ميتوان آنها را نگرش „جمع شونده” شرقي در مقابل نگرش „تقسيم شونده” غربي دانست (additive and decisive).
آن چيزي كه مربوط به بحث فعلي ما مي شود يعني „ادوار ايقاعي” حاصل نگرش نخست است به اين شكل كه هر دور ايقاعي از جمع شدن تعدادي از „اركان ايقاعي” پشت سر هم بوجود ميايد. اركان ايقاعي را به صورت خيلي ساده ميتوان معادل هجاهاي زبان دانست. كه خود از جمع تعدادي حروف صدادار و ساكن بوجود ميايد مثلا „tananan” به اين ترتيب بك دور ايقاعي مثلا به اين شكل خواهد بود: „tan tana tan tana tan tana tan tana” بر وزن „فاعل فاعل فاعل فاعل” . نقرات (نقره به تعريف مراغي : „يعني تلفظ به حرفي كنند يا مضراب بر وتري(سيم) رنند يا دستي بر دستي يا غير از آن هر جسمي را كه بر جسم ديگر قرع كنند”) تشكيل دهنده يك دور ايقاعي به دو نوع نقران متحرك و ساكن تقسيم ميشوند كه مثلا در مورد دور ذكر شده دوازده نقره متحرك و چهار نقره ساكن(نون هاي ساكن) وجود دارد. البته دو تا از نقرات متحرك هر دور را ما به اسم „ضرب اصل” ميشناسيم كه در مورد دور ذكر شده„دور خفيف الثقيل” اين دو ضرب منطبق بر نقرات اول و دهم است.
البته اين دور نسبتا دور ساده اي بود و در نت نويسي غربي ميتوان آن را با يك ميزان دو ضربي ساده هم نشان داد اما مثلا دور „tan tananan tan tananan tananan” در نظر بگيريد. اگر بخواهيم اين دور را با يك ميزان نشان دهيم به دليل نا منظم بودن محل قرار گيري ضربه ها (هجاهاي ta را اعمده حركات مي نامند و بعد از ضرب اصل ها مهمترين نقره هاي يك دور هستند) بايد با يك ميزان لنگ نشان داده شود كه مثلا ميشود يك ميزان 14/8 با دسته بندي 4 + 4 +2 + 4 .
مطالب نوشته شده در اين تاپيك عمدتا بر اساس مقاله „مفوم و انواع ايقاع در دوران تيموري” نوشته هومان اسعدي در شماره 21 فصلنامه ماهور است. البته منابع بيشتري در اختيار دارم و همانطور كه گفتم براي پرداختن به اين مطلب به كمي زمان براي جمع بندي مطالب نياز دارم و سعي ميكنم اينكار را طي همين يكي دو ماه آينده انجام دهم.