قطعه شناسی

[alireza_jafarian]

دوست عزیز بسیار هدیه ی به جایی بود!
و چقدر این قطعه به من چسبید...
-------------------------------------------------
در مورد تحلیلش ، تا جایی که من فهمیدم با شک و تردید میگم، لطفا اصلاح کنید اشتباهاتم رو:
این قطعه با درامد شور شروع میشه و مدام وارد آوازهای مختلف مشتق شده از شور میشه.
توی دقیقه 6 یه گزند کوتاه به ابوعطا میزنه
توی 6:40 روی درجه پنجم شور تاکید میکنه و وارد بیات کرد میشه. اینجا ملودی مدل نهفت رو توی بیات کرد اجرا میکنه. یعنی ترکیب فواصل کرد و ملودی نوا.
توی دقیقه 8 فرود میکنه به درامد شور
توی 9:15 به نظرم حالتی شبیه به افشاری داره.
و توی دقیقه 10 وارد دشتی میشه
و در آخر ورود گسترده تری به ابوعطا داره و در ثانیه های آخر فرود میکنه به درامد شور.

امید وارم زیاد پرت نگفته باشم.
-----------------------------------------
جناب ahmad با بخشی از حرفاتون درباره موسیقی ایرانی موافقم و با بخشی هم مخالف.
ببینید چند صدایی بودن نشانه ی پیشرفت نیست. اینکه گفته میشه موسیقی غرب پیشرفته هست به نظر من به این دلیل هست که اون موسیقی روندهای زیادی رو طی کرده. چه توی فلسفه موسیقی چه توی تئوری و چه توی بخشهای دیگه. اون موسیقی هزار بلا سرش اومده از هزار جنبه ی مختلف بهش نگاه شده در صورتی که متاسفانه شرایط در جامعه ی ما در طی چند صد سال گذشته به صورتی نبوده که موسیقیمون چالش های مختلفی رو پشت سر بگذاره.

[ahmad24]

جناب ahmad با بخشی از حرفاتون درباره موسیقی ایرانی موافقم و با بخشی هم مخالف.
ببینید چند صدایی بودن نشانه ی پیشرفت نیست. اینکه گفته میشه موسیقی غرب پیشرفته هست به نظر من به این دلیل هست که اون موسیقی روندهای زیادی رو طی کرده. چه توی فلسفه موسیقی چه توی تئوری و چه توی بخشهای دیگه. اون موسیقی هزار بلا سرش اومده از هزار جنبه ی مختلف بهش نگاه شده در صورتی که متاسفانه شرایط در جامعه ی ما در طی چند صد سال گذشته به صورتی نبوده که موسیقیمون چالش های مختلفی رو پشت سر بگذاره.

درود

ممنون که در رابطه با نوشته من نظر دادید
با احترام به نظرتون و با توجه به اطلاعات محدود خودم باید بگم که موسقی ایران هم طی سالیان بیکار نبوده . در سطح عموم جریان نداشته ولی متوقف هم نشده
در موسقی نواحی آهنگهای عجیبی به گوش میرسه که حقیقتا نمیشه گفت از جریان موسقی روز عقب مانده.
اینها فرهنگ شفاهی یی هست که سینه به سینه منتقل شده
البته بخش زیادیش هم بخاطر مسائل موجود در زمانهای مختلف از بین رفته و منتقل نشده

به نظر من نوازندگی اساتیدی همچون جلیل شهناز. استاد مشکاتیان. استاد صبا. استاد کسایی و خیلی های دیگر که اینجا نمیشه ازشون نام برد اثلا نمیتونه عقب مانده باشه.

[alireza_jafarian]

آره خب معلومه ، مگه میشه گفت نوازندگی مشکاتیان و صبا و ... (زبونم لال) عقب موندست!!!
نوازندگی این بزرگان و کشف و شهود موسیقیاییشون اعجاب انگیزه!
حرفی که من زدم این نبود. من گفتم موسیقی ما هم مثل روانشناسی ما،مثل جامعه شناسی ما و مثل خیلی چیزهای دیگه ی ما روند های گوناگون و مختلفی رو طی نکرده.

[ahmad24]

درود

درسته...
یک قومی بابت نوع تفکر اشتباهش در یک دورانی. حالا چیزی بدست آورده
آیا فرهنگهای کهن برای رسیدن به این جایگاه باید کنار گذاشته بشن و با حرکتی جهشی به سوی تفکر بیگانه حرکت کنند؟
اتفاقی که طی 300-400 سال طبق فرهنگ و نگرش اون جامعه افتاده آیا درسته که مو به مو سرمشق جوامع دیگر قرار بگیره؟


استاد صبا نت رو که جایگاهی در موسقی سنتی ایرانی نداشت یاد گرفتند و به خوبی در موسیقی ایران بکار بردند برای حفظ آثار و اینکه اگر قطعه ای که به روش سینه به سینه منتقل شده فراموش شد با مراجعه به این نت یادآوری بشه. ایشون به نحو شایسته به موسقی خدمت کردند.
واقعا گاهی فکر میکنم میبینم چه زحمتی بابت نوشتن این آوازها و گوشه ها کشیدند.
روحش شاد.

منظور من از پست اول این بود که اگر کاری صورت میگیره باید کار اصولی و با فکر باشه.
نه اینکه آکورد دو-می-سل رو می شو کرن کنیم بگیم آکورد ایرانی
یا ملودی گیتار رو با سه تار بزنیم بگیم کار جدید انجام دادیم

دوست نداشتم این پست رو بزنم چون موضوع تاپیک چیز دیگریست و این صحبتها هم تکراری.

[Razoniaz]

درودبرشما وتولدتان مبارک استاد ارجمند .
این خصلت کریمان است که روز تولدشان هم هدیه میدن .
دانش تان پرثمر . لبتان خندان . عمرتان به بلندای آفتاب .

سلام
با تشکر از قطعه زیبایی که گذاشتید و تبیرک فراوان روز میلادتون

واقعا سپاسگزارم از شما دوستان عزیز. برای شما آرزوی سلامتی، شادکامی و موفقیت دارم.

درود جناب رازونیاز عزیز
تولدتون رو تبریک میگم و بهترینها رو براتون آرزو میکنم

ممنون از زحماتتون تو این تاپیک و همچنین و تاپیک آموزش ردیف دوره ابتدایی سنتور. خسته نباشید.

در پست شماره44

ریتم خیلی به 6 ضربی نزدیکه یه جاهاییش که کاملا 6 ضربی میشه. درست میگم ؟یا اشتباه متوجه شدم؟


فکر میکنم زمان رو اشتباه تایپ کردید:

در زمان 5:38 دقیقه این مد گردی رخ میده.

باز هم سپاس بابت در اختیار گذاشتن دانشتون

سلام احمد جان ممنونم از شما. من هم آرزوی شادی و سلامتی برای شما دوست عزیز دارم.
در مورد ریتم قطعه با توجه به جملات تمبک و همچنین جملات ویلن و سنتور من احساس می کنم که ریتم 3/4 هستش البته در بعضی از جاها جملات شش ضربی از ویلن شنیده می شه ولی دقت به تم های تمبک و آکسان ها نشون می ده که قطعه سه ضربی هستش.

در مورد زمان مدگردی هم حق با شماست اشتباه تایپ کرده بودم که اصلاحش می کنم. ممنونم از شما بابت دقت تون.

[alireza_jafarian]

پس چی شد تحلیل این قطعه آخر؟

[Razoniaz]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

این اثر بسیار زیبا توسط زنده یاد استاد حبیب الله بدیعی، استاد منصور صارمی و زنده یاد استاد امیر بیداریان نژاد در شور „می” اجرا شده است.

قطعه با نوازندگی زنده یاد استاد بدیعی با اجرای جملاتی در درآمد شور شروع می گردد. در ثانیه 50 اشاره ای به گوشه خارا می کنند و در زمان 1:09 مجددا به درآمد شور فرود می آیند.
پس از آن استاد صارمی جملاتی را در درآمد شور اجرا می نمایند. در زمان 2:24 قطعه ضربی بسیار زیبا با ریتم 6/8 با نوازندگی ویلن و همراهی تمبک شروع می گردد. واقعا زیباست واقعا زیباست.
به صدای ویلن و به نرمی و لطافت آرشه کشیدن استاد بدیعی دقت نمایید. من شخصا عقیده دارم که از نظر نرمی و لطافت نوازندگی، ایشون واقعا سرآمد هستند.
در مورد زیبایی جملات ویلن و سنتور که واقعا نمیشه چیزی گفت. در اینجا واقعا بجاست که به نوازندگی تمبک که چقدر زیبا ویلن و سنتور رو همراهی می کنه توجه ویژه بشه.
در زمان 6:03 سنتور جملات بسیار زیبایی را در درآمد ابوعطا اجرا می کنه. از اینجا به بعد واقعا گفتگوی این سه ساز فوق العاده است. زمان 6:43 به بعد به نظر من اوج این قطعه است وقتی ویلن و سپس سنتور جملاتی را در حجاز ابوعطا می نوازند و چه زیبا می نوازند. گاهی آدم در مقابل عظمت و زیبایی یک اثر هیچی برای گفتن نداره و بهتره سکوت کنه...
پس از فرود سنتور به درآمد شور، ویلن در زمان 8:00 کم کم فضا را برای تغییر ریتم آماده می نماید و در زمان 8:12 این تغییر ریتم به 6/16 به زیبایی صورت می گیرد.
ویلن و سنتور جملاتی را در درآمد شور می نوازند. در زمان 9:15 ویلن جملاتی را در گوشه „رهاوی” می نوازند و مجددا به درآمد شور فرود میآیند. در زمان 9:57 هم اشاره ای به دشتی می کنند و پس از اجرای جملاتی زیبا در دشتی، با آرام نمودن تدریجی سرعت قطعه و اجرای جملاتی در ریتم 4/4 سنگین قطعه ضربی را خاتمه می دهند.
پس از آن سنتور جملات بسیار زیبایی را اجرا می کنند. فرم جملات بسیار زیبا و دلنشین می باشند. تکیه این جملات بر درجه چهارم شور یعنی نت شاهد ابوعطا می باشد (در اینجا نت "لا) برای همین حالتی ابوعطا گونه دارند. این فرم جملات را در نوازندگی زنده یاد استاد پایور در اجرای زنده ای که با استاد اسماعیلی از چهارمضراب پژواک داشتند و همچنین در نوازندگی استاد مشکاتیان در آلبوم تمنا می توانید ببینید.
بعد هم ویلن جملاتی را اجرا می نمایند که جملات اولیه آن در قالب مثنوی هستند. البته مثنوی قالبی است که بیشتر برای آوازهای بیات ترک، افشاری و دستگاه سه گاه استفاده می شود ولی در اینجا استاد بدیعی در این اثر بدیع جملاتی را در این قالب در شور اجرا می نمایند. روحش قرین رحمت باد.

[Razoniaz]

درود بر همه دوستان عزیزم
امیدوارم که این تاپیک که دوست عزیزمون مریم خانم ایجادش کردند تا اینجا مفید واقع شده باشه. پس از بررسی دستگاه شور پیشنهاد من اینه که در ادامه به یکی از آوازهای شور بپردازیم. نظر شما کدوم آواز هستش؟
ابوعطا؟ بیات ترک؟ افشاری؟ و یا دشتی؟

[ahmad24]

درود
سپاس از اینکه به فکر این تاپیک هستید
به نظر من که فرقی نمیکنه. تا نظر دوستان چی باشه

البته بخاطر اینکه „آواز دشتی” از قافله عقب نمونه فکر کنم بهتر باشه با اون شروع کنیمd

باز هم سپاس...

[mary1510]

درود براستادعزیز آقای دانشمند
با احمد آقا موافقم . هرچند نظرشما ازهمه صائب تراست ؛ تشخیص شما برای ما مبتدی ها مغتنم است (البته من مبتدیم وسایردوستان کلاس ها از من بالاترند)
ازهمه متشکرم که شرکت می کنند. بویژه از استاد عزیز

[Razoniaz]

درود
سپاس از اینکه به فکر این تاپیک هستید
به نظر من که فرقی نمیکنه. تا نظر دوستان چی باشه

البته بخاطر اینکه „آواز دشتی” از قافله عقب نمونه فکر کنم بهتر باشه با اون شروع کنیمd

باز هم سپاس...

ممنونم احمد عزیز از اینکه این تاپیک را دنبال می کنید. چشم از دشتی شروع می کنیم.

درود براستادعزیز آقای دانشمند
با احمد آقا موافقم . هرچند نظرشما ازهمه صائب تراست ؛ تشخیص شما برای ما مبتدی ها مغتنم است (البته من مبتدیم وسایردوستان کلاس ها از من بالاترند)
ازهمه متشکرم که شرکت می کنند. بویژه از استاد عزیز

مریم خانم شما همیشه به بنده لطف داشتید. حقیقتش اینجا بحث استاد و شاگردی نیست در مقابل دریای بیکران موسیقی ایرانی همه ما شاگردیم...
با اجازه همه دوستان عزیز اولین اجرا در دشتی را اختصاص می دهیم به برنامه شماره 140 برنامه تکنوازان که با نوازندگی اساتید عزیز حبیب الله بدیعی، مجید نجاحی و جهانگیر ملک اجرا شده است.
هرچه از زیبایی این اثر و احساس عمیق و ژرف نوازندگان این اثر بگم کم گفتم. بهتره قضاوت به عهده خود شما عزیزان باشه...

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[Razoniaz]

سلام دوستان
بابت تاخیر در بروز رسانی این تاپیک عذرخواهی می کنم. و از دوستان عزیزی که به فکر این تاپیک هستند و پیگیر مطالب هستند تشکر می کنم.

دوستان آواز دشتی را برای ادامه این تاپیک معرفی کردند بنده هم انجام وظیفه نمودم و یکی از آثار زیبای تکنوازان را در آواز دشتی خدمت عزیزان معرفی نمودم.
قبل از اینکه به بحث پیرامون این اثر زیبا بپردازیم جا داره که کمی در مورد آواز دشتی صحبت کنیم.
همانطور که از نام این آواز بر میاد، نام این آواز از دشت گرفته شده. نامی برگرفته شده از دامان طبیعت و هستی. طبیعتی که متغیر است. گاه با ما سر سازگاری دارد و گاه چنان سر ناسازگاری پیش می گیرد که وصفش ناگفتنی است. طبیعتی که گاه ما را می خنداند و گاه می گریاند. طبیعتی که تغییر و دگرگونی، جزء لاینفکی از آن است.
شاید به خاطر همین باشد که آواز دشتی که برگرفته از همین طبیعت است نت شاهدش با نت متغیرش یکسان است. در هیچ دستگاه و یا آواز دیگری چنین نیست.

نت شاهد نتی است که در یک دستگاه ، آواز و یا گوشه بیش از دیگر نتها خودنمایی می کند. به اصطلاح دیگر بیشترین تکیه روی آن نت می شود. نت متغیر هم نتی است که در حین اجرای گوشه به اندازه ربع پرده یا نیم پرده زیر یا بم می گردد و حال و هوا را عوض می نماید. و عجبا که در دشتی این هر دو یکیست. برای همین پس از گوش دادن به این آواز احساس عجیب و ناشناخته ای سراسر وجودمان را فرا می گیرد. من نام این احساس را غم و اندوه نمی گذارم. غم از جنس دیگری است. شاید بتوان آن را اضطراب نامید. اضطرابی که ناشی می شود از شناخت این حقیقت که محکمترین تکیه گاه ها (نت شاهد) ، همان بی ثبات ترین آنها (نت متغیر) هستند! اضطرابی ناشی از شناخت این حقیقت که آرامش و اضطراب، خند و گریه، غم و شادی و بالاخره هستی و نیستی فاصله ای بسیار اندک از هم دارند. فاصله ای به اندازه نت شاهد و نت متغیر در آواز دشتی!!!

گوشه های دشتی را می توان به دو بخش تقسیم نمود. بخش اصلی که شامل درآمد، بیات راجع، عشاق و سارنج (که برای فرود به درآمد شور به کار می رود) می باشد. و گوشه های دیگری مانند دیلمان، گیلکی، غم انگیز، حاجیانی، دشتستانی، بیدگانی و ...


بررسی برنامه شماره 140
اين قطعه زیبا در دشتي „سي” اجرا شده. همانطور که مي دانيد نت شاهد دشتي درجه پنجم گام شور مي باشد. به طور مثال اگر شور „مي” بنوازيم دشتي ما دشتي „سي” خواهد بود. يا اگر شور „سل” بنوازيم دشتي ما دشتي „ر” خواهد بود.
قطعه با نوازندگي زيباي زنده ياد حبيب ا... بديعي در درآمد دشتي شروع مي گردد و پس از اجرا جملاتي زيبا، استاد نجاحي هم جملاتي را در درآمد دشتي با سنتور اجرا مي کنند. حتما به نوانس ها و حالت صداي سنتور استاد نجاحي دقت کرديد. براي اجراي اين حالت، پس از مضراب زدن بر روي يک سيم، دست ديگر در پشت خرک روي همان سيم فشار داده مي شود. البته اجراي دقيق و زيباي اين حالت نياز به تبحر ويژه اي دارد.
پس از آن قطعه ضربي با ريتم 6/8 سنگين شروع مي گردد. جملات اوليه ويلن در درآمد دشتي است. در زمان 3:00 ويلن جملاتي را در بيات راجع اجرا مي نمايد. سنتور نيز در همين گوشه به اجراي جملاتي مي پردازد و پس از فرود به درآمد دشتي، مجددا با اشاره به گوشه بيات راجع زمينه را براي ويلن مهيا مي کند تا ويلن هم دوباره در بيات راجع جملاتي را بنوازند.
پس از اتمام قطعه ضربي اول در زمان 5:42 ويلن جملاتي را اجرا مي نمايد که حال و هوای گوشه دشتستانی را دارد. بعد از آن هم سنتور جملات کوتاهی را در درآمد و بیات راجع اجرا می کند.
و بعد قطعه ضربی دوم با ریتم 6/8 با نوازندگی تمبک شروع می گردد. جا داره که اینجا از نوازنده تمبک هم یادی بشه. روحش قرین رحمت ابدی باد. ویلن جملاتی را در درآمد و سپس در زمان 7:56 جملاتی را در بیات راجع اجرا می نماید. و سپس سنتور پس از اجرای چند جمله در درآمد به بیات راجع اشاراتی می نماید. از زمان 9:25 تا 9:40 سنتور جملات زیبایی را با تکنیک زیبایی اجرا می کنند. پس از آن ویلن جملات زیبایی را در بیات راجع می نوازند. از این جا به بعد ویلن نقش اصلی را به عهده می گیرد و با اجرای جملات بسیار زیبایی بخصوص پس از زمان 12:10 به هنرنمایی می پردازد. جملات آخر که با سرعت زیاد و در ریتم 6/16 نواخته می شوند نشان دهنده تسلط بالای زنده یاد استاد بدیعی می باشد. در سنتور، این فرم نوازندگی به مضراب پرانی معروف است ولی در ویولن را نمی دانم شاید اصطلاح آرشه پرانی را بکار برند.
خلاصه بعد از خاتمه قطعه ضربی زنده یاد استاد بدیعی قطعه را با اجرای جملاتی در درآمد دشتی به پایان می برند. روحشان قرین رحمت باد.

[ahmad24]

درود
دستتون درد نکنه
این موزیکها خیلی زیبا هستند
وقتی متوجه میشیم چه اتفاقی توش می افته زیبا تر و صمیمی تر هم میشه
واقعا دستتون درد نکنه

[Razoniaz]

سلام دوستان
برنامه شماره 1 گلهای تازه به نام „جدایی” یکی از برنامه های زیباییست که در دشتی اجرا شده. امیدوارم که از شنیدن این برنامه لذت ببرید. ممنون می شم اگه نظر و یا تحلیل خودتون رو از این قطعه بنویسید.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[Razoniaz]

سلام دوستان
برنامه شماره 1 گلهای تازه به نام „جدایی” یکی از برنامه های زیباییست که در دشتی اجرا شده. امیدوارم که از شنیدن این برنامه لذت ببرید. ممنون می شم اگه نظر و یا تحلیل خودتون رو از این قطعه بنویسید.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

سلام دوستان یعنی هیچ کسی در مورد این آلبوم زیبا نظری نداشت!!!

[alireza_jafarian]

با تشکر از جناب رازونیاز که این قطعات رو انتخاب میکنن و میذارن اینجا. من که به شخصه خیلی لذت میبرم. مخصوصا این دو تا قطعه ی آخر بسیار زیبا بودن و مثال های به جایی هستند برای زیبایی موسیقی ایرانی همراه با سازهای غربی.
اول یک سوال داشتم: در مورد بیات راجه بیشتر توضیح بدید. بیات راجه به گوشه ای میگن که دشتی شبیه همایون میشه؟ چرا این گوشه توی کتاب آقای طلایی نیست؟

چیزهایی که در مورد قطعه ی آخر به ذهنم رسید:
توی دقیقه 6:30 درجه دوم دشتی بکار میشه. حالا نمیدونم این حالت رو اوج بدونیم یا بیات راجه(چون به نظر من کمی شبیه اصفهان میشه)
دقیقه 8 ازون حالت در میاد و دوباره وارد درامد دشتی میشه.
دقیقه 11:20 به نظرم وارد اوج دشتی میشه و از اونجا توی دقیقه 12:50 وارد بیات ترک میشه فکر کنم. شبیه روح الارواح بیات ترکه.
دقیقه 13:55 فرود میکنه به دشتی
اگه اشتباه نکنم دقیقه 14:30 افشاری میشه
و بعدش فرود میکنه به دشتی. این فرودش خیلی زیبا بود
پیانو همین حرکت قبلی رو تکرار میکنه
از حدود دقیقه 17 به بعد سعی میشه فرود ها روی شاهد ابوعطا باشه نه دشتی.
و در 19 کاملا وارد ابوعطا میشه
دقیقه 20:20 خسرو و شیرین توی ابوعطا رو اجرا میکنه
و در آخر هم فرود به دشتی
دو سه دقیقه آخر بعد از اینکه دکلمه شروع میشه نمیدونم چه اتفاقی میفته.