آموزش ردیف دوره ابتدایی سنتور

[jalaladdin]

دستگاه سه گاه

„دستگاه سه گاه بیشتر برای بیان احساس غم و اندوه که به امیدواری می‌گراید مناسب است. آواز سه گاه بسیار غم انگیز و حزن آور است. گوشه‌های مهم این دستگاه عبارت‌اند از: در آمد، مویه، زابل، مخالف، حصار، گوشه‌های دیگر مانند: آواز، نغمه، زنگ شتر، بسته نگار، زنگوله، خزان، بس حصار، معربد، پهلوی(رجز) ، حاجی حسینی، مغلوب، دوبیتی، حزین، دلگشا، رهاوی، مسیحی، ناقوس، تخت طاقدیس، شاه ختایی(حدی) ، مداین، نهاوند. آوازی است بی نهایت غمگین و ناله‌های جانسوز آن ریشه و بنیاد آدمی را از جا می‌کند و از راز و نیاز عاشقان دوری کشیده و از بیچارگی بی نوایان و ضعیفان گفتگو می‌کند” (روح الله خالقی- نظری به موسیقی).

هرگاه درجه پنجم گام شوری را ربع پرده کم کنیم وارد پرده سه گاه می شویم. شروع سه گاه همیشه از زیر تونیک شور شروع می شود به طور مثال در شور „سل” شروع گام سه گاه از نت „فا” خواهد بود.
دستگاه سه گاهی که در کتاب دوره ابتدایی سنتور اجرا می گردد دستگاه سه گاه „لا کرن” می باشد. در دستگاه سه گاه „لا کرن” ، نت شاهد درآمد، درجه سوم گام یعنی نت „لا” کرن می باشد، نت متغیر، درجه هفتم گام می باشد که در گوشه مخالف ربع پرده افزایش می یابد („می بمل” تبدیل به „می کرن” می گردد) همچنین درجه دوم گام که در گوشه مخالف و مغلوب ربع پرده کاهش می یابد („لا کرن” تبدیل به „لا بمل” می گردد.)

فواصل گام سه گاه به شرح زیر می باشد:
1- پرده 2- سه ربع پرده 3- سه ربع پرده 4- پرده 5- سه ربع پرده 6- سه ربع پرده 7- پرده

درجه پنجم گام نت „دو” نت نمایان می باشد که نت شاهد گوشه زابل نیز می باشد.
از گوشه زابل اين دستگاه به راحتي مي توان به آواز افشاري و گوشه شهناز شور انتقال پيدا نمود . گوشه هاي اين دستگاه و چهارگاه اغلب مشترك بوده و حال و هواي يكساني دارند.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید][ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید][ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید][ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

12- مغلوب

13- مویه

14- جغتایی

15- رنگ سه گاه

برای نواختن گوشه های مخالف می خرک هشتم که بمل مباشد باید به کرن تغییر داد؟ یا اینکه از خرک اول می کرن استفاده کرد؟

[mit2007]

برای نواختن گوشه های مخالف می خرک هشتم که بمل مباشد باید به کرن تغییر داد؟ یا اینکه از خرک اول می کرن استفاده کرد؟

سلام دوست عزیز.
باید از می کرن خرک اول استفاده کنی.

[Razoniaz]

سلام دوستان
ضمن تبریک سال نو خدمت همه شما عزیزان، کلیه فایلها را توی سایت جدید آپلود کردم امیدوارم که این سایت مشکلات سایتهای قبلی رو نداشته باشه.
شاد باشید.

ردیف دوره ابتدایی سنتور



دستگاه شور

1- مقدمه شور

2- درآمد اول شور

3- درآمد دوم شور

4- چهارمضراب شور

5- درآمد سوم شور

6- گوشه شهناز

7- چهارمضراب شهناز

8- گوشه قرچه

9- گوشه رضوی

10- گوشه حسینی

11- چهارمضراب حسینی

12- ادامه گوشه حسینی

13- گرایلی شستی

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
آواز ابوعطا

1- مقدمه ابوعطا

2-درآمد اول ابوعطا

3- سه مضراب ابوعطا از کتاب دستور سنتور

4-درآمد دوم ابوعطا

5- حجاز

6- چهارمضراب حجاز

7- ادامه حجاز

8- گبری

9- شونی

10- چهارباغ یا چهارپاره

11- رنگ ابوعطا

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

آواز بیات ترک

1- مقدمه بیات ترک

2- درآمد اول بیات ترک

3- چهارمضراب بیات ترک از کتاب دستور سنتور

4- درآمد دوم بیات ترک (داد)

5- گوشه فیلی

6- گوشه شکسته

7- چهارمضراب شکسته

8- ادامه شکسته

9- شهابی

10- رنگ بیات ترک

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

آواز افشاری

1- مقدمه افشاری

2- درآمد اول افشاری

3- چهارمضراب افشاری

4- درآمد دوم افشاری

5- جامه دران

6- حزین

7- چهارمضراب عراق

8- عراق

9- رهاب

10- رنگ افشاری

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

آواز دشتی

1- مقدمه دشتی

2- درآمد اول دشتی

3- درآمد دوم دشتی

4- چهارمضراب دشتی از کتاب دستور سنتور

5- بیات راجع

6- عشاق

7- چهارمضراب عشاق

8- ادامه عشاق

9- سارنج

10- رنگ دشتی

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دستگاه سه گاه

1- مقدمه سه گاه

2- درآمد اول سه گاه

3- درآمد دوم سه گاه

4- چهارمضراب سه گاه از کتاب دستور سنتور

5- ادامه درآمد دوم سه گاه

6- گوشه زابل

7- چهارمضراب زابل

8- ادامه زابل

9- گوشه مخالف

10- سه مضراب مخالف

11- ادامه گوشه مخالف

12- مغلوب

13- مویه

14- جُغتایی

15- رنگ سه گاه

[ahmad24]

سال نو شما هم مبارک
واقعا زحمت کشیدید
درود بر شما

[simsimm]

دستگاه سه گاه

„دستگاه سه گاه بیشتر برای بیان احساس غم و اندوه که به امیدواری می‌گراید مناسب است. آواز سه گاه بسیار غم انگیز و حزن آور است. گوشه‌های مهم این دستگاه عبارت‌اند از: در آمد، مویه، زابل، مخالف، حصار، گوشه‌های دیگر مانند: آواز، نغمه، زنگ شتر، بسته نگار، زنگوله، خزان، بس حصار، معربد، پهلوی(رجز) ، حاجی حسینی، مغلوب، دوبیتی، حزین، دلگشا، رهاوی، مسیحی، ناقوس، تخت طاقدیس، شاه ختایی(حدی) ، مداین، نهاوند. آوازی است بی نهایت غمگین و ناله‌های جانسوز آن ریشه و بنیاد آدمی را از جا می‌کند و از راز و نیاز عاشقان دوری کشیده و از بیچارگی بی نوایان و ضعیفان گفتگو می‌کند” (روح الله خالقی- نظری به موسیقی).

هرگاه درجه پنجم گام شوری را ربع پرده کم کنیم وارد پرده سه گاه می شویم. شروع سه گاه همیشه از زیر تونیک شور شروع می شود به طور مثال در شور „سل” شروع گام سه گاه از نت „فا” خواهد بود.
دستگاه سه گاهی که در کتاب دوره ابتدایی سنتور اجرا می گردد دستگاه سه گاه „لا کرن” می باشد. در دستگاه سه گاه „لا کرن” ، نت شاهد درآمد، درجه سوم گام یعنی نت „لا” کرن می باشد، نت متغیر، درجه هفتم گام می باشد که در گوشه مخالف ربع پرده افزایش می یابد („می بمل” تبدیل به „می کرن” می گردد) همچنین درجه دوم گام که در گوشه مخالف و مغلوب ربع پرده کاهش می یابد („لا کرن” تبدیل به „لا بمل” می گردد.)

فواصل گام سه گاه به شرح زیر می باشد:
1- پرده 2- سه ربع پرده 3- سه ربع پرده 4- پرده 5- سه ربع پرده 6- سه ربع پرده 7- پرده

درجه پنجم گام نت „دو” نت نمایان می باشد که نت شاهد گوشه زابل نیز می باشد.
از گوشه زابل اين دستگاه به راحتي مي توان به آواز افشاري و گوشه شهناز شور انتقال پيدا نمود . گوشه هاي اين دستگاه و چهارگاه اغلب مشترك بوده و حال و هواي يكساني دارند.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید][ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید][ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید][ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

12- مغلوب

13- مویه

14- جغتایی

15- رنگ سه گاه

سلام عید همه مبارک
بسیار از اطلاعاتتون سپاس گزارم اما چون من تازه کارم خیلی تو دستگاه ها و داستانش وارد نیستم اما تو پست 92 این تاپیک [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] شما فواصل سه گاه رو جور دیگه مشخص کرده بودید راستش من یه کم گیج شدم . من خودم هر وقت سه گاه میزنم فقط „ر” را کرن میکنم (البته اگه شور باشه) و یه سوال دیگه اینکه منظور شما از سه گاه لا کرن دقیقا چیه . وقتی میگن سه گاه لا کرن یعنی نت تونیک اون لا کرن است اگه این جور باشه که با فواصل ذکر شده مطابقت نداره یا من نمیتونم خوب جفت و جورش کنم.

[Razoniaz]

سلام عید همه مبارک
بسیار از اطلاعاتتون سپاس گزارم اما چون من تازه کارم خیلی تو دستگاه ها و داستانش وارد نیستم اما تو پست 92 این تاپیک [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] شما فواصل سه گاه رو جور دیگه مشخص کرده بودید راستش من یه کم گیج شدم . من خودم هر وقت سه گاه میزنم فقط „ر” را کرن میکنم (البته اگه شور باشه) و یه سوال دیگه اینکه منظور شما از سه گاه لا کرن دقیقا چیه . وقتی میگن سه گاه لا کرن یعنی نت تونیک اون لا کرن است اگه این جور باشه که با فواصل ذکر شده مطابقت نداره یا من نمیتونم خوب جفت و جورش کنم.

سلام دوست خوبم. عید شما هم مبارک.
دستگاه سه گاه نسبت به بقیه دستگاهها یه کم جای بحث و بررسی بیشتری داره. در سه گاه „لا کرن” ، تونیک نت „فا” هستش ولی برخلاف بقیه دستگاهها در سه گاه تونیک از اهمیت ویژه ای برخوردار نیست بلکه درجه سوم گام که همون „لا کرن” و نت شاهد هم هستش، از اهمیت بالایی برخوردار هست. لذا به جای نامگذاری سه گاه بر اساس تونیک، آن را بر اساس نت شاهدش نامگذاری می کنند.
در پستی که اشاره کردید فواصل از نت „لا کرن” که نت شاهد هست مشخص شده اند ولی در این پست فواصل را از نت تونیک سه گاه یعنی نت „فا” مشخص کردم.
امیدوارم که جواب سوالتون رو گرفته باشید. اگر سوالی بود حتما در خدمت شما هستم.

[simsimm]

سلام
ممنوع از توضیحات کاملتون.
پس اگه درست متوجه شده باشم در سایر دستگاه ها بجز سه گاه همیشه نام دستگاه با نت شاهدش همراه است مثلا شور سل یعنی نت شاهدش سل است و شور می نت شاهدش می است و چیدن فواصل گامش هم از می شروع میشه. درسته؟!
یادمه که تو کتاب آقای ستایش نوشته بودن„شور(فرود به سل)” منظورشون از فرود به سل همون نت شاهد بوده؟

[Razoniaz]

سلام
ممنوع از توضیحات کاملتون.
پس اگه درست متوجه شده باشم در سایر دستگاه ها بجز سه گاه همیشه نام دستگاه با نت شاهدش همراه است مثلا شور سل یعنی نت شاهدش سل است و شور می نت شاهدش می است و چیدن فواصل گامش هم از می شروع میشه. درسته؟!
یادمه که تو کتاب آقای ستایش نوشته بودن„شور(فرود به سل)” منظورشون از فرود به سل همون نت شاهد بوده؟

سلام دوست عزیز. خواهش می کنم.
بهتره جمله رو اینطور اصلاح کنیم که در دستگاه سه گاه به خاطر اینکه نت شاهد از نت تونیک اهمیت بیشتری داره دستگاه را به نام نت شاهد می شناسیم. ولی در بقیه دستگاهها، آنها را بر اساس نت تونیک می شناسیم به طور مثال در شور „سل” نت تونیک و نت شاهد هر دو نت „سل” هستند و درنتیجه اون را با نام شور „سل” می شناسیم و در همایون „سل” تونیک مانند شور، نت „سل” هست ولی نت شاهد نت „لا کرن” هستش ولی ما همایون را بر اساس نت تونیک آن یعنی نت „سل” می شناسیم.
در مورد شور „می” هم دقیقا درسته. هر گام یک قالب فواصل داره که اگه بخواهیم دستگاه را از هر گامی شروع کنیم باید بقیه نتها را بر اساس اون قالب تنظیم کنیم تا فاصله گام درست در بیاد. برای همین در شور سل درجه دوم گام یعنی „لا” را کرن کوک می کنیم و در شور „می” درجه دوم گام یعنی „فا” را سری کوک می کنیم تا قالبی که برای شور داشتیم و می گفتیم فاصل دوم باید سه ربع پرده باشه، درست در بیاد.
توی کتاب ستایش هم منظورش از شور فرود به سل همون شور سل هست.

[simsimm]

قبل از هر چیز واقعا از شما ممنونم که با صبر و حوصله پاسخگو سوالات من هستید و از همه و بخصوص شما عذر میخوام اگه با سوالاتم حوصلتون رو سر میبرم اما چه کنکم که در یاد گیری یه کم وسواس به خرج میدم و باعث زحمت دیگران میشم.
خوب با این تفاسیری که شما فرمودید میشه گفت که اگر نت تونیک جابه جا بشه با توجه به این که نت شاهد درجه چندم گامه اون هم جا به جا میشه؟

[rolimoli]

سلام و با معدرت خواهی از اساتید گرام. لطفا به پست آموزش سنتور رایگان سری بزنید(اهالی تهران).

[Razoniaz]

قبل از هر چیز واقعا از شما ممنونم که با صبر و حوصله پاسخگو سوالات من هستید و از همه و بخصوص شما عذر میخوام اگه با سوالاتم حوصلتون رو سر میبرم اما چه کنکم که در یاد گیری یه کم وسواس به خرج میدم و باعث زحمت دیگران میشم.
خوب با این تفاسیری که شما فرمودید میشه گفت که اگر نت تونیک جابه جا بشه با توجه به این که نت شاهد درجه چندم گامه اون هم جا به جا میشه؟

سلام دوست عزیز. اختیار دارید من فقط انجام وظیفه می کنم. اتفاقا یکی از عوامل مهمی که باعث میشه نوازنده پیشرفت خوبی در کارش داشته باشه همین کنجکاو بودن و به قول شما وسواس به خرج دادن در یادگیری هستش. حتما سعی کنید با سوالات بیشتر این کنجکاوی رو بیش از پیش در خودتون تقویت کنید.

به طور کلی نت شاهد، نت ایست، نت متغیر و همچنین نت شاهد هرکدام از گوشه های یک دستگاه وابسته و پیرو نت تونیک هستند و با جابجا شدن نت تونیک تمام مواردی که ذکر شد هم جابجا میشوند. به طور مثال در شور „سل” نت شاهد درجه اول تونیک یعنی همان نت „سل” هستش، نت متغیر درجه پنجم یعنی نت „ر” هست، نت شاهد شهناز درجه چهارم تونیک یعنی نت „دو” هست و ... حال اگر شور را از „لا” بنوازیم یعنی نت „لا” را تونیک قرار دهیم، شاهدمان می شود نت „لا” متغیرمان می شود نت „می” ، شاهد شهناز می شود نت „ر” و ...

یک نکته مهم دیگر این هست که جابجایی نت تونیک در دستگاههایی مثل شور و همایون که شامل آواز هستند، روی شاهد آوازها تاثیر می گذارد. به طور مثال آوازهای چهارگانه منشعب از شور „سل” بدین صورت میباشند: بیات ترک „سی” ، ابوعطا و افشاری „دو” و دشتی „ر” . حال اگر شور „لا” نواخته شود شاهد آوازها به این صورت خواهد بود: بیات ترک: „دو” ، ابوعطا و افشاری: „ر” و دشتی: „می”

امیدوارم به جواب سوالتون رسیده باشید ولی اگر مورد دیگری بود حتما بنده و دیگر دوستان در خدمت شما هستیم.

[simsimm]

خییییییییییلییییییییییییی ییییییی ممنون با توضیحات شما همه ابهاماتم رفع شد. چقدر خوبه که شما اینجا حضور دارید و تجربیات و علمتون را بی دریغ در اختیار همه قرار میدید.
من هم سعی میکنم مطالعم را بیشتر کنم و بازم از شما و سایر دوستان عزیزم کمک بگیرم.

[dari_santuri]

دوستان یکی فرق بین نت شاهد و نت ایست و نت تونیک رو بگه!

[Razoniaz]

دوستان یکی فرق بین نت شاهد و نت ایست و نت تونیک رو بگه!

سلام داریوش جان
تعریفهایی رو که خواسته بودید براتون می نویسم:

نت تونیک یا نت پایه در حقیقت نخستین نت هر گام موسیقی است. همانطور که می دانید گام یا تونالیته بستری است که موسیقی بر روی آن اجرا می گردد. در هر تونالیته نت تونیک نسبت به دیگر نت ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به طور طبیعی شنونده در شروع یا پایان قطعه انتظار شنیدن آن نت را دارد.
این مثالی رو که خدمتتون عرض می کنم امتحان کنید. گام شور „سل” را در نظر بگیرید، یک قطعه را در این گام اجرا کنید و در آخر قطعه نتی غیر از نت „سل” را اجرا کنید مثلا فا یا لا یا سی ... چه احساسی دارید؟ حس خوبی نیست درسته؟ احساس می کنید یه چیزی کم هست احساس می کنید جای یک نت خالیه. به طور طبیعی گوشتون منتظر شنیدن نت „سل” هست و انگار تا اون نت „سل” اجرا نشه دلتون آروم و قرار نداره و نمی تونید قبول کنید که قطعه تموم شده.

نت شاهد نتی هست که در یک دستگاه یا آواز بیش از سایر نت ها اجرا می شه و از اهمیت ویژه ای برخوردار هستش. به طور مثال نت یک قطعه در بیات ترک رو ببینید، بیشترین نتی که در قطعه تکرار شده نت „سی” هستش (البته گام را شور „سل” در نظر گرفته ایم که در این حالت شاهد بیات ترک نت „سی” خواهد بود) یا مثلا در درآمد دستگاه همایون „سل” بیشترین تکیه روی نت „لا کرن” که شاهد همایون هست خواهد بود.

نت ایست هم به قول زنده یاد استاد علینقی وزیری "نتی است غیر از تونیک اصلی دستگاه که در نغمات و گوشه ها برای نیم فرود و توقف موقتی به کار می رود. به طور مثال در گام شور „سل” ، درجه دوم یا همون نت "لا„، نت ایست ابوعطاست و درجه هفتم یا زیر تونیک (منظور نت” فا") نت ایست بیات ترک می باشد.

نت متغیر نتی است كه براي بيان احساسات دروني (حالات تأثر انگيز، شادي بخش و...) بطور موقت از حالت طبيعي خود خارج شده و به اندازه ربع پرده تغيير مي يابدو دوباره به حالت نت اصلي بر مي گردد. به طور مثال در آواز دشتي درجه پنجم گام شور موقتا" ربع پرده بالا و پايين ميرود تا بهتر حالات اندوه و غم انگيزي آواز دشتي را به شنونده برساند.

امیدوارم که کامل توضیح داده باشم به هر حال اگر نکته مبهمی بود حتما بفرمایید.

[abcdefghijklmnop]

سلام. امكان داره يك كتاب مقاله نوشته يا هر چيز ديگه اي معرفي كنيد كه تو اون نت هاي تونيك وشاهد و... همه‌ي دستگاه‌ها و آوازها رو نوشته باشه.

[Razoniaz]

سلام. امكان داره يك كتاب مقاله نوشته يا هر چيز ديگه اي معرفي كنيد كه تو اون نت هاي تونيك وشاهد و... همه‌ي دستگاه‌ها و آوازها رو نوشته باشه.

سلام دوست عزیز. همانطور که از تعریف تونیک پیداست، تونیک نت شروع گام هست. پس ما از هر نتی که گام را شروع کنیم اون نت میشه نت تونیک اون گام. به طور مثال در شور „سل” ، تونیک نت „سل” هست و در شور „ر” ، تونیک نت „ر”. پس تونیک هر گام بستگی به این داره که چه گامی رو بخواهیم اجرا کنیم.
در مورد نت شاهد دستگاهها و آوازها هم من حتما به مرور توی همین تاپیک توضیحات لازم رو ارائه خواهم کرد.
شاد باشید دوست عزیز.