0
● یعنی تکنیک و حس؟
بله دقیقا; و من الان هم به شاگردانم هر دو را درس می دهم و هر دو برای من خیلی مهم و حیاتی اند.
● زمانی که از ایران رفتید در نواختن گیتار چه قدر پیشرفت کرده بودید ؟یعنی می خواهم بدانم آموزش تکنیک ایرانی در ساز گیتار چه قدر پیشرفته و بالا بود و توانست شمارا در آنجا مطرح کند؟
بله; من به اندازه کافی خوب گیتار می زدم که در کنسرواتوار بوستون قبول بشوم و این افتخار بزرگی بود. اما مشکل این جا بود که به من گفته شد باید بیشتر تمرین کنم و من از آن روز به بعد روزی ۱۰ ساعت تمرین داشتم. کار سختی بود اما در تمام این مدت همچنان با علاقه کار می کردم و اشتیاقم را از دست ندادم.
● انگیزه اصلی و کشش ذهنی شما برای گیتاریست شدن و رفتن به سوی گیتار چه بود؟
دو اتفاق در کودکی من افتاد که مرا عاشق موسیقی و البته گیتار کلاسیک کرد: اولین اتفاق مربوط به وقتی می شود که یک روز به تئاتر شهر رفتم و یک خانم ویولونیست با یک لباس سبز را روی صحنه دیدم که سلو می زد. من آنجا خودم را جای آن زن می دیدم که دارم برای یک جمع اجرا می کنم. تمام وجودم را اشتیاق پر کرده بود. اتفاق دوم مشاهده آموزش دختر عمه ام که یک روز داشت درس گیتار می گرفت و من به دیدنش رفتم و دیدم هر چیزی که معلم به او می گفت نمی توانست انجام بدهد، من می خواستم همان لحظه گیتار را از دستش بگیرم و خودم بزنم. این موضوع را به پدرم گفتم و فردای آن روز همان گیتار را برای من خرید و همین اتفاقات ساده شد شروع کار من. این انگیزه و شوق که آن موقع داشتم هنوز هم ادامه دارد، اصلا اگرگیتار همیشه با من نباشد فکر می کنم چیزی کم دارم.
● گیتاری که الان با آن می نوازید ساز منحصر به فردیست; چند سال است که آن را دارید؟
قریب به بیست سالش است. چوب و وسایل این ساز را خودم انتخاب کردم و از یک آقای آمریکایی ماهر خواستم که آن را بسازد. این گیتار حالا دیگر جزئی از وجود من است. با آن خیلی خاطره دارم.
● اصولا به کار زنده و صحنه بیش تر مایلید یا ضبط؟
مطمئنا کار روی صحنه. بیشتر حس و حال نوازندگی من از انرژی مثبتی است که مخاطبان و مردم به من منتقل می کنند. انگار روی صحنه من نت ها را زنده می کنم و به آنها جان می بخشم. خلاقیت نوازنده روی صحنه به بالاترین حد ممکن می رسد. من حتی در کنسرت هایی که چند روز پشت سر هم دایر است، هر اجرا با اجرای قبلی ام متفاوت است و هیچ روزی را تکراری نمی نوازم. برای من هیچ چیز را نمی توان در صحنه اجرا مخفی کرد. من روی صحنه بسیار احساس زنده بودن می کنم. بنظر من صحنه جایی است که می توان در آن تمام تجربیات و احساساتم را با دیگران قسمت کنم. علت آن هم این است که هر روز احساس متفاوتی با روز پیش دارم و همین عوامل همواره باعث تازگی اجراهایم می شود. هیچ چیز برای من مثل انرژی و هیجان روی صحنه نیست!
اما در استودیو بجز مهندس ضبط و چند میکروفون چیزی نیست. انرژی ای در کار نیست. فشار و تعهدی وجود ندارد. همین فشار احساسی روی صحنه است که از کار شما یک شاهکار عجیب می سازد. ولی فرقش این است که اگر بخواهیم اثری را ماندگار کنیم ضبط کردن آنقدر ها هم بد نیست!
● در زمینه آهنگ سازی هم دستی دارید یا فقط نوازندگی می کنید.
من آهنگ سازی را هم دوست دارم، اما فعلا فقط موفق به کار تنظیم شده ام. مثلا من ترانه های ایرانی را برای گیتار تنظیم کردم که البته در آن کمی آهنگسازی هم هست.
● به نظر شما نوازنده چه قدر حق ورود به عرصه تفکر آهنگساز دارد؟
به طور کامل ا ولین وظیفه نوازنده این است که تفکر و خواست آهنگساز را دریابد و در مرحله بعد علاوه بر برآورده کردن خواسته آهنگساز باید بتواند چند گام هم فراتر از او بردارد. فرض کنید نوازنده می خواهد قطعه ای را اجرا کند، اینکه فقط بداند این قطعه به توصیف چه چیز می پردازد و بعد از آن نت را مقابل خود بگذارد و نوازندگی را شروع کند، کافی نیست. نوازنده باید بتواند تصاویر موسیقی نوشته شده را ببیند و در مقابل چیزی که آهنگساز نوشته، دست به کشف و شهود بزند.
● ما در سی دی های شما پنج تراک موسیقی محلی ایرانی را شنیده ایم. در این مورد توضیح دهید.
بله من این کار را کرده ام چون بسیار علاقه مند بوده و هستم که در کارهایم موسیقی محلی و اصیل ایرانی را دخیل کنم. این نوع موسیقی بسیار غنی و محکم است و تنوع آن در شهرهای ایران بسیار زیاد است. این موسیقی علی رغم استقبال مردم در غرب بسیار مهجور مانده است; من چند مورد از این نوع موسیقی را تنظیم کرده ام مثلا: آهنگ «درنه جان» را با گیتار تک تنظیم کردم. بدون آواز خواندن هم هارمونی اش را می زنم و هم ملودی اش را.
● به نظر شما می شود ما نواهای موسیقی ایرانی را با گیتار کلاسیک اجرا کنیم؟ این کار نیاز به چه تکنیک هایی دارد؟ مثلا ربع پرده هایی که در تار و سه تار داریم در گیتار هم می شود داشت؟
ما دو نوع موسیقی در ایران داریم، یکی موسیقی محلی است که ربع پرده در آن نیست. موسیقی محلی مثل همان موسیقی غربی است و می شود راحت آن را با گیتار نواخت. اما موسیقی سنتی ایرانی را هم داریم که دارای دستگاه است، که این نوع موسیقی ربع پرده دارد. مثلا من یکی دو تا قطعه در دستگاه نوا می زنم ، در این قطعات مجبور شدم به گیتارم ربع پرده اضافه کنم.
● فکر می کنید می توانید گیتاری را منحصرا و برای اولین بار با این ربع پرده ها به نام خودتان ثبت کنید یا کسی قبلا این کار را کرده است؟
فقط یک نفر را می شناسم به نام فرد او این کار را کرده اما نه برای این که موسیقی ایرانی بزند. اوچند تا دسته مختلف دارد و به دسته های گیتارش ربع پرده اضافه کرده است که به نوبت آنها را به کار می گیرد. اما من نمی خواهم این کار را بکنم، من می خواهم گیتار همان گیتار کلاسیک باقی بماند و در ضمن مهارت خودم را هم داشته باشم. من نمی خواهم اصالت گیتار کلاسیک از بین برود، اما دوست دارم هر وقت که می خواهم بتوانم با آن ایرانی بزنم، آن وقت تفاوت ها معلوم می شود. فرد حالا فقط گیتار مدرن می زند اما، من هنوز هم می توانم روی گیتار خودم باخ بزنم، اسپانیولی بزنم، در ضمن ایرانی هم به خاطر ربع پرده ها امکان دارد.
● با توجه به اینکه همیشه شنیده ام سازهای زهی ایرانی مورد توجه گیتاریست ها و کلاسیک کار های غربی بوده است می خواهم بپرسم برای ساز های کوبه ای هم جایگاهی هست؟ چقدر می شود سازهایی مثل دف، تنبک و ... را دخالت داد؟
من معتقد به نوآوری و زیبایی های تجربه نشده هستم. تنوع زیاد موسیقی در ایران باعث می شود نتوانم در این مدت کمی که در ایران هستم تمام قابلیت های آن را در یابم و امتحان کنم. من اگر مدت زیادتری را در ایران زندگی کنم به خاطر علاقه خودم به این نوع سازها می توانم با موزیسین های کوبه ای و دف زن ها ارتباط خوبی برقرار کنم. هر بار که به ایران می آیم سعی می کنم بهتر و بیش تر به این فکر جامه ی عمل بپوشانم. اتفاقا این کار یک بار در آمریکا با یک خانم دف زن آمریکایی به صورت بداهه انجام شد و تجربه بسیار شیرینی بود.
● در مورد علاقه شما به نسل جوانتر نوازنده های ایرانی: تا حالا چه کسانی مورد قبول شما بوده اند؟ جایی گفته بودید محسن نامجو، به خاطر سبک جدید او یا این که صرفا نوازنده خوبی است؟
من از نوآوری خوشم می آید، من در همان حدی که در سیدی هایشان شنیده ام، فهمیده ام که ایشان تار و گیتار و سه تار را قاطی می کنند و در آن بلوز هست، راک هست، سنتی هست و ... چیزهای مختلف و در نتیجه نوآوری. البته این ها باید جهت مثبت خودش را داشته باشد من هم سعی دارم به همین سو بروم. من از ایده های جدید خوشم می آید واز کسانی که به جلو می روند.
● خود شما تا به حال تار یا سه تار را امتحان کرده اید؟
تار نه. اما به خاطر علاقه زیاد به سه تار آن را روی صحنه برده ام.
● چرا آهنگسازها و نوازندگان بزرگ که هر کدامشان یک چیز نو ارائه کردند، ابتدا با مخالفت روبه رو شد؟
مثل این که طبیعت بشر است که از هر چیز جدیدی اول انتقاد بکند و بعد آن را قبول کند. هر چیز جدید و نویی که به مردم ارائه شود اول با جبهه گیری مواجه است، مثل یک غذای جدید. این دلیل بر بد بودن آن نیست فقط باید ذائقه مردم عادت کند. اما با وجود این مشکل هم یک نوازنده و یک آهنگساز باید فکرش باز باشد تا پیشرفت کند. نباید درگیر مخالفت ها بشود و از نوآوری باز بماند.
● در مستر کلاس هایی که شما هر از گاهی در ایران برگزار می کنید سطح نوازنده های جوان را چه طور ارزیابی کردید؟ شخصا علاقه دارم بدانم زن های نوازنده در چه سطحی از پیشرفت هستند، آیا باید مثل شما ادامه این راه را در جای دیگری دنبال کنند؟
به نظر من خانم ها هم مثل آقایان می نوازند و گاهی هم بهتر. این جا کار چند خانم را شنیدم که خیلی عالی بود. شاید خانم ها حس قوی تری دارند و شاید دیسیپلین آنها برای تمرین بهتر باشد. در مورد ادامه یادگیری هم اعتقاد ندارم که حتما جای خاصی از دنیا باید راهت را دنبال کنی، موضوع این است که باید از هر کسی که می توانیم یاد بگیریم. به نظر من باید از موزیسین های مختلف درس گرفت. نه تنها در ساز تخصصی خود بلکه در هر زمینه مرتبط با موسیقی. زیاد کنسرت رفتن در این زمینه گام موثری است. در ایران تنوع موسیقی زیادتر است.
● اصول تمرین های شما چیست؟ اگر در به اصطلاح «در آوردن» یک قطعه به مشکلی بر بخورید، چه می کنید؟
من یادم می آید که همیشه دلم می خواست قطعه های مشکل تر را بنوازم. اما اگر اصلا از پس آنها بر نمی آمدم به زور نمی زدم و می گذاشتم برای زمانی که آمادگی بیشتری به دست آوردم. اما در ضمن معتقدم قطعات باید در آن حد سخت باشند که نوازنده چیز جدیدی یاد بگیرد. اصول برای من در تمرین کردن یک قطعه که تا به حال نواخته نشده شامل: جز» به جز و خط به خط خواندن، مرور کردن، ضبط کردن و چندین بار شنیدن آن است. هر قطعه برای من یک پروژه است که من باید برنده آن باشم. نکته مهم در تمرین های آخر من آوازی خواندن نت هاست. اگر غیر از این باشد کار تکه تکه و ماشینی می شود باید اثر ملودیک را با آواز خواند که بتوان تمپو و سرعت را دریافت و همچنین فراز و فرود قطعه را پیدا کرد. ما همیشه دنبال این هستیم که آواز را تقلید کنیم و درست در این موقع است که آدم انگشت هایش را فراموش می کند.
● می خواهم در مورد نقاشی صحبت کنیم. آیا دومین هنر مورد علاقه شما نقاشی است؟ با توجه به اینکه تز دکتری شما رابطه بین موسیقی و نقاشی بود، می خواهم بدانم رابطه این دو هنر را چقدر می دانید؟
بله من خیلی به نقاشی علاقه داشتم و دارم. قبل از گیتار من رنگ روغن کار می کردم، اما پدرم اصرار داشت که من گیتار را به صورت حرفه ای دنبال کنم و وقت بیشتری را صرف آن کنم. فکر می کنم درست می گفت. چون من در نقاشی باید حتما الهام می گرفتم که ممکن بود چند ماه می گذشت و من نقاشی نمی کردم. اما در گیتار من همواره در حال الهام گرفتن هستم. به هر حال به نظر من این دو هنر بسیار به هم نزدیک اند. برای تز هم من روی ۲۴اثر از آثار «گویا» نقاش و «تدسکه » آهنگساز و ارتباط آثار آنها تحقیق کردم.
● برنامه های آتی شما چیست؟
الان دارم روی یک سی دی جدید کار می کنم که یک قطعه جدید از آقای رضا والیز در آن هست که در دستگاه بیات ترک نوشته شده و لازم است که من باز هم به دسته گیتارم پرده اضافه کنم.
● این کار با تصنیف است یا سلو؟
نه فقط سلو است.
● در ایران ضبط می شود؟
هنوز به مرحله ضبط کردن نرسیده است. اول باید طریقه انگشت گذاری ها یم را مشخص کنم و سپس نت ها چاپ شوند. هنوز در مورد مکان ضبط تصمیمی گرفته نشده است اما حتما در هر دو کشور توزیع خواهد شد.
● در این مدتی که در ایران هستید کنسرتی دارید؟
بله، در تالار رودکی تهران کنسرت دارم. اما در شهرستان ها نه. اما خوشحال هستم که چند روزی در یکی از قوی ترین شهرستان های ایران از نظر فرهنگ و هنر هستم و توانستم با تشکیل چند کلاس چیزهایی را به هنرمندان این شهر یادآوری کنم.
● شما امروز کار چند هنرجوی کرمانی را دیدید. نظرتان در مورد کار آنها با توجه به امکانات شهرستان ها چیست؟
خیلی راضی بودم از بچه ها و طرز نواختن آنها . خیلی خوب به آنها یاد داده شده است. نکته خیلی مهمی این است که چیز غلط و اشتباهی به آنها آموخته نشده و با تمرین بیشتر بهتر هم می شوند.
مشکل اینجاست که گاهی وقتها که با فارغ التحصیلان گیتار در ایران ملاقات می کنم متوجه می شوم مقدمات کار به آنها آموزش داده نشده است. این دسته از هنرجویان از یک سو می توانند قطعات دشوار را اجرا کنند، اما از سوی دیگر فقدان درک و تفسیر در صدای سازشان قابل تشخیص است. گاهی نوازندگان درکی از کاری که می کنند، ندارند.
نویسنده : میترا فردوسی
مصاحبه : روزنامه مردم سالاری
پاسخ با نقل قول
علاقه مندي ها (Bookmarks)