آشنایی با ساز رباب

[morghesahar]

سلام

این تاپیک برای آشنایی با ساز رباب ایجاد شده

لطفا مطالب و سوالات خودتون رو اینجا مطرح کنید

ممنون

[morghesahar]

رباب از جمله قدیمی‌ترین سازهای زهی مضرابی(زخمه ای) ایران است که نواختن آن بیشتر در شرق و جنوب شرق کشورمان رواح دارد. این ساز معمولان از چوب، پوست، زه یا نخ نایلون ساخته می‌شود
نواختن انواع رباب در برخی نواحی [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]و دیگر کشورهای همجوار نیز متداول است. این ساز در دهه 30 و 40 شمسی در گروه‌نوازی سازهای ملی ایران مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در گروه‌نوازی‌های شهری، رباب را به صورت افقی روی زانو می‌گذارند (مانند عود یا تار) و با مضراب می نوازند.
رباب به صورتی که امروزه در گروه‌نوازی شهرها متداول است سازی است که غالبا از چوب گردو یا توت و چوب‌های سخت دیگر ساخته می‌شود.
این ساز از 4 قسمت کلی، شکم، سینه، دسته و سر تشکیل شده و تعداد سیم‌های رباب 6 یا 3 سیم جفتی است.
اجزای اصلی رباب عبارتند از:

• کاسه طنینی: شامل 2 قسمت کاسه و سینه است. کاسه تو خالی و بزرگ‌تر است و بر دهانه آن پوست قرار می گیرد. در دو طرف بالای این کاسه که به سمت سینه می رود، دو فرو رفتگی وجود دارد که باعث می شود کاسه دو قسمتی به نظر آید. در ساخت برخی رباب ها این دو فرو رفتگی کمی بالاتر، بین کاسه و سینه ایجاد شده اند.

• سینه: سینه جعبه ای است تو خالی و تقریبا مثلثی شکل، به طول تقریبی کاسه ساز که از یک طرف هم عرض کاسه در محل اتصال و از یک طرف هم عرض دسته در محل اتصال به سر پنجه است. سطح سینه با صفحه ای چوبی که تراش نازکی خورده پوشیده شده است. در نوع شهری رباب چون از وترهای واخوان استفاده نمی شود، گوشی های کوچک سطح جانبی آن، تزیینی به نظر می رسد و سوراخ‌های آن که برای عبور وترهای واخوان ایجاد شده اند به خاطر خروج بهتر صدا از جعبه طنینی، باز می ماند.

• دسته: دسته رباب کوتاه و ادامه چوب سینه است و به صورت هرم به سرپنجه می رسد. تعداد چهار دستان بر آن بسته می شود و غالبا تزئیناتی با استخوان در ادامه سینه است بر روی آن دیده می شود.

• سرپنجه: جعبه کوچک تو خالی، در ابتدای طول دسته و محل قرار گرفتن یک سر ِ وترهای اصلی و گوشی هاست. سر پنجه را کمی متمایل به عقب می سازند و شش گوشی به تعداد وتر های رباب (در هر طرف سه گوشی) در طرفین آن قرار دارد. اگر در انتهای سر پنجه شکل ها و حالتهای تزیینی به کار رود آن را صراحی می گویند.

• پوست: پوست روی کاسه رباب معمولا کلفت تر از سازهای مشابه است زیرا استفاده از وترهای ضخیم تر و دسته کوتاه ، فشار زیادی بر خرک و پوست وارد می کند.

• خرک: قطعه چوبی یا استخوان کوچکی از جنس شاخ به طول تقریبی 6 سانتی متر است که با دو پایه کوچک خود روی پوست ساز قرار می گیرد و وترها از درون شیارهای کم عمق آن عبور می کند. برای صدادهی بهتر ساز باید مضراب را کمی دورتر از خرک نزدیک به سینه ساز بر وترها فرود آورد.

• شیطانک: قطعه استخوان باریک و کم ارتفاعی به عرض دسته ساز است که بین دسته و سرپنجه قرار دارد و وترها برای بسته شدن به گوشی‌ها از درون شیارهای کم عمق آن عبود می‌کنند.

• سیم گیر: قطعه‌ای است کوچک و معمولا از فلز در انتهای بدنه کاسه نصب می شود و گره وترها به آن بسته می شود.

• وتر: رباب دارای 6 وتر اصلی است که دو به دو همصدا کوک می شوند. امروز از سیمهای گیتار برای رباب استفاده می شود ولی در گذشته از روده تابیده یا نخ ابریشم استفاده می شد.

• وسعت: معمولا وسعت صدای معمول رباب یک اکتاو و نیم است.

[morghesahar]

اینم چند تا عکس از رباب:

[saber1740]

من شنیدم که الگو پرده هاش (فرت) تا حدی همانند پرده های تار هستش ایا این گفته درست هستش؟

[samin123]

ممنون از اطلاعات خوبتون !!!

[shoorideh]

درود.

خیلی خوب بود. اگر یه نوازنده ی حرفه ای این ساز رو می شناسی معرفی کن. کسی که روی این ساز کار کرده باشه نه از سر تفنن بزنه.

با سپاس

[morghesahar]

من شنیدم که الگو پرده هاش (فرت) تا حدی همانند پرده های تار هستش ایا این گفته درست هستش؟

راستش من اطلاع چندانی ندارم!!

سعی میکنم جواب سوالتون رو پیدا کنم

ممنون

[br1365]

نوازنده های رباب :بیژن کامکار . دلنوازی. نیما علیزاده هستند. کسی از قیمتش چیزی میدونه بگه ممنون میشم.

[abtine]

اینم یک تکنوازی از ساز رباب

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

کلا کسی سراغ این ساز نمیره کمترین قیمتش هم از 500 شروع میشه

[LiOneL999]

اینم یک تکنوازی از ساز رباب

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

کلا کسی سراغ این ساز نمیره کمترین قیمتش هم از 500 شروع میشه

این صدای رباب-عکس و توضیحات:[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
یکی از نوازنده های این ساز سارا نادری (عضو گروه رستاک) هستند.

[mehdi_7]

تفاوت قائل بشیم بین رباب ایرانی و رباب افغانی و سیستانی.
رباب ایرانی دسته اش بلند تر هست.
کوک سه تا سیم اصلی ساز به ترتیب از پایین به بالا : لا-می-سی (b-e-a) هست.
کوک سیم های فرعیشون هنوز نمی دونم.
در حال حاضر دارم سعی می کنم یکیش رو بسازم. و کاسه اش دیگه تقریبا آماده شده، این هم چند تا تصویر از اون.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

البته برخی کاسه ی اونو یک تکه می سازند (من از این روش استفاده کردم) و برخی مثل جفرودی اونو مثل تار دو تکه می سازند.
در رباب افغانی، دسته و کاسه یک تکه هست و سر پنجه به اون وصل میشه اما در رباب ایرانی (که دارم می سازم) کاسه که ساخته شد دسته به اون وصل میشه. دسته اون بلند تز از نوع افغانی هست. چوب هم، چوب توت و برای دسته، چوب گردو

[mehdi_7]

من شنیدم که الگو پرده هاش (فرت) تا حدی همانند پرده های تار هستش ایا این گفته درست هستش؟

در مدل رباب ایرانی برخی از سازنده ها از پرده های فلزی استفاده می کنند مثل آقای محمدی.
و برخی دیگر مثل آقای جفرودی از پرده های تار و سه تار استفاده می کنند.
دسته رباب خیلی کوتاه تر از تار هست. و کوک اون از پایین به بالا : لا - می -سی هست

[miladabbaspour45]

اقا مهدی شما ساکن تهران هستید

- - - Updated - - -

ایا شما این سازو اموزش میدید. من خیلی علاقه مند این ساز شدم