کارگاه بداهه نوازی

[m_rv_2008]

در مورد پیشنهادی که مدیر آزمایشی بخش سه تار دادن هم باید بگم که موافق نیستم. البته اگه کسی میتونه پیش درامد یا ضربی یا تصنیف یا چهارمضراب یا هر چیز ریتمیک دیگه ای بسازه و بذاره اینجا ما به وظیفه تحلیل و بررسی خودمون عمل خواهیم نمود :)
اما همین که الان از همین چند تا اجرا نکات تازه ای برای بعضی از دوستان مشخص شد هم نتیجه کمی نیست.
مثلا همین که کسی بدونه کجا رو زیاد زده و کجا رو نه و یا این که باید از قبل برای بداهه کمی برنامه ریزی کرد و حد اقل یه پلان ذهنی میخواد خب برای شروع خوبه دیگه. یا این که اگه فلان نوازنده از فلان جای کار خیلی خوشش میاد پس اون رو بیشتر میزنه و بقیه رو کمتر (شاید چون راه دستش روی ساز بهتره براش) کار خوبی نیست این یه امتیاز مثبته. همین چیزا رو باید چند تا نوازنده دور هم بشینن و بزنن تا مشخص بشه. خب الان که این 5 - 6 نفر کنار هم هستن بهترین فرصته. کی و کجا دوباره فرصتی این طوری دست بیاد تا چند تا نوازنده کنار هم بشینن !!!

یه کوچولو مشورت :

البته من کوچیک تر از اونی هستم که بخوام به کسی راهنمایی کنم. ولی یه تجربه شخصی رو اینجا بیان می کنم شاید به درد کسی بخوره .
اوایل کار وقتی دیگه ردیف شروع کرده بودم (زمستان 79 در اصفهان) جلوی آینه مینشستم و ساز میزدم. همین طوری ... از استایل نوازندگی خوشم میومد. (برای رفع معایب استایل خوبه ولی در کل کار غلطیه - از صدا فارغ می کنه و به تصویر عادت میده) . بعد که فهمیدم اشتباهه که البته مدت ها طول کشید دیگه دستم به بیراهه زدن عادت کرده بود. جملات ردیف رو حفظ بودم . ولی وقتی میخواستم خودم چیزی بزنم هم اون جملات فراموش میشد و هم به بازی با انگشتام روی پرده های ساز عادت کرده بودم . یعنی مثل ریاضی شده بود برام. دو تا برو بالا حالا سه تا بیا پایین بعد یه پرده یه پرده این کار رو به سمت صداهای زیر انجام بده و ... تقریبا تمرین انگشت گذاری بود. تا این که یه خونه باغی بود نزدیک میدون دانشگاه اصفهان و شب های سه شنبه (دوشنبه شب) اهل هنر دور هم جمع میشدن. (از شاعر و اهل ساز و بازیگر و کارگردان و گوینده و خواننده و چرنده و خزنده و همه) شلوغ میشد گاهی . خلاصه یه شب گفتن ویولن هست و شما بیا باخواننده بزن. منم با استرس رفتم. چشمتون روز بد نبینه . برنامه خرابی به بار آوردم. وقتی تموم شد همه رو گردن استرس انداختم. ولی وقتی رفتم خونه و مرور کردم دیدم همون وقتش هم چهار تا جمله درست و درمون توی مغزم نبود. خلاصه شروع کردم به مقایسه نواخته های ردیف های مختلف و گوش کردن به همون تکه ها و گوشه ها توی آلبوم های مختلف. مثلا همین درآمد ماهور رو (اون موقع این همه اجراهای ردیف های مختلف نبود) از چیزی که با واکمن سر کلاس از روی دست استاد ضبط کرده بودم با ردیف سنتور که کیانی زده بود با یه چند تا چیز دیگه مثل اجرای ماهور محمد موسوی و البوم ماهور یاحقی و هر چیز دیگه که از ماهور دستم میومد میذاشتم پیش هم و گوش میدادم. کم کم فهمیدم که درآمد ماهور چیه. حالا مونده بود که اجراش کنم. همون جملات ردیف صبا رو هی کش و قوس میدادم. یه چند تا زنجیره و موتیف و اینا که از سایر اجراها به دستم میومد به خصوص اجراهای حسن کسایی چون خیلی به ردیف صبا می خورد قاطیش می کردم. کم کم گسترش پیدا کرد. تا جایی که اگه خواننده مینشست کنارم و میخواست ماهور بخونه من برنامه رو میتونستم شروع بکنم و ضربیش رو هم بزنم و درآمد کنم و اون بخونه و بعدش هم جواب اواز رو بدم. کم کم رفتم گوشه بعد. مطابق با ردیف صبا میرفتم جلو. استادم هم خیلی بهم کمک می کرد. میدید که علاقه دارم. هم برام هر جلسه یه گوشه رو چند مدل میزد. می گفت اینو بشنو. میزد. بعد می گفت به این می گن مثلا شکسته. بعد می گفت اینم شکسته هست. یه جور دیگه میزد. جمله ها رو عوض می کرد. بعد همینا که زده بود رو با هم قاطی می کرد. منم دنبالش میزدم. از آهنگ های قدیمی اونا که این گوشه رو داشتن برام اجرا می کرد. جمعه ها هم یه دو نفر داشت میومدن پیشش برای تمرین اواز . منم می رفتم باهاشون میزدم. این راهی بود که من رفتم. به نظرم راه خوبی هست. این طور میشه یادشون گرفت و به کارشون بست. دونستن ردیف تنها به درد نمی خوره. نوازنده خوب بودن خیلی مهمه. حتی لازم نیست طرف یه اهنگ بسازه و یا چهار مضراب یا هر چیز دیگه ای. کسی از حسن ناهید اثری سراغ نداره. ولی نوازنده قهار و ممتاز نی هست. کارش رو خوب انجام داده دیگه. تمرین کرده و با این و اون ساز زده. استاد ما همیش همی گفت اگه دیدی یه نفر داره زنبورک میزنه هم برو بشین پیشش و باهاش بزن. خلاصه این که راه سختی نیست. اما طولانیه و حوصله میخواد. اگه آدم خسته نشه حتما به نتیجه می رسه.

زیادی حرف زدم. فعلا خداحافظ.