کارگاه بداهه نوازی

[alireza_jafarian]

این حرف هایی که درباره توی چهارچوب بودن دستگاه ها زدم به این معنی نیست که کسایی که دوست دارن شرکت کنن حتما باید ردیف بلد باشن. به نظر من کسی که یکی دو ساله ساز میزنه میتونه توی این فعالیت شرکت کنه و اینجا میتونه براش مفید باشه.
برای دوستانی که اصلا آشنایی با ردیف ندارن و دوستانی که اصلا دوست ندارن بر پایه ردیف بداهه نوازی کنن میتونیم برنامه ریزی جدایی داشته باشیم.

[javadsetar]

منم با علیرضا موافقم اینکه هم تو یه دستگاه بداهه نوازی کنن اینجوری انسجام بیشتری هم داره که هر کس مثلا چه گوشه هایی انتخاب کرده برای بداهش،و از نظر شنیداری هم نمونه کار همه در یک شکل هست و میشه راحت تر نظر داد.

و اینم بگم که یکی از بچه هاگفته بود در حد بداهه نوازی نیستم باید بگم ما هیچکدام بداهه نواز به معنای واقعی نیستیم اگه ملاکمون اساتید موسیقی ما باشن در این تاپیک هدف ما شناخت بیشتر این موضوع و اشکالاتی که داریم با کمک هم برطرف کنیم اگه خیلی بداهه نواز بودیم که جامون اینجا نبود!

[piottel]

علیرضای عزیز! البته بداهه نواختن در دستگاهی خاص بسیار خوبه و به تبع اون تبادل نظر در این زمینه! خوب و مفید فایده! اما قبل از اون من یه در خواست دارم که اگر میشه و یا تمایل وجود داره، نظر دوستان رو در این موارد بدونم:
1- اصولا بداهه نوازی چه تعریفی داره!
2- آیا بداهه نوازی قاعده منده و تابع قوانینی خاص؟!
3- در بداهه نوازی ، نوازنده چقدر آزادی عمل داره... تا چه حد میتونه از مایه اصلی دور بشه ... یا چقدر وفاداری به اون لازمه!...
4- آیا لزوما نزدیکی و قرابت بیشتر با دستکاه و گوشه های انتخابی ، به زیبایی بداهه منتهی میشه؟!

[aftaban]

علیرضای عزیزم، دوستان خوب و هنرمندم، از ایجاد و پیشبرد یک چنین تاپیک ارزشمندی صمیمانه ازتون تشکر می کنم و امیدوارم بنده را هم در جمع هنرمند این تاپیک بپذیرین.
یه نقلی از استاد خرّم عرض کنم خدمت تون که : اولا ایشون چه قدر روی اجرای تک تک نت ها و فرم های ردیف صبا حساس بودند. کما این که خودشون هم در اجرای این ردیف ها تا تونستن حساسیت به خرج دادند و دقت کردند. اما همیشه تاکیدشون بر این مطلب بود که ، بنده چون صرفا قصد نواختن این ردیف ها را در قالب جمله های همین کتاب و در حدود تعیین شده ی خود استاد صبا ، آن هم برای ارائه به بازار جهت استفاده ی آموزشی هنرجویان و مبتدیان، و مسئولیت در قبال صحت اجرای اصل نت و وفاداری به فرم جمله ها داشتم، چنین بی کم و کاست به اجرای این مجموعه پرداختم.
و الا نظر کلی خود استاد بر این بود که: مثلن تصور کنید که یک مجموعه نتی در قالبی مشخص ، تشکیل گوشه ی منصوری چهارگاه می دهند، صرفا این که یکی خود را رنجه کند تا عین این نت ها را بنوازد و تصور کند که همین مجموعه نت محدود، فرم منصوری را تشکیل می دهد، حرفی واهی ست! این کار مثل این می ماند که کسی بگوید با سه جرف (ز ی ر) فقط می توان واژه ی (زیر) را ساخت و لا غیر! هنر جو می بایست خلاقیت به خرج دهد و با یک چنین مجموعه نتی، تا می تواند در همین حوالی مانور دهد. و مثال می زد که در یک مجموعه ی محدود نتی در مخالف سه گاه، خود بنده ده ها آهنگ ساختم که هر کدام با دیگری تفاوت های بسیار دارد!
بنده از حرف استاد، این برداشت را داشته ام که تاکید ایشان بر وفاداری به مضمون و محتوا بوده است ، نه صرفا به یک مجموعه ی محدود نت! به این صورت که به هر حال وقتی نت شاهد سه گاه ما „فا سُری” است، و نت بس آمد مخالف این نت شاهد، „ر” هست، اگر ما در میانه ی اجرای مخالف، نغمه را از ر به فا سری با حرکت سریع آرشه و انگشت، تنزل دادیم و باز به ر برگشتیم(البته به طرزی که گام را درست زده باشیم) ، به این معنی نیست که به درآمد سه گاه فرود آمدیم و باز اوج گرفتیم! بلکه این شگرد را باید در همین مبحث مخالف بررسی کرد و این چنین تکنیک هایی را در کل موضوع، حل شده پنداشت.
و البته در ادامه ی عرضم به این نکته می رسم که صورت اولیه ی بداهه، همین نکته ی بالاست اگر دقیق شده باشیم! یعنی گاهی لازم نیست ما عینا از فلان نت مکتوب و منقول در فلان نسخه ی قدما می بایست این دستگاه را شروع و طبق برنامه و چینش فلان نسخه پیش برویم و باز به همین نقطه ی شروع بر گردیم! گاه می بایست از مخالف شروع کرد و به مویه بسنده کرد، گاهی در یکی دو گوشه آن طور که دلت می گوید و می خواهد مانور داد و از دیگر گوشه ها یا حرفی به میان نیاورد و یا به اشاره ای بسنده کرد! این صورت اولیه ی بداهه ست در خود یک دستگاه، بی آن که از حدود الحان آن تجاوز کرده باشیم!
مگر این که در هر نتی از الحان یک دستگاه، با نتی در الحان دستگاهی دیگر مشابهت و موافقت و مناسبتی بیابیم و باز این از دو نظر قابل بررسی ست. یکی از نظر تکنیک نواختن ساز و یا آواز(که البته بین این دو در بداهه ، فرق بسیار است. ممکن است در چنین تغییر گام و دستگاهی در بداهه، ساز کلا از گام صحیح خارج شده و تناسب کروماتیک و دیاتونیک کار در ماژور و مینورها حتا به هم بخورد، یا تناسب اجرایی در پوزیشن های بالا به دست نیاید، یا اگر هم می آید، با تسلط و روانی و دلنشینی نباشد، کما این که حنجره ی انسان از این قانون مستثناست، و می تواند سریعا خود را با شرایط گام متفاوت ، جفت و جور کند و با کمی تسلط و مهارت، بدون این که گوشی رنجه شود ، از عهده ی این تغییر گام و مقام و دستگاه بر آید!
دیگر ، از نظر گوشی و درک زیبایی شناسی ی موسیقایی ست که می توان در یک گوشه یا لحنی، آن طور که ندای دل ات می گوید، به گوشه یا مقامی دیگر نهیب یا نقب زد! کما این که در اجراهای بسیاری از اساتید، چنین اتفاقات هنرمندانه و ظریف و دقیقی افتاده است و این البته بیشتر مربوط به تکنوازی یا دونوازی اساتید بوده است! و نا گفته نماند که این کار نیاز به ممارست بسیار و تسلط زیاد بر الحان و گوشه ها و ردیف ها دارد.
سوالی در همین تاپیک به چشمم خورد(نمی دانم یا توی ذهن خودم بوده)! در مورد این که : بگوییم بداهه ، یا فی البداهه!
به نظر من بداهه، یک کار تمرین شده و حساب شده ی قبلی ست که در چندین گوشه یا لحن مرتبط یا نامرتبط با هم، آهنگی ساخته و پرداخته و اجرا و ضبط می شود. فی البداهه اما اجرای غیرمنتظره و گاه بدعتی ست که بیشتر در یک اجرای زنده به نوازنده یا خواننده الهام می شود!
و کلا به نظر من بداهه ، شاهکار موسیقی ی ایرانی ست! اوج هنر موسیقی سنتی ست که هم جای کار بسیار دارد و هم جای شکر که راهی به نام بداهه در این مقوله باز است تا نتوان بر موسیقی ی ایرانی بیش از این خرده گرفت که محدود است و منسوخ است و ... . اگر دوستان اهل فن باشند و اهل عشق و هنر، راه از بن بست در آوردن موسیقی را در هر برهه ای از زمان و مکان می دانند و می شناسند. همیشه به دوستانم گفته ام، هیچ وقت نگویید دوچرخه ام فلان جا گیر کرده و به بن بست خورده است، این حرف فقط از یک دوچرخه سوار ناشی سر می زند! اگر دوچرخه سواری تان حرفه ای تر باشد، حتمن راه برون رفت از بن بست را پیدا خواهید کرد!
با مهر و ارادت. محمد خورشیدی

[vahid65]

خوب دوستان آقای خورشیدی اومدند. خداحافظ

[alireza_jafarian]

1- اصولا بداهه نوازی چه تعریفی داره!

والا ارائه ی تعریف خیلی کار علمی و سختی هستش و به این راحتیا نمیشه از یه چیزی تعریف ارائه داد. داریوش طلایی توی بروشور کنسرت اخیرش یه توضیحاتی راجع به بداهه نوازی داده بود که توجه من رو جلب کرد. جمله ی کلیدی این توضیحات این بود: بر خلاف برداشت عموم، بداهه پردازی خلق موسیقی از نقطه ی صفر نیست...
به این معنی که اینکه سازتو برداری هر چی حست بود بزنی و هر چه بادا باد نمیشه بداهه نوازی. برای بداهه نوازی باید طرح و ایده و فکر قبلی داشت.

2- آیا بداهه نوازی قاعده منده و تابع قوانینی خاص؟!

به نظرم موسیقی کلا پدیده ی قاعده مندی هست. و حتی موسیقی هایی که سعی در بی قاعدگی دارن هم بی قاعده بودنشون رو از قاعده های موسیقی وام میگیرن. فکر میکنم در مورد بداهه نوازی هم بشه اینو گفت.

3- در بداهه نوازی ، نوازنده چقدر آزادی عمل داره... تا چه حد میتونه از مایه اصلی دور بشه ... یا چقدر وفاداری به اون لازمه!...

به نظرم این موضوع بستگی به سبک داره.

4- آیا لزوما نزدیکی و قرابت بیشتر با دستکاه و گوشه های انتخابی ، به زیبایی بداهه منتهی میشه؟!

بازم به نظرم بستگی به سبک داره. معیار زیبایی یه سبک میتونه قرابت با گوشه ها باشه و معیار یه سبک دیگه دوری از گوشه ها.

[alireza_jafarian]

جناب خورشیدی خیلی خیلی ممنونم از حضورتون. فکر میکنم شیوه ی ساز زدن شما و نقدتون از بداهه نوازی بقیه دوستان خیلی میتونه مفید باشه. مرسی.

خوب دوستان آقای خورشیدی اومدند. خداحافظ

[endvb6]

مرسی از همه بچه ها... یکی از دغدغه های من همین فرم تفکر در مورد بداهه نوازی و ایجاد چنین فضایی و کارگاهی بوده و قصد هم داریم اینکارو انجام بدیم. اون تاپیک تئوری موسیقی ملی ایرانی در بخش سه تار برای همچین مسئله ای ایجاد شده و قرار بود بعد از اتمام اون تاپیک به تحلیل مدال ردیف بپردازیم و براساس تبیین هر مد،کارگاهی به همین شکل مدنظر دوستان تشکیل بدیم. به نظر من بدون شناخت مدها و منطق موسیقی ایرانی نمیتونیم قواعد بداهه رو رعایت کنیم. البته من به تعریف جناب طلایی در مورد بداهه وفادارم و همون رو اصل میدونم. اگر دوستان موافقن اجازه بدن طی یکی دو پست آتی تئوری جناب طلایی رو تموم کنیم و بعد به تحلیل مدال و کارگاه برسیم. در کل منم پایه ام ‎:D

[piottel]

مرسی از همه بچه ها... یکی از دغدغه های من همین فرم تفکر در مورد بداهه نوازی و ایجاد چنین فضایی و کارگاهی بوده و قصد هم داریم اینکارو انجام بدیم. اون تاپیک تئوری موسیقی ملی ایرانی در بخش سه تار برای همچین مسئله ای ایجاد شده و قرار بود بعد از اتمام اون تاپیک به تحلیل مدال ردیف بپردازیم و براساس تبیین هر مد، مدال و کارگاه برسیم. در کل منم پایه ام ‎:D

با سلام! ظاهرا این تاپیک در انجمن سه تار (تئوری موسیقی ملی ایران) ، بسته شده و من حقیر منتطر باز شدنش بودم تا یکی دو مورد رو که در ارتباط با نظرات جناب طلایی متوجه نشده بودم، از حضورتون بپرسم! انشالله باز میشه دیگه؟!

[endvb6]

با سلام! ظاهرا این تاپیک در انجمن سه تار (تئوری موسیقی ملی ایران) ، بسته شده و من حقیر منتطر باز شدنش بودم تا یکی دو مورد رو که در ارتباط با نظرات جناب طلایی متوجه نشده بودم، از حضورتون بپرسم! انشالله باز میشه دیگه؟!

جناب پیوتل عزیز
سوالاتتون روباید در تاپیک دیگه ای که به همین عنوان وجود داره و قبلن داخلش درمورد هارمونی موسیقی ایرانی سوال کرده بودید، بپرسید. اون تاپیک صرفن خوندنی هستش نه سوال پرسیدنی:دی

[piottel]

جناب عابدیان! البت اینجور که می فر مایید، سمعنا و اطعنا! اما سوالات مربوط بود به آنچه از آقای طلایی نقل قول فرمودید! چشم! :)

[endvb6]

پیوتل عزیز
اون تاپیک سوالات ومشکلات مربوط به تئوری موسیقی ایرانی برای همین کاره دیگه:دی

- - - Updated - - -

پیوتل عزیز
اون تاپیک سوالات ومشکلات مربوط به تئوری موسیقی ایرانی برای همین کاره دیگه:دی

[alireza_jafarian]

اگر دوستان موافقن اجازه بدن طی یکی دو پست آتی تئوری جناب طلایی رو تموم کنیم و بعد به تحلیل مدال و کارگاه برسیم. در کل منم پایه ام ‎:D

امیر جان ممنونم ازت. خوشحالم که پایه ای !
این جمله ی آخرت رو متوجه نشدم. چی رو باید اجازه بدیم؟؟

[m_rv_2008]

چه مباحث خوب و داغي ... فايده نداره ... بايد برم از اول تاژيك بخونم ببينم چه خبرا بوده اين جا.

[endvb6]

امیر جان ممنونم ازت. خوشحالم که پایه ای !
این جمله ی آخرت رو متوجه نشدم. چی رو باید اجازه بدیم؟؟

مرسی علیرضا جان
که اون تاپیک تموم شه و بر مبنای تحلیل مدال ردیف و مد به مد جلو بریم. امروز پست آخر اون تاپیک رو گذاشتم و مبحث تئوری اولیه تموم شد. من پیشنهادم اینه که ما در بخش های مختلف سایت که فعالن مثل ویولن و سه تار بر مبنای ردیف هامون تحلیل مدال رو انجام بدیم و بر همون مبنا کارگاهمون رو هم برگزار کنیم. یعنی این تاپیک بشه کارگاه اون آموزش ها.
منتظر نظرت هستم علیرضا جان

[alireza_jafarian]

چه مباحث خوب و داغي ... فايده نداره ... بايد برم از اول تاپيك بخونم ببينم چه خبرا بوده اين جا.

به به ببین کی اینجاست! استاد بزرگ کمونچه کش !

که اون تاپیک تموم شه و بر مبنای تحلیل مدال ردیف و مد به مد جلو بریم. امروز پست آخر اون تاپیک رو گذاشتم و مبحث تئوری اولیه تموم شد. من پیشنهادم اینه که ما در بخش های مختلف سایت که فعالن مثل ویولن و سه تار بر مبنای ردیف هامون تحلیل مدال رو انجام بدیم و بر همون مبنا کارگاهمون رو هم برگزار کنیم. یعنی این تاپیک بشه کارگاه اون آموزش ها.
منتظر نظرت هستم علیرضا جان

آره حتما. خیلی پیشنهاد خوبی هستش. اما فکر میکنم دو تا مشکل کوچیک در این زمینه داریم:
اینکه این تاپیک کارگاه عملی برای بحث های تجزیه تحلیل ردیف باشه ، باعث میشه دوستانی که تجربه ی خیلی کمی در موسیقی دارن و چیزی از ردیف نمیدونن نمونه کار توی این تاپیک نگذارن به خاطر اینکه چیزی از مباحث تجزیه تحلیل متوجه نمیشن. در حالی که یکی از خوبی های این تاپیک میتونه این باشه که دوستانی که تجربه ی کمی دارند رو سر ذوق بیاره و تشویقشون کنه که موسیقی بسازن حتی با اطلاعات موسیقایی اندک. امیدوارم دوستان کم تجربه ترمون این نوشته رو خونده باشن و متوجه این موضوع شده باشن. برای حل این مشکل من هم در ادامه ی این تاپیک چند وقت یه بار این موضوع رو تاکید میکنم که بدون دونستن اون مباحث تئوری هم میشه توی این تاپیک شرکت کرد.
و دومین مشکل هم فکر میکنم زمان بندی باشه. نمیدونم شیوه ای که قراره اون تاپیک داشته باشه چیه و تحلیل هر دستگاهی چقدر طول می کشه اصلا قراره خصوصیات کلی دستگاه ها تحلیل بشن یا وارد جزئیات گوشه ها میشی. و از این طرف این تاپیک هم همه ی زمان بندیش بستگی داره به تعداد افرادی که شرکت میکنن. اینجا حداکثر هفته ای سه نفر میشه کار بذارن (نمیشه همه توی یک هفته کار بگذارن چون شلوغ پلوغ میشه و کارها درست نقد نمیشن). پس مثلا وقتی روی دستگاه ماهور تاکید داریم اگه تعداد بچه های 6 تا باشه دو هفته طول میکشه. اگه 12 تا باشه یک ماه. پس در مورد زمان بندی باید با هم یه هماهنگی داشته باشیم...



دوستانی که تا این لحظه اعلام همکاری کردند:

_ [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
_ [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
_ [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
_ [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
_ [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
_[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]