کتب آموزشی از مبتدی تا پیشرفته

[damavand]

در سبک استاد پایور کتاب شیوه سنتور نوازی تدریس نمیشود. بعد از کتاب دستور سنتور، کتاب دوره ابتدایی تدریس میشود و بعد از آن ردیف استاد صبا همراه با بعضی کتب دیگر استاد پایور.

[pooriaakbari1989]

دوستان،مکتب آموزشی استاد فرامرز پایور،کامل ترین شیوه آموزشی سنتور است چرا که برای تمام دوره ها از مبتدی تا عالی مطالبی متناسب با توان هنری و سطح تکنیکی هنرجو دارد. از این میان کتاب ردیف دوره ابتدایی جایگاهی ویژه دارد چرا که اگر هنر جو آن را با دقت و کیفیت لازم فراگیرد،میتوان گفت بیشتر تکنیک ها و بافت های مضرابی ویژه سنتور و فرم های موسیقی ایرانی مانند پیش درآمد،چهارمضراب و رنگ را فرا گرفته است. ترانه یا تصنیف تنها فرم موسیقی ایرانی است که در کتاب ردیف دوره ابتدایی گنجانده نشده است و هنرجویان این دوره اکثرا خواهان فراگیری تصنیف هایی که از لحاظ تکنیک نوازندگی مناسب سطحشان باشد،هستند،لذا برای این امر کتاب جالبی تهیه شده به نام «بیست ترانه» که بر اساس اجراهای مشهور اساتید برای ستنور تنظیم شده است و به غیر از نوا و راست پنجگاه(که در کتاب ردیف دوره ابتدایی هم نیامده) در بقیه آوازها و دستگاهها از هر کدام دو تصنیف آمده. این کتاب توسط«فخرالدین اندیشه»برای سنتور تنظیم شده و همچنین کتاب شامل سی دی است که در آن هم قطعات اجرا شده(به صورت دونوازی سنتور و تمبک) و هم آواز قطعات خوانده شده و به نظر من میتواند خیلی هم آموزنده باشد. این کتاب توسط نشر هستان به چاپ رسیده است. در نوشته فوق از مقدمه کتاب «بیست ترانه»استفاده شده است.
نام تصنیف های موجود در کتاب:
دستگاه شور:1-ای آمان2-نازار دلی
آواز ابوعطا:1-دل هوس سبزه و صحرا ندارد2-بهار دلکش
آواز بیات ترک:1-ای یوسف خوش نام ما2-همچو فرهاد
آواز افشاری:1-از کفم رها2-دوش دوش
آواز دشتی:1-از خون جوانان2-ای ایران
دستگاه سه گاه:1-صبحدم ز مشرق2-افتخار آفاق
دستگاه همایون:1-آن که هلاک2-عقرب زلف
آواز بیات اصفهان:1-دل شیدا2-ایران هنگام کار است
دستگاه چهارگاه:1-آسمان2-نگارا
دستگاه ماهور:1-زمن نگارم2-مرغ سحر

[Yasin_santouri]

ممنون از پوریا جان
می خواستم خواهش کنم اگه میشه به تشریح کتاب ها ادامه بدین
مثلا فالگوش...
بگین در چه سطحیه قطعه هاش چیا هستن و از این جور حرفا...

[pooriaakbari1989]

ممنون از پوریا جان
می خواستم خواهش کنم اگه میشه به تشریح کتاب ها ادامه بدین
مثلا فالگوش...
بگین در چه سطحیه قطعه هاش چیا هستن و از این جور حرفا...

یاسین خیلی پیشنهاد خوبیه،من در همین تاپیک این کار رو خواهم کرد و در کنار کتاب های معروف کتاب هایی که جدید چاپ میشن و مناسب هستن رو معرفی میکنم تا علاقمندان بتونن از اون کتاب ها هم استفاده کنن.

[pooriaakbari1989]

کتاب هشت آهنگ برای سنتور را میتوان کتابی مناسب برای سطوح متوسط و عالی سنتور نوازی دانست. به عنوان مثال اگر شخصی در حال تمرین ردیف استاد صباست میتواند به هر دستگاه یا آوازی که رسید قطعات همان آواز یا دستگاه را از کتاب هشت آهنگ تمرین کند. این توصیه برای کسانی است که دوره ابتدایی سنتور نوازی را با کتاب های دستور سنتور و ردیف دوره ابتدایی سنتور که هر دو از آثار استاد فرامرز پایور هستند تکمیل کرده باشد. و کسانی که با سبک ها و مکتب های دیگر سنتور را فرا گرفته اند حتما باید دوره عالی آن دوره یا سبک را فراگرفته باشند تا بتوانند این کتاب را به راحتی تمرین کنند. علت اینکه ذکر شده دوره عالی باید تکمیل شده باشد کسب این اطمینان است که شخصی که با مکتبی غیر از مکتب استاد پایور تمرین کرده حتما با تمام مضراب های اصیل و مورد نیاز این کتاب آشنایی و تسلط قبلی را کسب کرده باشند.
حال به قطعات موجود دراین کتاب ارزشمند میپردازیم :
قطعه اول «پوپک»در آواز دشتی ر شامل دو قسمت است. قسمت اول در میزان چهار-چهار با مترونم 80 در 35 میزان و قسمت دوم در میزان شش-شانزده و مترونم 160 در 147 میزان ساخته شده است. این قطعه در سال 1344 به صورت دونوازی توسط استاد پایور برای دو سنتور تنظیم شد که در تاریخ سه شنبه 1344/6/16 برای اولین بار در تلویزیون ملی توسط خود ایشان و ارفع اطرایی، به همراهی تمبک حسین تهرانی به اجرا درآمد و به دفعات از تلویزیون پخش شد.
قطعه دوم «فَرپَرَک»اتودی برای سنتور در آواز دشتی ر در میزان دو-چهار و مترونم 112 که در 98 میزان ساخته شده است. این قطعه در سال 1335 برای شرکت کنندگانِ اولین مسابقه موسیقی در ایران ساخته و چاپ شد.
قطعه سوم«ضربی حسینی»در گوشه حسینی، شورِ سل، در میزان بندی دو-چهار و مترونم 116 در 114 میزان ساخته شده است. این قطعه را شاید بتوان در گروه چهارمضراب ها جای داد، چون در آن از قالب پایه ای استفاده شده است که در نغمات قطعه تداوم دارد.
قطعه چهارم«خوارزمی»در ماهورِ فا در میزان بندی دو-چهار و مترونم 112 در 107 میزان ساخته شده است. در زیرنویس قطعه آمده است که این قطعه از ردیف آقا حسینقلی الهام گرفته شده و برای درک کیفیت آن میزان بندی دو-هشت پیشنهاد شده است. صورت مختصر و سنتی فرم این چهارمضراب در ردیف های دیگر هم دیده می شود.
قطعه پنجم «ترانه»در ماهورِ فا و در میزان بندی دو-چهار و مترونم 104 در 97 میزان ساخته شده است و گردش وسیعی در گوشه ی شکسته دارد. این قطعه در سال 1335 برای شرکت کنندگانِ اولین مسابقه ی موسیقی در ایران در قسمت سنتور نوازی ساخته و چاپ شد.
قطعه ششم «پیش زنگوله و زنگوله»در چهارگاهِ دو است. قسمت پیش زنگوله در میزان بندی دو-چهار با مترونم 88 در 30 میزان و قسمت زنگوله با میزان بندی شش-هشت و مترونم 116 در 30 میزان با تکنیک مخصوص سنتور نوازی گسترش پیدا کرده است. به نقل از زیر نویس،در تصنیف این قطعات از ردیف موسیقی ملی (موسی معروفی) الهام گرفته شده است.
قطعه هفتم«پرواز»اتودی است برای سنتور در چهارگاهِ دو. این قطعه در میزان بندی دو-چهار با مترونم 108 در 140میزان و در چهار بخش پی در پی با امکانات اجرایی تکنیک های سنتورنوازی و استفاده از وسعت سنتور در سه پوزیسیون،بدون اصرار در سنتی بودن گردش های ملودیک، ساخته شده است. اجرای پرش ها و حرکت معکوس بین دودست و تقسیمات مختلف ریتم در این قطعه به مهارت احتیاج دارد.
قطعه هشتم«فریبا»در مایه ی دشتی رِ است. این قطعه در میزان بندی سه-چهار با مترونم 184 و در 108 میزان ساخته شده است. در زیرنویس این اثر آمده است که این قطعه به طور کلی خارج از تکنیک متداول سنتور نوازی است و برای تنوعِ قطعات و برای علاقمندان به این نوع اجرا ساخته شده است. منظور از «این نوع اجرا» اجرای دو ملُدی به طور همزمان و یا پایه گرفتن با یک دست و اجرای ملُدی با دست دیگر و بدون استفاده از مضراب ریز است. اجرای این قطعه احتیاج به تمرکز کافی و مهارت در نوازندگی دارد.

[pooriaakbari1989]

کتاب فالگوش، هفت قطعه برای سنتور را فقط مناسب برای دوره عالی سنتورنوازی میتوان دانست. چرا که قطعات این کتاب فراتر از قطعاتی است که در دوره متوسطه سنتور نوازی تمرین میشود. قطعات این کتاب جزو خاص ترین آثار استاد فرامرز پایور محسوب میشود و همان طور که از نام قطعات برمی آید استاد در خلق این آثار از عناصر طبیعی و موجود در طبیعت الهام گرفته و آنها را خلق نمودند.

حال به قطعات موجود دراین کتاب ارزشمند میپردازیم :

قطعه اول «فالگوش»

دونوازی سنتور و تار در دستگاه چهارگاهِ دو با میزان بندی دو-چهار است. به نقل از پیشگفتار کتاب ،«قطعه فالگوش در واقع مقدمه ای است برای تکنوازی در دستگاه چهارگاه که نمیتوان آن را پیش درآمد به حساب آورد، زیرا قطعه تندی است اما به هر حال سرعت آن در حدود آلگرو است. بخش تار در واقع تکرار ملدی سنتور است به استثانی جاهایی که احساس میشد ممکن است برای تار مشکلاتی در اجرا ایجاد کند، به همین خاطر ملدی های ساده تری متناسب با ملدی های سنتور انتخاب شده است. ضمنا ضربه های اول قطعه برای تار گویای همان مطلب فالگوش است که منتظر رسیدن اصل ملدی است». این قطعه در 149 میزان ساخته شده است و اشاراتی به گوشه های زابل، مخالف و حصار دارد.

قطعه دوم«مقدمه گفتگو»

دو نوازی سنتور و ویلن در شور لا با میزان بندی سه-چهار و مترونم88 که در 60 میزان ساخته شده و شامل برگردان هایی است که بین جملات مختلف می آید. در پیشگفتار میخوانیم که این قطعه «مقدمه ای است برای قطعه گفتگو».

قطعه سوم«سه مضراب ابوعطا»

ی دو از سور سل در میزان بندی دو-چهار و مترونم108 در 132 میزان با پایه ای یک میزانی و بسط و گسترش آن در اکثر جملات. در پیشگفتار آمده است که این قطعه بر پایه ی سه مضراب زابل سه گاه در ردیف استاد ابوالحسن صبا ساخته شده است، منتهی بسط مفصل تری دارد که خود میتواند قطعه ی مستقلی به حساب آید. ایجاد سنکپ و تبدیل میزان ساده ی دو-چهار به میزان های ترکیبی و نیز تقسیمات سه تایی به زیبایی این قطعه می افزاید. استفاده ی مکرر از نت میِ کرن فقط به منظور زیبایی و گردش آسان تر مضراب نوازی است و گوشه ی خاصی را در نظر ندارد.

قطعه چهارم«پرنده»

در شور سل با پنج بار تغییر میزان بندی و سرعت های متفاوت در 170 میزان ساخته شده است و در قسمت شش-شانزده، 16 میزان تکنوازی تمبک متناسب با آمادگی اجرایی و شنیداری در نظر گرفته شده است. در پیشگفتار کتاب میخوانیم که این قطعه در حقیقت مقدمه ی کوتاهی برای تکنوازی در شور است و سکوت های طولانی آن محل تکنوازی تمبک است که در اجرای نوار کاست مشخص است.

قطعه پنجم«پرچینن»

دشتی ر از شور سل. این قطعه به طور کلی در میزان بندی دو-چهار است که چهار بار سرعت آن از 50 به 138 تغییر میکند، به جز هشت میزان اول، که در حقیقت فضای متریک آزاد آن مقید به دو نوع میزان بندی مختلف شده است (چهار-چهار و شش-شانزده). سوال و جواب های تمبک مکمل بیان جملات است. این قطعه در 120 میزان بدون شمارش برگشت های بزرگ ساخته شده است. به نقل از پیشگفتار کتاب، این قطعه مقدمه ی کوتاهی است برای تکنوازی در دشتی.

قطعه ششم«پرستو»

در سه گاه لاکرن با میزان بندی دو-چهار و مترونم52 که بعد از ده میزان با مترونم 116 و با سوال و جواب های مکرر با تمبک در 142 میزان شنیده میشود.

قطعه هفتم«پراکنده»

در فا ماژور با میزان دو-چهار و مترونم 120 در 320 میزان. به نقل از مقدمه ی کتابف برای نشان دادن امکانات سنتور در تغییر گام(مدگردی) این قطعه نوشته شده است و توضیح بیشتر را به شرحی که در جلد نوار کاست آن نوشته اند ارجاع داده اند. در این توضیح آمده است :«این قطعه صرفا برای نشان دادن تغییر گام در سنتور نوشته و اجرا شده است، به این معنی که از گام فا بزرگ شروع میشود و به ترتیب به گام های دو بزرگ، دو کوچک، می بمل بزرگ، سی بمل بزرگ، سل کوچک، سل بزرگ، دو بزرگ، دو کوچک میرود و بالاخره به همان فا بزرگ فرود می آید که مجموعا در ده گام گردش کرده و به همین علت نام پراکنده بر آن نهاده شده است»
از نکات قابل توجه این قطعه میتوان به استفاده ی آگاهانه از مدگردی به گام های همسایه و گام های هم نام و نیز استفاده از تم های ریتمیک و ملدیک در فواصل مختلف و گذر هوشمندانه از نت هایی که نقش اساسی در بعضی از گام ها داشته و در کوک مورد استفاده ی سنتور موجود نبوده اند اشاره کرد، ضمن آنکه اجرای قطعه بسیار روان و تغییر گام ها کاملا مطبوع واقع میشود(شرح کامل این قطعه در فصلنامه ی موسیقی ماهور، پاییز1388، نوشته ارفع اطرایی موجود است).

[pooriaakbari1989]

رِنگ شهرآشوب

نتیجه یکی از پژوهش های ارزنده ی استاد پایور جمع آوری و تالیف مطالب کتاب فوق است که با استفاده از کل توانایی ها و تکنیک های نوازندگی سنتور برای این ساز در دستگاه شور و آوازهای منشعب از آن تنظیم شده است. استاد عقیده داشتند که این قطعه ها بخشی از ردیف موسیقی ایران هستند. تعداد سی و سه رنگ قدیمی به همان شیوه اجرایی قدیم در خرداد ماه 1363 در 28 صفحه و جمعا در 1435 میزان به قیمت 250 ریال در چاپخانه دریا با خط نت و فارسی مجتبی فاطمیان به چاپ رسید. قسمتهایی از این رنگ در ردیف های معتبر در دستگاه های شور و چهارگاه و ماهور همایون و راست پنجگاه ثبت شده است. این مجموعه دارای پایه ای یک میزانی و تکرار آن است و این پایه در طول سی و سه قسمت حضور دارد. ریتم نسبتا سنگین این رنگ ها بر اساس رقص های گروهی و موضوعی و نظام مندِ معمول در دوره ی قاجار تنظیم شده است. در این تالیف سی و سه قسمت رنگ قدیمی تفکیک و نام گذاری شده که عبارتند از : گلریزان و پروانه کبیر،رهاوی،زیرکش سلمک،سلمک،شهناز،رضوی،بیات ترک و پروانه صغیر،افشاری،رقص چوپی و قرایی،دشتی-دشتستانی،حاجیانی،رنگ مات،دستان العرب،ابوعطا،حجاز،پاارمنی ،اوج اول،اوج ثانی،اوج ثالث،چرا مخمل نمیپوشی و فرود،هشدری،پروانه هشدری و خاتمه این مجموعه که با وزن شش-هشت از مترونم 72 شروع میشود و در نغمات پایانی به 92 رسیده و در سیزده میزان آخر با 112 تمام میشود. یعنی اصول اجرایی رنگهای قدیمی در آن شنیده میشود. در چاپ های بعدی این کتاب،کل مجموعه با نظارت استاد پایور توسط آقای سعید ثابت،با مضراب نوازی آسان تر که سبب اجرای تند تر میشد،بازنویسی و به کتاب اضافه شد.

[pooriaakbari1989]

مجموعه پیش درآمد و رنگ برای راست کوک

پیش درآمد و رنگ از فرم های شناخته شده موسیقی ملی هستند که در اجراهای سنتی و یا به طور مستقل کاربرد داشته هر کدام شرح و تعریف قالب خود را دارند.
راست کوک ها
شماره1. «پیش درآمد سه گاه»(لا کرن) درمیزان بندی چهار-چهار و مترونم 66 در 49 میزان ساخته شده است و با گردشی در درآمد و گوشه مخالف به سه گاه فرود می آید.
شماره2. «رنگ سه گاه»با میزان بندی شش-هشت و مترونم 108 در 52 میزان با استفاده از صدا دهی درآمد و گوشه مخالف ساخته شده است.
شماره3. «پیش درآمد شور»(شور سل) با میزان بندی چهار-چهار و مترونم 86 در 64 میزان ساخته شده است و با اشاراتی به درآمد خارا و نشان دادن گوشه شهناز و گذر کوتاهی به قرچه و رضوی بهشور فرود می آید. کوک شهناز در پوزیسیون دوم اجرا شده است.
شماره4. «رنگ شور»با میزان بندی شش-هشت و مترونم 112 در 50 میزان ساخته شده است. این قطعه با وجود زمان کم آن، گذر کوتاهی به قرچه و رضوی میکند و با دو جمله در حسینی به شور فرود می آید. کوک گوشه های فوق در پوزیسیون دوم انجام گرفته است.

[pooriaakbari1989]

شماره4(ادامه). در این رنگ و پیش درآمد به جای آنکه از دانگ چهارم درست بالارونده برای نشان دادن درآمد شور استفاده شود از دانگ چهارم پایین رونده که درآمد خارا را تداعی میکند استفاده شده است.
شماره5. «پیش درآمد بیا ترک»(ترک سی بمل) با میزان بندی چهار-چهار و مترونم 76 در 58 میزان ساخته شده است و با گذر کوتاهی از فضای فیلی به گوشه شکسته رفته و به ترک فرود می آید. کوک شکسته در پوزیسیون اول سنتور در نظر گرفته شده است.
شماره6. «رنگ بیات ترک» با میزان بندی شش-هشت و مترونم 120 طی 73 میزان اجرا میشود. این قطعه تا حدودی فضای رنگ های ترکی تداعی میکند و با گذرهای کوتاه از داد، شکسته و فیلی به ترک فرود می آید.
شماره7. «پیش درآمد ایوعطا»(ابوعطای دو) کلا در فضای جملات معروف ابوعطا بسط پیدا کرده است و با ایست های مطبوعی بر روی نت ایستِ درآمدِ ابوعطا کاملا لحن این مقام را کنتقل میکند. میزان بندی این قطعه دو-چهار است و با مترونم 76 در 85 میزان ساخته شده است. فرود جملات روی شورِ مادر است.
شماره8. «رنگ ابوعطا» در میزان بندی شش-هشت و مترونم 100 در 71 میزان ساخته شده است. در زیرنویس قطعه آمده است: «در ساختار این آهنگ از تصنیف „دل هوس” عارف تاثیر گرفته شده است. »

[pooriaakbari1989]

شماره9. «پیش درآمد افشاری»(افشاری دو) با میزان بندی دو-چهار و مترونم 69 در 75 میزان با برگشت به جملات شروع قطعه ساخته شده است. این پیش درآمد گردش نغمگی به گوشه عراق دارد و نت عرضی (ر کرن) در پوزیسیون اول است. در فرود جملات آن از هر دو ایست معمول افشاری استفاده شده است. (فا و لا کرن)
شماره10. «رنگ افشاری»با همان شرایط در میزان بندی شش-هشت و مترونم 104 است. این قطعه به گوشه عراق رفته و در 82 میزان تمام میشود و در فرود اشاره ای به گوشه رهاوی دارد و سومین ایست درآمد افشاری(دو) نیز در خاتمه آن شنیده میشود.
شماره11. «پیش درآمد دشتی»(دشتی ر) در میزان بندی شش-چهار و مترونم 76 است. این قطعه با اشاره ای به گوشه عشاق در 34 میزان ساخته شده است و با تکرار جملات شروع قطعه تمام میشود. صدای نت عرضی(ر کرن) در پوزیسیون اول است.
شماره12. «رنگ دشتی»با میزان بندی شش-شانزده و مترونم 144 در 102 میزان ساخته شده است. متیف اولیه در ساختار کل قطعه با اشاره ای به گوشه سارنج شنیده میشود. فرود قطعه به شور است. از نت های متغیر گوشه عشاق به صورت عرضی و به منظور زیبایی و گردش آسان مضراب در گذر از پوزیسیون ها استفاده شده است.

[pooriaakbari1989]

شماره13. «پیش درآمد همایون»(همایون سل) در دو قسمت ساخته شده است:
قسمت اول با میزان بندی شش-چهار ومترونم 72 در 35 میزان گذری به فضای بیداد دارد. جمله اولیه به طور کامل سه بار تکرار میشود و در ادامه چهارمین تکرار فرود کامل به همایون دارد.
قسمت دوم با میزان بندی دو-چهار و مترونم 132 در گوشه بیداد است و در 37 میزان فرود به همایون دارد. کل این قسمت دو بار تکرار میشود.
شماره14. «رنگ همایون»در میزان بندی شش-هشت با مترونم 120 در 51 میزان ساخته شده است و صدا دهی بسیار ملدیک و زیبایی دارد.
شماره15. «پیش درآمد ماهور»(ماهور فا) در میزان بندی شش-هشت و مترونم 108 در 38 میزان ساخته شده است و اشاره ای به پرده های خاوران و اصفهانک دارد.
شماره16. «رنگ ماهور»در میزان بندی شش-هشت و مترونم 116 در 88 میزان ساخته شده است و اشاره ای به گوشه های شکسته و عراق دارد. این رنگ در برگشتِ 27 میزانِ آخر،به رسم رنگ های قدیمی، تند تر اجرا میشود. جالب است که در اینجا از تم ریتمیکِ سنتیِ فرم رنگ استفاده نشده است.

[shobar]

سلام
درسته اولش اکثرا درست مضراب نمیزنند منم بعد از 6 7 ماه متوجه شده بودم که از انگشت برای مضراب زدنم کمک میگیرم جوری که خود استادم هم متوجه نمیشد... مجبور شدم چند ماه وقت بزارم ریزها و درابها رو که با انگشت عادت کرده بودمو اصلاح کنم... هنوز هم مشکل دارم اونم بخاطر همون 6 7 ماه بود که اشتباه میزدم برای همین تاکید میکنم حواستون به نحوه مضراب زدنتون باشه... از انگشت هرگز کمک نگیرید بعد از چند ماه به مشکل برمیخورید برای شورع مضرابو محکم تو انگشتاتون بگیرید بطوری که کمی احساس درد کنید در ناحیه دست... آزار دهندس ولی عادت میکنید...
در مورد اینکه مراحل و شیوه آموزش چگونه باشه به نظرم 1 - بستگی به پشت کار و چگونگی پیشرفت شما داره
2- به استادت که چه اتود و شیوه ای رو پیشه میگیره برای آموزش...
ولی برای شروع از کتاب شیوه سنتور نوازی استاد پشنگ و استاد پایور شروع میکنند اساتید که در بهترین حالت 8 تا یک سال زمان میبره شما این کتاب هارو کامل اجرا و فرا بگیرید... البته نباید بعد از این انتظار داشته باشید ریزها و زینتهارو کامل و بدون مشکل بزنید...
بعد از این مراحل بستگی به استاد داره که چه کتابی رو شروع کنه مثلا استاد من همرا با این دو کتاب ؛ گلنارو هم آموزش میداد... بعد از اون رفتیم سراغ 20 قطعه برای سنتور استاد مشکاتیان که هنوز هم ادامه داره + 30 قطعه چهار مضراب پایور که در حال شروعش هستم
همینطور گاهن سرکی به ردیف صبا هم میزنه استادم لابلای قطعات از ردیف صبا هم مشق میده و معتقد هستش که ردیف اپتدایی پاییورو کار نکنه با هنرجو بهتره و وقت گیره اونجوری که استادم میگفت...

سلام به همه دوستان. به نظر من بهتره ما سنتور نوازها از آینه کمک بگیریم اینطوری خیلی از مشکلات از جمله نحوه مضراب زدن یا بالا پایین بودن دستها و ... خیلی بهتر درست میشه. من خودم از اول کار با آینه کار کردم . بهتره یک آیینه سمت چپ باشه چون اکثرا دست چپ بالا تر می ایسته و راستی پایین تر و به عبارتی توی یک سطح نیستند هم این مشکل حل میشه و هم اینکه اگر از انگشت استفاده کنید متوجه میشد آیینه دومی درست در مقابل دستهای شما قرار میگیره که اختلاف دست ها و فیگور خاص پایین آمدن مضرابهارو به شما نشون میده. خیلی از افراد هستند که تمرین های خوبی داشتند و واقعا وقت گذاشتند اما فی المثل ریز پر و خوش صدایی ندارند یکی از دلایلش همین بالا پایین بودن دستها نسبت به همه

[pooriaakbari1989]

شماره17. «پیش درآمد اصفهان»(اصفهان دو) در میزان بندی شش-هشت و مترونم 100 در 52 میزان ساخته شده است و با اشاره ای به گوشه های جامه دران،بیات راجع و عشاق به اصفهان فرود می آید.
شماره18. «رنگ اصفهان»در میزان بندی شش-هشت و مترونم 66 جمعا در 90 میزان ساخته شده است. جمله آخر به رسم رنگ های قدیم تند تر شده و با مترونم 84 دو بار تکرار میشود. به یاد داشته باشیم که برگشت های بزرگ و ولت های اول آن ها شمارش نمیشوند.
شماره19. «پیش درآمد چهارگاه»(چهارگاه دو) در سه قسمت ساخته شده است:
قسمت اول در میزان بندی دو-چهار و مترونم 104 در 22 میزان، قسمت دوم با میزان بندی شش-هشت و مترونم 56 در 42 میزان و قسمت سوم با میزان بندی دو-چهار و مترونم 72 در 32 میزان ساخته شده که در گوشه حصار است و فرود به چهارگاه دارد.
شماره20. «رنگ چهارگاه»در میزان بندی شش-هشت با مترونم 112 در 98 میزان سخته شده است. این قطعه،با مضراب نوازی زیبایی روی شاهد زابل،به گوشه مخالف میرود و با تکرار فراز اولیه ی رنگ به چهار گاه فرود می آید.

[pooriaakbari1989]

شماره21. «پیش درآمد نوا»(نوای دو) در دوقسمت ساخته شده است:
قسمت اول، با میزان بندی شش-چهار و مترونم 60 در 24 میزان با استفاده ی کامل از لحن درآمدِ سنتی نوا ساخته شده است. قسمت دوم با میزان بندی دو-چهار و مترونم 120 در 76 میزان ساخته شده که در گوشه ی نهفت است و فرود به نوا دارد. هر میزان این قسمت را که تندتر اجرا میشود، به دلیل اکسان اضافه روی اولین نت میتوان در یک ضرب محاسبه کرد.
شماره22. «رنگ نوا»با میزان بندی شش-هشت و مترونم 112 در طول 52 میزان از درآمد به نهفت رفته و نوا فرود می آید. عدم محاسبه ی برگشت های بزرگ و ولت اول ها قبلا توضیح داده شده است.
شماره23. «پیش درآمد راست و پنجگاه»(راست و پنجگاه فا):ساختار این قطعه تجربه ی جالبی است در به ریتم درآوردن گوشه های ردیف. در این قطعه به ترتیب 20 میزان درآمد(دو-چهار) ،8 میزان پروانه(سه-چهار) ،17 میزان نغمه(سه-چهار) ،10میزان خسروانی(دو-چهار) ،16میزان شش-شانزده با مترونم76 و 19 میزان نیریز صغیر(سه-چهار) همه در مترونم 76 اجرا میشود. بعد از قسمت های پروانه،نغمه و نیریزِ صغیر،فرازی که در گوشه های ردیف معمول است در میزان بندی دو-چهار طی شش میزان به کار گرفته میشود. باید توجه داشت در تمام طول قطعه، ضمن تغییر میزان بندی های مکرر،مترونم76 است و کوک نیریز صغیر در پوزیسیون اول است.
شماره24. «رنگ راست و پنجگاه»:این قطعه در میزان بندی شش-هشت و مترونم 112 از اکتاو شروع شده و حرکتی پایین رونده به مبنا دارد و طی 80 میزان،بعد از نشان دادن گوشه ی فرنگ،با فرودی بالارونده برای تداعی کردن شروع قطعه در راست پنجگاه تمام میشود.

[pooriaakbari1989]

خوب دوستان پیش درآمدها و رنگ های راست کوک موجود در کتاب مجموعه پیش درآمد و رنگ برای سنتور اثر استاد پایور مورد بررسی قرار گرفت... منبع مورد استفاده در این بررسی کتاب „معارف پایور” اثر استاد ارفع اطرایی بود... با کمک همین کتاب در ادامه به بررسی چهارمضراب های استاد پایور که نت قطعات در کتاب سی قطعه چهارمضراب برای سنتور موجدن میپردازم...

[pooriaakbari1989]

سی قطعه چهارمضراب

کتاب سی قطعه چهارمضراب برای راست کوک های سنتور است. چاپ اول آن در 103 صفحه و توسط شرکت سهامی افست به قیمت 200 ریال در اردیبهشت 1351 منتشر شد. در مقدمه کتاب چهارمضراب چنین تعریف شده است:«چهارمضراب معمولا با یک پایه شروع میشود؛به این ترتیب که در یک یا دو میزان وزن مخصوصی برای قطعه در نظر گرفته میشود و کلیه جملات بعدی منتهی به این پایه ی اولیه میگردند. در فرم چهارمضراب ممکن است که ملودی های آن بسط بسط همان پایه ی اولیه باشند یا ملودی های متنوع دیگری متناسب با پایه ی اصلی، که با مهارت به پایه متصل میگردند، در نظر گرفته شوند. بدون شک کلیه ی جمله های چهارمضراب باید مبین گوشه های ردیف موسیقی ایرانی باشند و البته رعایت تکنیک صحیح ساز از نکات مهم در ساختار یک چهارمضراب است. »
فرم چهارمضراب در آثار استاد پایور در این دوران به کمال خود رسید و تقریبا نانوشته ای باقی نمانده است و شرح هر یک از آن ها به تنهایی چندین صفحه میشود.
در این مجموعه، منطبق بر طرز ردیف شدن دستگاه ها و آواز ها در کتب آموزش سنتور، چهارمضراب ها برای درآمد یا در کل مقام و یا در گوشه ها تنظیم شده و به نسبت ظرفیت موسیقایی آن بسط و گسترش پیدا کرده است. پایه های منتخب در شروع و پایان جملات قطعه به طور کامل و مبسوط معرفی شده، در بین دو نیم جمله،کوتاه تر یا بدون برگشت اجرا میشوند تا کیفیت خاتمه را تداعی نکند. چند میزان آخر فرود ها بسیار متنوع اند و با استفاده از ضرب های مختلف میزان تنظیم شده اند. در شمارش کل میزان های قطعه برگشت های بزرگ و طبعا ولت اول آن ها محاسبه نشده است.