محمد بهارلو ( نوازنده ویولن )

[Hmd_N]

محمد بهارلو به سال 1307 در تهران متولد شد. همزمان با تحصیلات مدرسه ای، در هنرستان عالی موسیقی آن روزها که تحت نظر اساتید چک اسلواک اداره میشد نام نویسی کرد و تحت نظر „کارل یان زوبک” به آموختن تکنیک غربی ویولن و مبانی علمی موسیقی غرب پرداخت. در عین حال در محضر اساتید و نوازندگانی چون علی اکبر شهنازی، ابوالحسن صبا، ابراهیم منص. ری و محمد بحرینی پور بهره برد. دوستی وی با استاد صبا قوام یافت تا جایی که از وفادارترین یاران او شد و کار توانفرسای چاپ کتاب های او و همسرش منتخب را به عهده گرفت. سال های 1328 از پربارترین ادوار زندگی او شد به طوری که 6 کتاب درباره ی آموزش موسیقی ایرانی به وسیله ی ویولن نوشت و همچنین وی موفق شد با تلاشی سخت، به نیابت از طرف خانم صبا و شاگردانش (پایور و صفوت) دوره ی کتاب های سنتور - ویولن و سه تار صبا را به انضمام کتب خانم صبا به چاپ رساند. در همین سالها با موسی معروفی نیز در امر گردآوری و تنظیم ردیف مکتوب موسیقی ایران هماری داشت.
روش ویولن نوازی بهارلو مبتنی بر اصول و مبانی تکنیک اجرایی موسیقی غرب بر پایه موسیقی ایران است.
بهارلو به غیر از ویولن، به کمانچه سه تار و تنبک نیز آشنا بود.

[mahgam]

یادشون گرامی ،پدر همسر من از شاگردان ایشون بودند که متاسفانه به دیار حق شتافتند و من از محضر شون بی نصیب موندم.
روان هر دوشاد...

[mahgam]

اكثر موسیقیدانان امروز، یعنى آنها كه اوج جوانى و خلاقیت او را ندیده اند، تنها وجهه معلمى او را مى بینند و نمى دانند كه بهارلو در زمان خود، نوازنده اى با تكنیك بالا و نغمه پردازى با ذوق لطیف و سرپرستى توانا براى اركسترش بوده است. حتى از تحصیلات كلاسیك او در رشته مهندسى مخابرات نیز كمتر كسى خبر دارد و این حد از تحصیل در تهران شصت سال پیش، حد كمى نبود. محمد بهارلو، تمام این قابلیت ها را داشت و هر كدام از آنها را در زمان مناسب خود نشان داد و مدارك نسبتاً كم اما گویایى كه از آن سال ها باقى مانده، گواه این توانایى ها هستند.

- - - Updated - - -

استاد محمد بهارلو، در خانواده اى قدیمى متولد شده و ریشه دار در ایل معروف بهارلو در استان فارس و تنها فرزند خانواده است كه داخل وادى هنر است. برادر بزرگ او (عبدالله بهارلو) با موسیقى آشنایى داشت و محمد كوچك را با نغمه هاى زیبا آشنا كرد. او خیلى زود پدرش را _ كه از مشروطه خواهان بنام و مردى داراى استعداد فنى فوق العاده بود _ از دست داد و ذیل تربیت مادرش كه بانویى با بصیرت و با فرهنگ بود، قرار گرفت. نواختن ویولون را از نوجوانى آغاز كرد و از زنده یاد سیدمحمد بحرینى پور (از شاگردان حسین خان اسماعیل زاده) بهره گرفت. او مى خواست نزد حسین خان یا حتى ابوالحسن صبا برود كه آوازه خیلى بیشترى داشتند، ولى برادر، صلاح دید كه محمد نوجوان نزد بحرینى پور برود. وى در مدرسه موسیقى شهنازى (در خیابان ناصرخسرو، كوچه خدابنده لوها) درس مى داد و ارتباط او با بهارلو تا سال ۱۳۷۴ كه جهان را بدرود گفت، ادامه داشت.
محمد بهارلو براى آشنا شدن با تكنیك بین المللى نوازندگى ویولون نزد كارل یان زوبك رفت. یان زوبك یكى از دوازده استاد اعزامى از پراگ به هنرستان عالى موسیقى در تهران بود و صفحات متعددى از اجراهاى خود را در اروپاى شرقى انتشار داده بود.
بعد از اینكه یان زوبك به چكسلواكى برگشت، بهارلو تعلیم را با روبیك گریگوریان، ویولونیست بزرگ ارمنى _ ایرانى ادامه داد. اندیشه تحقیق درباره فرم هاى سازنده موسیقى ایرانى از آن زمان در ذهن بهارلوى نوجوان، جوانه زد، ولى هرچه از اساتید وقت در این باره سؤال مى كرد، راه به جایى نمى برد و تصمیم گرفت به تنهایى این راه را برود. راهى كه پانزده سال بعد به انتشار شش جلد كتاب هایش انجامید.
بهارلو از استاد حسین ناصحى، در آموختن آهنگسازى استفاده شایان برد و دوستى این دو تا آخر عمر كوتاه ناصحى ادامه یافت. به طور همزمان، در مدرسه صنعتى ایران و آلمان نیز درس خواند و دانشنامه خود را در رشته برق و ماشین را از آنجا گرفت و به دوره عالى مهندسى مخابرات وارد شد. معلم زبان آلمانى او در این مدرسه نورعلى برومند بود كه در آن زمان، هنوز در جامعه موسیقیدانان، نامى نداشت و به تدریس زبان آلمانى پرداخته بود. بهارلو خیلى زود وارد فعالیت حرفه اى شد و انرژى سرشار جوانى را در راه عشقش گذاشت. موسیقى براى او اسباب انتفاع مادى نبود و او از صرف كردن ماترك پدرى اش در این راه، ابا نداشت. یكى دو تن از دوستان دوره جوانى او كه بعدها در جامعه موسیقى اسم و رسمى پیدا كردند، دوره سخت جوانى و فقر امكانات را با یارى هاى بى شائبه بهارلو و مادر فداكارش، براحتى طى كردند و از امكاناتى كه با سخاوت در اختیارشان گذاشته شده بود، بهره گرفتند.

[mahgam]

بهارلو در سال ۱۳۲۴ بعد از گذراندن آزمونى دشوار، اركستر كوچكى را به راه انداخت و تكنواز و آهنگساز آن اركستر نیز شد. ارتباط و دوستى او با دو استاد «ابوالحسن صبا» و «ابراهیم منصورى» از همین زمان آغاز شد. حسین خواجه امیرى (ایرج) و امین الله رشیدى، خوانندگانى بودند كه بیشتر از دیگران با اركستر بهارلو همكارى كردند. مطالعه گسترده بهارلو در موسیقى ایرانى نیز در همین سال ها بود و موضوعات آن به حدى متنوع است كه حیرت و تأمل را برمى انگیزد: تحقیق میدانى درباره فرم هاى سازنده موسیقى ایران با استفاده از محضر اساتید بزرگى چون حاج آقا محمد (دوامى) ، صبا، حسین یاحقى، مرتضى محجوبى، موسى معروفى و... تحقیق عملى در تكنیك اجراى ردیف هاى ویولون صبا با حضور و نظارت علاقه مندانه استاد صبا، جمع آورى و نت نویسى تصنیف هاى قدیمى، نت نویسى ردیف حسین خان اسماعیل زاده با استفاده از آموزه هاى سیدمحمد بحرینى پور و علیرضاخان چنگى كمانچه نواز ارزنده آن زمان، تصحیح دقت نویسى دوره هاى چهارگانه ردیف سنتور و كتاب و ردیف تار و سه تار صبا با نظارت استاد صبا و همكارى شاگردانش (داریوش صفوت و فرامرز پایور) ، تصحیح و چاپ ویراسته جلد سوم از ردیف ویولون صبا، همكارى با استاد موسى معروفى در نگارش كتاب ردیف موسیقى ایران، فراگیرى كامل ردیف مهجور و ارزنده حسین خان اسماعیل زاده، فراگیرى آثار علینقى وزیرى (كه نوازندگى بهارلوى جوان را دیده و تشویق كرده بود) ، آهنگسازى و سرپرستى اركستر و اجرا در تلویزیون تازه تأسیس ثابت پاسال (شبكه سه) در سال هاى ۱۳۴۰ _ ۱۳۴۲ به خوانندگى احمد ابراهیمى و حضور نوازندگانى چون هوشنگ ظریف، محمد حیدرى، عباس خوشدل، حسن ناهید و رضا یاورى. تأسیس كلاس موسیقى در خیابان لاله زار تهران در سال ۱۳۲۵ كه تا امروز، از لاله زار به خیابان صفى علیشاه و از آنجا به خیابان حقوقى و بالاخره به خیابان شریعتى فعلى منتقل شده و شصت سال بى وقفه به كار خود ادامه داده است. او در مدت شصت سال تدریس، استعدادهاى درخشانى چون ماجرا سمندرى و شهرزاد حیدرى را تعلیم داد كه هم اكنون در اركسترهاى معتبر خارج از كشور به نوازندگى و در دانشگاه ها به تدریس پرداخته اند.
آدرس کنونی آموزشگاه بهارلو :
خیابان شریعتی-پایین تر از بهار شیراز-روبروی خیابان شهید خداپرست-پلاک 361-طبقه 4
تلفن : 77503435

- - - Updated - - -

محیط اجتماع و شرایط زمان زندگى محمدبهارلو، پاسخ دلگرم كننده اى به فعالیت هاى او نداد و زندگى او را در مسیرى انداخت كه مطابق با ایده آل هاى دوره جوانى او نبود. ده سال در محیط رادیو كاركرد (۱۳۳۴ _ ۱۳۲۴) و نابسامانى محیط هنرمند آزار آنجا كه به امثال صبا و تهرانى نیز حرمتى نمى گذاشت، او را از آن محیط دلزده كرد، بهارلو زمانى رادیو را ترك گفت كه دوره سخت و عُسرت بار این سازمان به پایان رسیده بود و با تجدید ساختار ادارى، تخصیص بودجه، دعوت از هنرمندان و راه اندازى اركسترهاى كوچك و بزرگ، زمینه را براى كار و فعالیت مهیا كرده بود. بهارلو، كتاب هایش را بدون هیچ حمایت بخش خصوصى یا دولتى چاپ كرد. محیط موسیقیدانان كه درگیر گره ها و پیچیدگى هاى رفتارى و اخلاقى خود بودند، بر خورد شایسته اى با حاصل كار او نكردند. تنها استاد ابوالحسن صبا بود كه با انسانیت فطرى و بلند طبعى ذاتى خود، ارزش كار او را فهمید و با اهداى دستخطى تشویق آمیز، او را به ادامه كار دلگرم كرد. استاد بهارلو مى گوید: همان چهار سطر تشویق استاد صبا بود كه تا سالها بعد از آن مرا در آن راه نگهداشت. گفتنى است كه چاپ و نشر كتاب هاى آموزش هنر در زندگى تألیف منتخب صبا (همسر استاد) نیز با مساعى بهارلو بوده است، ناكامى در زندگى او بیش از یكى دو مورد بود: نمك نشناسى دوستان عهد جوانى كه در اجتماع قدرت گرفته بودند و مانع مطرح شدن نام و آوازه او مى شدند، مرگ مادر، ستم آشكار اولیاى وزارت فرهنگ و هنر وقت در ارتباط با چاپ كتاب ردیف موسیقى ایران و تملك بى استحقاق حاصل كار سى ساله استاد موسى معروفى و زحمات چند ساله بهارلو، سیاست هاى جدید رادیو و تلویزیون و وزارت فرهنگ و هنر كه موسیقیدانانى چون بهار لو را مطابق فضاى چاكرمنش و بله قربان گو نمى دید همه دست به دست هم دادند و او را منزوى كردند. در چهل سال گذشته، بهارلو صرفاً به تدریس پرداخت، از رسانه ها كناره گرفت، تحقیقاتش را به كمد و گنجه سپرد و دل به خانواده و تربیت فرزندانش داد. از اقبال خوش، همسر او كه از فرهنگیان قدیمى است، نهایت همكارى و اهتمام را در تربیت فرزندانش با او به كار بست.
سه دختر استاد محمد بهار لو، هر سه از تحصیلات عالى در موسیقى برخوردارند. با موسیقى كلاسیك اروپا و موسیقى سنتى ایران به خوبى آشنا هستند و تحصیلات كلاسیك خود را نیز ادامه داده اند.

[maahoor]

سلام دوست عزیز
دروود بر شما که یاداین استاد بزرگوار رو گرامی داشتید
من سالها پیش وقتی با ویلن اشنا شدم چون استاد خوبی در دسترسم نبود با یافتن یک جلد از کتاب خود اموز ویلن ایشون نزد یکی از اشنایان و امانت گرفتن اون و کپی کردن کتاب که دیگه نایاب شده بود بهره ها بردم از ایشون

فقط اونطور که از اول نوشتتون بر میاد متاسفانه ایشون فوت کردند تاریخ فوت رو ذکر نکردید

[aftaban]

درود. بر آنم که با کتاب اول آموزش ویولن استاد بهارلو کار تاپیک آموزش ویولن ایرانی را آغاز کنیم،

[mahgam]

سلام دوست عزیز
دروود بر شما که یاداین استاد بزرگوار رو گرامی داشتید
من سالها پیش وقتی با ویلن اشنا شدم چون استاد خوبی در دسترسم نبود با یافتن یک جلد از کتاب خود اموز ویلن ایشون نزد یکی از اشنایان و امانت گرفتن اون و کپی کردن کتاب که دیگه نایاب شده بود بهره ها بردم از ایشون

فقط اونطور که از اول نوشتتون بر میاد متاسفانه ایشون فوت کردند تاریخ فوت رو ذکر نکردید

دوست خوبم درود
کتاب ایشون یکی از کاملترین مراجع آموزش ویولنه. و در حال حاضر بسیار کمیابه.
ممنون از توجهت، استاد بهارلو در تاریخ 1385/11/22 فوت کردند.
دعوت می کنم زندگینامه کامل ایشون رو در تاپیک [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] مطالعه فرمایید.
با سپاس