مارک های ویلن در دنیا...

[AFRooGH]

در اين قسمت يك گروه از ارزشمندترين ماركهاي ويلن ايتاليايي (به شكل امروزي) که در نوع خود عاليترين و قديمي ترين به نظر مي رسند، ارائه مي شود. اما قبل از پرداختن به اين مهم لازم است كه توضيحاتي در مورد اين سازها و سازندگان نابغه و ماهر آنها داده شود.

امروزه بسياري فراموش كرده اند كه سازهاي زهي درگذشته نيز وجود داشته و بدون شك به وسيله كساني طراحي شده اند. اما شكل امروزي اين سازها به ويژه ويلن مديون نابغه دانشمندي به نام آندره آ آماتيAndrea Amati از اهالي كرموناCremonaاست. طرح آماتي بر خلاف تفاوتي اندك در مدل و ظرافت و پالودگي صدا،هنوز هم تنها نمونه ويلن مدرن است. به همين دليل جهانيان آندره آ آماتي را آفريننده ويلن فعلي مي دانند.

آندره آ در حدود سال 1510 چشم به جهان گشود و در سال 1538 به خاطر استعداد فوق العاده اش اجازه يافت تا خانه اي را در كرمونا تهيه كند. اين خانه به مدت دويست سال ،او و فرزندانش را در خود جاي داد و عاليترين سازها را به جهان عرضه نمود. در آن خانه، سازندگان بزرگي چون آنتونيو استراديواريAntonio Stradivari تعليم ديدند و نبوغ خود را با آفرينش ويلنهاي طراز اول جهان به اثبات رساندند. نام و آوازه آندره آ از مرزهاي كرمونا نيز گذشت. در برشاBrescia مهارت و هنرمندي او با ويول هاي دست سازش كه معمولاً داراي هفت سيم با يك پس زمينه و صدايي بسيار زيبا و كم حجم بود باعث الهام هنرمند بزرگ ديگري به نام گاسپارو داسالوGaspasro da Salo متولد 1540،يك موزيسين و سازنده ويول شد. او ويلنها و ويولاهاي ساخته خود را با دقت بيشتري از روي طرح و اصول صدا دهي ويول هاي قديمي ساخت. در حقيقت مي توان او را پايه گذار اصل و نسب ويلن مدرن دانست. مرگ اين هنرمند بزرگ ،در حدود سال 1600 اتفاق اقتاد. ثروت تاريك برشا،در صداي باشكوه و نوراني ويولنهاي داسالو امروزه جلوه گرند.

ايتاليايي ها براي تهيه و ساخت چوب،آب و هوا و شرايط اقليمي سازگاري نداشتند. آنان از مجاورت و خويشاوندي خود با سراشيبهاي جنوبي آلپ سود برده،صنوبر مورد نظر خود را تأمين مي كردند و مهارت و توانايي خويش را در هر چه بهتر پروراندن آن به كار مي بستند. ايتاليايي ها در تجارت با شرق نيز،چسب و صمغ لازم را كه در ساختمان سازهايشان به كار مي رفت تهيه مي ديدند. با اين همه ساز ويلن فوراً و بي درنگ پذيرفته نشد. رنجهاي زيادي براي جايگزين آن،به جاي ويول تحمل گرديد. سرانجام با دريافت يك سفارش از سوي دربار فرانسه براي يك مجموعه كامل زهي ،آندره آماتي در 1560 ويلن را جهاني ساخت. اين سازها،24 ويلن مشهور شاه بودند كه براي چارلز نهم ساخته شدند.

از سال 1630 يك نسل جديد آما تي ها مخصوصاً آنتونيوAntonio و جيرولاموGirolamo با مهارت و استادي در پيشرفت و ترقي ساخت و پرداخت ساز نقش عمده اي را بازي كردند. در آن سالها آفت بزرگ طاعون ايتاليا را فلج كرده بود. اين مصيبت اهالي شهرها را به نصف تقليل داد كه برادران آماتي نيز شايد آماج قرباني اين بلا باشند. در اين دوران جووانيني Giovanini ، پائلومجيني Paolo Maggini و گاسپاروي در اوج موفقيت در برشا،فداي ديو سياه طاعون شدند. اما از خوش اقبالي، يك عضو خانواده آماتي ها از مرگ رهيد. نيكلو به سرعت و با پشت سر گذاشتن تعليمات مخصوص، هنر سنتي نياكان خود را آموخت. او گنجينه هاي برادران و پدرانش را با دقتي در خور نگهداري كرد و منتظر مردان جوان ديگري ماند تا حرفه خانوادگي خود را به آنان بسپارد. اين آفرينشگران بعدي عبارت بودند از آندرآگوارنريAndrea Guarneri ،موسس و باني يك سلسله نو از ويلن سازان،فرانچسكو روجي ئري Francesco Ruggieri و جوواني باتيستا رجه ري Giovanni Batista Rogeri ، فرزندان نيكلو،جيرولامو،و آنتونيو استراديواري جاوداني و سرافين دانا Santo Sreafin. ويلنهاي كرمونا دست به دست از شهري به شهري در اروپا برده شدند و به اين ترتيب هنر ويلن سازي نيز انتقال پيدا كرد. سازندگان ويلن در فرانسه ،انگليس ،هلند ،آلمان و اتريش با كپي برداري و ساختن نسخه هايي شبيه به اصل هر كدام به سهم خود قدمي در پيشرفت اين هنر برداشتند. از آن جمله اشتينر Stainer در تيرولTyrol، لوپوت Lupotدر فرانسه و بانكس Banksدر انگليس ،ساخته هايي به خانواده بزرگ و جاوداني ساز هاي طراز اول دنيا افزودند. کار اين سه استاد بي همتابعدها از سوي مکتب بزرگ ايتاليا به وسيله اشخاصي چون پرسنداPressenda و روكا Roccaاز اهالي تورين در نيمه اول قرن نوزدهم پي گيري شد.

آنتونيو استراديواري شاگرد نيكلو آماتي ،متولد 1644 از دوران كودكي به يادگيري ويلن سازي پرداخت. او در سن دوازده سالگي همچون يك استاد به كار چوب و منبت اشتغال داشت. وي در كارگاه نيكلو آماتي، آموزشهاي لازم


را ديد و سپس در 1666 با داير كردن كارگاه شخصي خود اقدام به آفريدن ويلن كرد. او كه ابتدا به كپي محض اكتفا مي كرد اين بار با بي باكي و گستاخي خاص خود و با مهارتي تام و تمام طرح آنها را نيز تغيير داد و نبوغ خارق العاده اش را در كار ساختن ساز به اثبات رساند. آنتونيو در ويلن اسپانيش نام خود،هنرهاي چوب و منبت كاري و مسايل آكوستيكي ساختمان ساز را درهم آميخت.

آنتونيو استراديواري به سال 1737 زمانيکه 93 سال داشت ،چشم از جهان فرو بست و بازماندگانش را با شاهکارهاي خود تنها گذاشت.

او در تمام دوران طولاني زندگي اش با دقت،عشق و علاقه اي وافر به ساز و موسيقي،كارگاهش را ترك نگفت و بر روي بسياري از آخرين كارهايش با غرور و احترام و سرافرازي و خضوع،تاريخ ساخت ساز را نوشت. در يكي از اين سازها به نام ردRode ساخته شده در سال 1733 در قسمت برجستگي دسته آن آمده است: محصول 89 سالگي.

آنتونيو استراديواري در طي دوران پر بار زندگي اش، ويلن و خانواده آن را چنان متحول کرد كه اين آلات از حيث تكامل ديگر پايان يافته تلقي شدند. اين برتري باعث زيبندگي و تسلط زهي ها بر تمام ادبيات موسيقي ادوار شد. حضور اين سازها در انواع موسيقي علمي،اعم از مجلسي،سمفونيك،اپرا و موسيقي مذهبي مشهود است. چنين اتفاقي از زمان ويتالي ،تورللي ،كورللي ،ويوالدي ،وراچيني ،جمينياني ،تارتيني و لوكاتللي قابل بررسي و مطالعه است.

امروزه ويلنهاي باقي مانده از استراديواري تخميناً به 500 عدد مي رسند. آنها به علت كيفيت برتر و اصل بودن از دسترس عموم بدورند. يك ويلن استراديواري حقيقي و مشهور كه در سال 1794 به مبلغ بيست و پنج پوند فروش رفته به سال 1954 بالغ بر 12000 پوند قيمت داشته است. امروزه با ضرب عدد فوق به چهل مي توان قيمت كنوني آن را به دست آورد. درخواست كنندگان اين قبيل ويلنها اغلب ويلنيستها و نوازندگان خبره اين ساز هستند كه به دنبال صدايي برتر و بهتر، سازهاي مختلف را مي آزمايند.

در طي زندگي طولاني استراديواري ديگر بستگان ويلن ساز او با موفقيت هنر ساخت ويلن را به ديگر شهرهاي ايتاليا گسترش دادند. ونيز،بولونيا،مانتوا� �� �ميلان ،رم وناپل يكي پس از ديگري شاهد گسترش اين هنر بودند.

آندره آگوارنري براي دو فرزندش پي يترو و جوزف، هنر خود را تعليم داد و جوزف پسر دو فرزند خود را به نامهاي پي يترو و جوزف،ويلن سازاني نابغه بار آورد كه تمام ميراث نياكاني خود را به کار بستند. ويلنهاي دست ساخته جوزف دوم با امضاي جوزف دل جه زو مشهور است.

جوزف گوارنري دل جه زو،آخرين ويلن ساز اين گروه مردي به تمام معنا نابغه،جدي و دقيق بود. او در انجام كارهاي خود تابع سرعت و نظم ويژه اي به نظر مي رسد. لذا ويلنهايش داراي عاليترين كيفيت در صدا دهي و پرورش اصوات موسيقيايي است. يكي از ديگر سازندگان بزرگ كرمونا كارلو برگونتزي نام دارد. گفته ميشود که وي سازهاي بسياري را با استادي تمام ساخته بود.
اما در حال حاضر اثبات اين مدعا تقريباً مشكل به نظر مي رسد. زماني كه كارلوبرگونتزي در سال 1747 درگذشت از مرگ جوزف گوارنري دل جه زو كه در سال 1744 اتفاق افتاده بود سه سال مي گذشت و جيرولامو آماتي دوم در 1740 خواب ابدي را استقبال كرده بود. با اين خاموشيهاي پي در پي دوره اي بزرگ و بياد ماندني در تاريخ هنر ويلن سازي رو به پايان مي نهد.

آخرين ويولنهايي كه در كرمونا يا در جاهاي ديگر ساخته شدند، تواناييهاي استثنايي و كيفيتهاي عالي خود را بارها و بارها به نمايش گذاردند و اين دليل باقي بودن و دوام آوردن آنها در طي ساليان متمادي محسوب مي شود.


امروزه هنرمندان بزرگ،ويولنيست هاي برجسته و ويرتوئزهاي نابغه،بعد از گذشت دويست سال هنوز هم در جستجوي سازهاي طلايي كرمونا هستند. شايستگي و لياقت اين ويلنهاي جاوداني نه تنها در صداي بسيار زيبا و شفاف آنها كه در پاره اي از ريزه كاريهاي ديگر نيز مكتوم است. ديناميسم عالي ، وسيع و بهترين ارائه در محدوده هاي مختلف صدا دهي ويلن،صافي و درخشندگي فوق تصور و بالانس صدا دهي حساب شده از ارزشهاي ديگر اين ويولنهاذکر مي شود.

ويولن هاي كرمونايي ايتاليا در گذر سالهاي طولاني براي نبوغ آماتي ها براي رنسانس ايتاليا و براي همه سازندگان سازهاي مختلف از ابتدا تا کنون،احترام و تكريم به ارمغان آورده اند. امروزه نيز سازندگان پر قدرتي در جهان دست به كار ساختن ويلنهاي ارزشمندي هستند که يكي از ويلنهاي كرمونا را به عنوان مدل خود بر مي گزينند. درحال حاضر سازهايي در اندازه هاي مختلف حتي چلو از گوارنري a Guarneri Celloبراي كودكان خردسال ساخته مي شود. كوچكترين ساز قابل ارائه يك شانزدهم است كه براي نواختن كودكان دو ساله طراحي شده است. سازهاي كوچك يك شانزدهم براي اجراي متد ژاپوني سوزوكي و شينوزوكي در نظر گرفته مي شوند. سازهايي نيز
كوچكتر از يك شانزدهم ساخته مي شوند كه براي بچه هاي زير دو سال مفيد به نظر مي رسند.

دنیای جادویی ساخت ویولن آیا باز هم چنین نوابغی را به خود خواهد دید؟