تئوری قرائت قران از دیدگاه علمی

[shajariani]

بسم الله الرحمن الرحیم
در این موضوع سعی داریم با مبانی علمی و فنی صوت و لحن بیشتر آشنا بشیم...
و در ادامه به صورت طبقه بندی شده و منظم مطالبی را در این باب خدمت شما سروران ارائه بفرمائیم.
امید که خدمتی هر چند کوچک در راستای بهبود وضعیت درک تصحیح از تلاوت قرآن کریم داشته باشیم...
زیرا در مواردی حتی متاسفانه اساتید موسیقی با شنید قرائت بجای حس کنجکاوی نه از نظر مسائل مذهبی بلکه از این نظر که ایشون یک موسیقی دان وباید از تمام اصوات و نقاط قوت در تمام رشته استفاده ودرس بگیرید.
البته سعی اینجانب بر این است که مطالب به گونه ای مطرح شود که افرادی که با مسائل فنی صوت و لحن اشنایی ندارند هم بتوانند استفاده ببرند پس در ابتدا از سروران خود پوزش
می طلبم اگر مطالب را ساده و ابتدایی عنوان میکنم.
به امید پروردگار منان مطالب طبقه بندی شده و خالص را در نهایت به صورت فایل الکترونیکی یا ایبوک در خدمت دوستان و اساتید خودم قرار می دهم.
و از مطالب انتقادی و پیشنهادی شما بزرگان کمال تشکر را دارم
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
بخش اول : درجات صوتی(نت های موسیقی)

سوال: نت چیست و کاربرد آن در صوت ولحن قران چیست؟
نت :بصورت خیلی ساده می توان گفت الفبا را در موسیقی نت می گویند. که شامل هفت نت (دو -ر- می- فا- سل- لا- سی) می باشد .
اما نتها در مکتب های موسیقی بصورت مختلف بیان می شوند مثلاً: در انگلیس و امریکا به صورت (A-B-C-D-E-F-G) و در موسیقی فرانسه و ایتالیا بصورت (do-re-mi-fa-sol-la-si) و به این دلیل که موسیقیدانان بزرگ مصر و ایران در مکتب موسیقی فرانسه تحصیلات خود را ادامه داده بودند پس در موسیقی ایران و عرب نیز نت های موسیقی به صورت تلفظ نت ها در فرانسه می باشد.
و در صوت و لحن قرآن به شمارش (1 2 3 4 5 6 7) معروف است.
بیشتر بدانید:که اگر مایل باشید بصورت عملی می توانید صدای نت ها را بروی ساز پیانو که در ادرس زیر گذاشته شده است امتحان کنید:
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
اما در مورد کاربرد آن در صوت و لحن قرآن کریم باید بگوئیم که دارای استفاده بسیار زیاد و مهم می باشد. که به نکاتی به شرح ذیل اشاره می کنیم:
1-با یاد گرفتن نت های موسیقی و صدای آن ها به هیچ عنوان در اجرای مقام دچار خروج هنگام تلاوت نمی شویم.
2-درجه صوتی خود را درست شناخته و اوج ها و انتقال های خود رابه صورت علمی و بسیار راحت اجرا می نمائیم.
3-به وسیله آشنایی با این نت ها ما می توانیم به مقامات فرعی که تا به حال در هیچ نوع از قرائت ها ویا ایتهال ها مورد استفاده قرار نگرفته است ، استفاده نمائیم.
4-و بسیاری نکات و فوائد ریز و درشت که در آینده مورد بحث قرار می گیرد.
سوال:همان طور که گفته شد تعداد نت ها در موسیقی هفت عدد می باشد پس ما چگونه می توانیم تمام درجات صوتی خود از بم تا اوج را با این اسامی تحت پوشش قرار دهیم ؟
تونیک:در کل به نت شروع در موسیقی تونیک میگویند. که در صوت و لحن قرآن به قرار معروف است.
در ادامه باید با مفهوم هنگام (اکتاو) آشنا بشویم:به صورت خیلی ساده می توان گفت هر نت با نت هشتم هم نام خودش را در وسعت بالاتر یا پائین تر اکتاو می گویند (اکتاو در زبان یونانی به معنای هشت می باشد)
که در صوت و لحن قرآن به جواب معروف است.
مثال:
دو - ر - می - فا - سل - لا - سی - دو (2) - ر - می - فا - سل - لا - سی - دو (3)
تونیک ... اکت او ... اک تاو دوم
قرار... دیوان... ... جواب ... دیوان... جواب الجواب
نکته: دیوان و اکتاو در صوت و لحن قرآن به یک معنی می باشند ما کاربرد دیوان کمتر است.
نکته: در کل در موسیقی ما 9 اکتاو داریم که تنها سازی که توانایی اجرای تمام اکتاو ها را دارد اُرگ مخصوص کلیسا می باشد. که شامل 60 نت می باشد. حال انسان چه خواننده چه قاری و در کل در مکتب موسیقی مصد ما فقط دو اکتاو را اجرا و استفاده میکنیم. که 15 نت (درجه) می شود!
نکته :حال تمام اکتاو ها نسبت به ساز پیانو سنجیده می شود که این ساز شامل هفت اکتاو است. مثلاً زمانی که ما میگوئیم دو اکتاو دوم منظور ما دو اکتاو دوم در ساز پیانو می باشد.
نکته:حال تمام وسعت صوتی یک قاری کامل دو اکتاو که از اکتاو سوم پیانو تا اکتاو پنجم پیانو می باشد.
مثال:
دو (1)... دو (2)... دو (3)... دو (4) ... دو (5) ... دو (6) ... دو (7)
{ ... خیلی خیلی بم ...} [»»»»»»محدوده صوتی در قرائت«««««« ]{... خیلی خیلی اوج ... }
نکته: البته در صوت ولحن قران و موسیقی مصر از نت سل اکتاو سوم پیانو تا نت سل اکتاو پنجم پیانو کابرد دارد نه نت دو
نکته : در اصل اکتاو ها هیچ فرقی باهم ندارند وتنها فرق انها در وسعت صوتی بالا وپایین بودن انها است.
مثالا: اینکه شما درجه صدا رایانه خود را در گوش دادن تلاوت استاد مصطفی اسماعیل زیاد کنید و در مرتبه دوم کم کنید. بنظر شما ایا در مقامات اجرا شده فرقی ایجاد می کند؟ باید گفت صد درصد که نه . پس می توان گفت که همان نغمات اجرا شده در قرار را هم می توان در جواب الجواب اجرا کرد ویا بالعکس وبهیچ عنوان وبه هیچ عنوان نمی توان گفت که فلاون مقام مر بوطه به محودده ی جواب الجواب می باشد و به هیچ عنوان نباید در محدوده ی صوتی دیگراجرا شود.
ان شاالله که در بخش اول توانسته باشم . مطلب را راحت وقابل فهم انتقال داده باشم . با تشکر

[M_T]

سلام

بسیار عالی، همانند سایر مطالب شما، پیگیر این مبحث نیز خواهم بود.

[raha72]

چه تاپیک خوبی باز کردید جاش واقعن خالی بود
تشکر

[shajariani]

بخش دوم : درجات صوتي (اشکال نت هاي موسيقي)

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

سوال: همانطور که در مبحث قبل توضيح داديم نت همان الفباي موسيقي مي
باشد،پس اشکال اين الفبا را چگونه بايد تشخيص داد؟
حال براي جواب دادن به اين سوال بايد با سه مفهوم آشنا بشويم.
1- خطوط حامل: در هر زباني بعد از ياد گرفتن الفباي آن نياز است که ما
آن الفبا را روي خطي رسم کنيم، همانطور که خط حامل در زبان فارسي و
عربي يک خط و در انگليسي دو خط موازي هست در زبان موسيقي ما داراي 5 خط
موازي هستيم که به خطوط حامل موسيقي مشهورند (در کل خطوط جمع خط و حامل
به معناي حمل کننده نت هاي موسيقي مي باشد.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
نکته : مي دانيم که خطوط حامل 5 خط موازي هستند که از نت ها از سمت چپ
به راست نوشته مي شوند که نت هاي موسيقي „روي خطوط” ،„زير خطوط” ،
„بالاي خطوط” و „بين خطوط” نوشته مي شوند. که هر کدام از اين نت ها که
بر روي خطوط حامل قرار مي گيرند نشان دهنده يک درجه صوتي مخصوص مي
باشند.
2- خطوط اضافه: همانطور که گفته شد نت ها بر روي،زير،بالا و بين خطوط
قرار ميگيرند که با اين حال ما بيشتر از 11 نت نمي توانيم بر روي خطوط
حامل نشان دهيم پس براي نشان دادن تمام اکتاو ها و گام ها از خطوطي به
نام خطوط اضافه که نوعي خطوط حامل هستند که اندازه آنها کوچک شده خطوط
اصلي ميباشد و نقش کمکي را براي خطوط اصلي ايفا مي کند.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
3-کليد: همانطور که در هر جمعي ما نياز به يک نظم دهنده و مبنا داريم
ما نت هاي موسيقي را بر روي خطوط حامل به وسيله ي کليد ها مي شناسيم و
در کل مي توان گفت کليد ها نقش چيدن نت ها را بر روي خطوط حامل
دارند. که ما در موسيقي سه نوع کليد را مي شناسيم. کليد سل ، کليد دو
(چهار نوع دارد) ، کليد فا (دو نوع)

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

کليد سل: کليد سل که معروف ترين و پر کاربرد ترين کليد مي باشد بر روي
خط دوم خطوط حامل از پائين سمت چپ و ابتداي خطوط حامل قرار ميگيرد.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

نکته : به صورت ساده بايد گفت که کليد سل براي اصوات اوج و کليد دو
براي اصوات متوسط و کليد فا براي اصوات بم مي باشد.
نکته: کليد هاي سل،فا و دو در اصل هر فرقي با هم ندارند و تنها فرق
آنهادر نشان دادن محدوده صوتي نت ها و از بين بردن خطوط اضافه زياد
براي نوازندگان و خوانندگان در موسيقي مي باشد!



نکته: در کل براي ياد گرفتن تئوري صوت و لحن در قرآن کريم فقط نياز است
کليد صوت را و پانزده درجه (نت) صوتي آن که معادل دو اکتاو مي شود را
ياد بگيريم.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

با تشکر

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود:
«جدّم» علی بن الحسین ـ علیه السّلام ـ خوش آوازترین مردم در خواندن
قرآن بود، به طوری كه سقّاهایی كه از كوچه رد می‌شدند، ‌وقتی به در
خانه‌اش می‌رسیدند، می‌ایستادند و به تلاوت قرآن آن حضرت گوش می‌دادند.

اصول كافی، ج4، ص 430، حدیث 11.

[shajariani]

بخش دوم : درجات صوتي (اشکال نت هاي موسيقي)

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

سوال: همانطور که در مبحث قبل توضيح داديم نت همان الفباي موسيقي مي
باشد،پس اشکال اين الفبا را چگونه بايد تشخيص داد؟
حال براي جواب دادن به اين سوال بايد با سه مفهوم آشنا بشويم.
1- خطوط حامل: در هر زباني بعد از ياد گرفتن الفباي آن نياز است که ما
آن الفبا را روي خطي رسم کنيم، همانطور که خط حامل در زبان فارسي و
عربي يک خط و در انگليسي دو خط موازي هست در زبان موسيقي ما داراي 5 خط
موازي هستيم که به خطوط حامل موسيقي مشهورند (در کل خطوط جمع خط و حامل
به معناي حمل کننده نت هاي موسيقي مي باشد.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
نکته : مي دانيم که خطوط حامل 5 خط موازي هستند که از نت ها از سمت چپ
به راست نوشته مي شوند که نت هاي موسيقي „روي خطوط” ،„زير خطوط” ،
„بالاي خطوط” و „بين خطوط” نوشته مي شوند. که هر کدام از اين نت ها که
بر روي خطوط حامل قرار مي گيرند نشان دهنده يک درجه صوتي مخصوص مي
باشند.
2- خطوط اضافه: همانطور که گفته شد نت ها بر روي،زير،بالا و بين خطوط
قرار ميگيرند که با اين حال ما بيشتر از 11 نت نمي توانيم بر روي خطوط
حامل نشان دهيم پس براي نشان دادن تمام اکتاو ها و گام ها از خطوطي به
نام خطوط اضافه که نوعي خطوط حامل هستند که اندازه آنها کوچک شده خطوط
اصلي ميباشد و نقش کمکي را براي خطوط اصلي ايفا مي کند.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

3-کليد: همانطور که در هر جمعي ما نياز به يک نظم دهنده و مبنا داريم
ما نت هاي موسيقي را بر روي خطوط حامل به وسيله ي کليد ها مي شناسيم و
در کل مي توان گفت کليد ها نقش چيدن نت ها را بر روي خطوط حامل
دارند. که ما در موسيقي سه نوع کليد را مي شناسيم. کليد سل ، کليد دو
(چهار نوع دارد) ، کليد فا (دو نوع)

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

کليد سل: کليد سل که معروف ترين و پر کاربرد ترين کليد مي باشد بر روي
خط دوم خطوط حامل از پائين سمت چپ و ابتداي خطوط حامل قرار ميگيرد.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

نکته : به صورت ساده بايد گفت که کليد سل براي اصوات اوج و کليد دو
براي اصوات متوسط و کليد فا براي اصوات بم مي باشد.
نکته: کليد هاي سل،فا و دو در اصل هر فرقي با هم ندارند و تنها فرق
آنهادر نشان دادن محدوده صوتي نت ها و از بين بردن خطوط اضافه زياد
براي نوازندگان و خوانندگان در موسيقي مي باشد!

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

نکته: در کل براي ياد گرفتن تئوري صوت و لحن در قرآن کريم فقط نياز است
کليد صوت را و پانزده درجه (نت) صوتي آن که معادل دو اکتاو مي شود را
ياد بگيريم.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

با تشکر

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود:
«جدّم» علی بن الحسین ـ علیه السّلام ـ خوش آوازترین مردم در خواندن
قرآن بود، به طوری كه سقّاهایی كه از كوچه رد می‌شدند، ‌وقتی به در
خانه‌اش می‌رسیدند، می‌ایستادند و به تلاوت قرآن آن حضرت گوش می‌دادند.

اصول كافی، ج4، ص 430، حدیث 11.

[shajariani]

بخش سوم:ثلاثي . جنس . عقد ؟
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
سوال:ايا به جزء اکتاو تقسيم بندي ديگري براي نت ها استفاده مي شود؟
بله. ما سه تقسيم بندي ديگر در موسيقي عرب براي بيان دقيق تر محدودهي اجراي توسط يک قاري داريم . که شامل : ثلاثي . جنس وعقد هستند.
1-ثلاثي:به سه نت و يا دو فاصله در موسيقي عرب ثلاثي مي گويند که در موسيقي غربي به تتراکورد معروف است.
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]:

2-جنس:به چهار نت و يا سه فاصله در موسيقي در عرب جنس يا ذلاربع گفته مي شود و در موسيقي غرب به دانگ معروف است.
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]:

نکته:همان طور که گفته شد به هر هشت نت يک اکتاو گفته مي شود. پس هر اکتاو شامل دو دانگ مي باشد.
نکته:در بيان وسعت صوتي يک قاري اغلب از دانگ استفاده مي شود نه اکتاو. مانند:استاد مصطفي اسماعيل تقريبا چهار دانگ داشته است (دو اکتاو که براي اجراي مقامات مصري کتفي مي باشد)
3-عقد:به پنج نت و چهار فاصله در موسيقي عرب عقد و يا ذالخمس گفته مي شود.
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

نکته:در تدريس مقامات قراني براي سهولت در امر تدريس مربيان اغلب فقط از کلمه ي جنس استفاده مي کنند. وديگر از ثلاثي و عقد نام نمي برنند.

نکته:اغلب قراء مقامات را بصورت جنس و ثلاثي اجرا مي کنند و خيلي کم پيش مي ايد که مقامات را کامل (يعني از درجه اول تا درجه هشت مقام) اجرا کنند. به جزء استاد مصطفي اسماعيل که اغلب مقام بيات را کامل با اکثر فرعيات ونغماتش اجرا مي کردنند.

نکته: اگر بصورت خيلي ساده مي خواهيم تعاريف بالا را در عمل انجام بدهيم. فقط لازم است تا درجه گفته شده مقام را اجرا کنيم . مثلا:ثلاثي سه گاه را اگر مي خواهيم اجرا کنيم . اگر مقام را هشت درجه بدانيم پس فقط لازم است از سه درجه اول بيش تر مقام استفاده کنيم.
با تشکر

[M_T]

سلام

بابت این مطالب مفید بار دیگر ازتون تشکر می کنم.

فقط با اجازه یک نکته بگم...
ما سه تا اصطلاح داریم:

Trichord سه نت متوالی مثل جنس عجم یا سه گاه
Tetrachord چهار نت متوالی مثل جنس کرد یا حجاز
Pentachord پنچ نت متوالی مثل جنس نوا اثر یا اثر کرد

راستی قرار بود در مورد جنس ثانویه هم توضیح بدم که گفتم جنس الثانی با جنس الثانویه فرق داره.

برای مثال گام مقام عجم عشیران رو در لینک روبرو نگاه کنید: [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
جنس اولش عجم هست روی درجۀ عجم عشیران (سی بمل) - جنس دومش هم عجم هست روی درجۀ چهارگاه (فا).

اما جنس ثانویه اش تتراکرد کرد هست روی درجۀ دوگاه (ر).
اجناس ثانویه کاربرد فراوان و کلیدی در تقاسیم (بنوعی بداهه نوازی) داره و به طبع در قرائت قاریان و خوانندگان و ...
بطور مثال در همین گام عجم عشیران از درجۀ سوم (نت ر) وارد مقام کرد میشن که حالا یه مقام فرعی می نامندش بنام عجم کرد...

ارادتمند
مجتبی

[redredstar]

با سلام
مبحث عالیست
من خیلی وقت هستم که دنبال اینم که ببینم با قرائت قرآن میشه ساز زد یا نه؟
منظور این هست که قرائت قران به طوره backing track قرار داد و بعد با ساز روش improvise کنی؟
چون حیلی از مفاهیم موسیقی بلد نیستم ولی بازم میتونم وقتی به یه backing track گوش میدم از خودم یه چیزیایی بزنم ولی با قرائت قران میخوام بزنم اصلا نمیدونم تو چه گامی باید بنوازم؟؟؟ قلق خاصی داره؟
البته این حرف از دیدگاه عوام کفر مطلق محسوب میشه که رو قران ساز بنوازی به همین خاطر امیدوارم به عقایدتون بر نخورده باشه

[M_T]

با سلام
مبحث عالیست
من خیلی وقت هستم که دنبال اینم که ببینم با قرائت قرآن میشه ساز زد یا نه؟
منظور این هست که قرائت قران به طوره backing track قرار داد و بعد با ساز روش improvise کنی؟
چون حیلی از مفاهیم موسیقی بلد نیستم ولی بازم میتونم وقتی به یه backing track گوش میدم از خودم یه چیزیایی بزنم ولی با قرائت قران میخوام بزنم اصلا نمیدونم تو چه گامی باید بنوازم؟؟؟ قلق خاصی داره؟
البته این حرف از دیدگاه عوام کفر مطلق محسوب میشه که رو قران ساز بنوازی به همین خاطر امیدوارم به عقایدتون بر نخورده باشه

سلام

میشه زد اما نه با هر سازی... نیاز به مهارت فوق العاده بالا داره تا قشنگ در بیاد...
بنظرم بهترین ساز واسۀ این مدل کارها ویولن سل هست...

[shajariani]

تئوری صوت و لحن در قرآن کریم

بخش چهارم:انواع اتصال اجناس به یکدیگر

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

سوال:همان طور که در بحث قبل هم گفتید ما سه نوع تقسیم بندی به نام های
ثلاثی . جنس و عقد داریم. ایا تمام اجناس به یک صورت در کنار هم قرار می
گیرند و یک مقام راتشکیل می دهند؟
جواب:نه. ما درموسیقی عرب سه نوع پیوند برای اجناس داریم که شامل:
1- مقامات متصل(پیوند متصل): به مقاماتی که جنس اول و دوم انها در یک نت
مشترک باشند و هیچ فاصله ای بین دو جنس نباشد گفته می شود. یعنی اگر یک
مقام را هشت نت بدانیم نت چهارم جنس اول با نت اول جنس دوم یکی
است. مانند:مقام بیات که از دو جنس بیات و نهاوند بصورت متصل تشکیل شده
است (یعنی نت اخر بیات با نت اول نهاوند مشترک هستند)
سلم بیات:

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

2-مقامات منفصل(پیوند منفصل): به مقامات که جنس اول انها با جنس دوم در
یک نت مشترک نباشند و یک فا صله دربین دو جنس وجود داشته
باشد. مانند:مقام راست که از دوجنس راست بصورت منفصل تشکیل شده است (یعنی
در بین جنس اول و دوم یک پرده فاصله وجود دارد)
سلم راست:

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

3-مقامات متداخل(پیوند متداخل):به مقامات گفته می شود که جنس اول و دوم
انها در هم ادغام شده اند. مانند مقام صبا که از دو جنس صبا
و حجاز با یک ثلاثی عجم در اخر مقام بصورت متداخل تشکیل
شده است (یعنی درجات سوم وچهارم جنس اول همان درجات اول و دوم جنس دوم
هستند)
سلم صبا:

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

نکته :مبحث اتصال اجناس یکی از مباحث بسیار مهم و کاربردی می باشد که
بیشتر اختلاف نظرات بر سر مقامات به این مبحث باز می گردد. مثلا:عدهای
از اساتید مقام حجاز را تشکیل شده از دو جنس حجاز و بیات بصورت منفصل و
عده ای دیگر حجاز و راست را بصورت متصل می دانند که از نظر فاصله هردو
یکی می باشد وفرق این دو بر سر نوع اتصال اجناس می باشد.
نکته در خیلی از موارد نوع اتصال بطور کلی حالت مقام را تغییر می دهد.
مانند:مقام راست و رهاوی هر دو از دوجنس راست تشکیل شده اند ولی مقام
راست بصورت منفصل و مقام رهاوی بصورت متصل و یا مقام راست و نیشابورک
هم به همین صورت که مقام نیشابورک بصورت متصل می باشد



با تشکر

[M_T]

سلام آقا محمود

بابت این پست اخیر شما متشکرم.
اگر اجازه بدین، چند تا نکته بگم...

1- در مورد مقام بیات، نوازنده یا خواننده دو تا کار در مورد جنس دوم میتونه بکنه:
الف) پس خواندن یا نواختن مقدمۀ بیات، جنس دوم رو همانطوری که ما گفتید شروع کند یعنی از نت آخر دانگ (جنس) اول که نتیجه می شود جنس نهاوند.
ب) اما اگر نخواست وارد نهاوند شود از نت پنجم شروع می کند که وارد مقام کرد می شود. (در مورد بیات ر، می شود کرد روی درجۀ لا)

پس اینکه جنس دوم را نهاوند بگیریم یا بیات بسته به خواست نوازنده یا خواننده هست.

در مورد مقام رست نیز اینگونه است. (البته در تصویر گامی که ارائه کردین، جنس دوم حالت نزولی مقام رست را اشتباها بجای نهاوند سل نهاوند دو تایپ کردین، می دونم اشتباه لپی بوده...)

مثلا در مقام رست نوازنده یا خواننده پس از اجرای درآمد رست می تواند وارد مقام عجم شود، عجم روی درجۀ 4 گام رست که در مورد رست „دو” می شود عجم „فا”.

منظور من این هست که این جنس دوم در مواردی که بطور مثال گفتم به صلاحدید خود هنرمند و مطابق با حال و هوای کار و نیاز آن تعریف می شود که البته شما هم اشاره ای به این مطلب داشتید.

راستی در مورد مقام صبا هم بنظرم اشتباه تایپ کردین که گفتین از دو جنس صبا تشکیل شده... ما یک جنس صبا بیشتر نداریم.
جنس صبا در حقیقت یک تتراکرد هست که از توالی چهار نت با فواصل 3/4 3/4 1/2 تشکیل شده.

ارادتمند
مجتبی

[shajariani]

سلام اقا مجتبی گل: خوب هستید ان شالله -در مورد ترکیب اجناس با هم مثلا یک نوازنده یا خواننده هر طور که مایل و نوع انتقالش باشد می تواند انجام دهد مثلا ما ترکیب بیات و سه گاه را نداریم اما اگر یک نفر مایل با شد اینکار را بکند کسی نمی تواند به او ایراد بگیر چون موسیقی عرب یک موسیقی جنس محو است نه مقام محور -در مورد صبا هم منظور از دوجنس یعنی مقام صبا از دوجنس صب و حجاز تشکیل شده نه اینکه صبا دو حالت دارد-با تشکر از دقت شما دوست عزیز

[raha72]

چه تاپیک خوبیه واقعن تشکر
میشه بگید کل مقامات موسیقی عربی چیاس! ؟
اگه یه مقایسه ای هم با موسیقی ایرانی داشته باشید خیلی خوبه تا ما بتونیم یه جمع بندی تو ذهنمون داشته باشیم.

[M_T]

چه تاپیک خوبیه واقعن تشکر
میشه بگید کل مقامات موسیقی عربی چیاس! ؟
اگه یه مقایسه ای هم با موسیقی ایرانی داشته باشید خیلی خوبه تا ما بتونیم یه جمع بندی تو ذهنمون داشته باشیم.

سلام

با اجازۀ آقا محمود

لطفا نگاهی به اینجا [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] و اینجا [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] بیاندازید.

[shajariani]

بخش پنجم:انواع فواصل

سوال: همان طور که گفت شد. هر مقام تشکیل شده از هشت درجه می باشد. پس چه چیزی باعث تغییر حالت مقامات از یکدیگر می شود؟
جواب:همان طور که گفته شد تمام مقامات چه اصلی و چه فرعی داری هشت درجه می باشند و تنها چیزی که باعث تغییر این مقامات از یکدیگر می شود اختلاف در تغییر فواصل بین درجات یکدیگر است.
برای فهم بهتر این مبحث نیاز است که به تعریف چند اصطلاح بپردازیم:
پرده:فاصله بین دو نت (درجه) را یک پرده گویند.
نیم پرده:به نصف فاصله یک نت (درجه) نیم پرده گفته می شود.
نکته:فاصله بین تمام نتها یک پرده می باشد به جز فاصله بین نت „می تا فا” و „سی تا دو” که بصورت طبیعی نیم پرده می باشند.
ربع پرده:به ربع فاصله یک نت (درجه)

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

ربع پرده گفته می شود.
دو... (ربع پرده)... (نیم پرده)... (سه ربع پرده)... ر
„... فاصله بین دو نت...”

حال در زبان موسیقی برای بیان این فواصل از علامتهای مخصوص به خود استفاده می شود:
„... فواصل مشترک بین تمام موسیقی جهان...”
دیز:به این مفهوم است که صدای نت را نیم پرده بالا می برد.
بمل:به این مفهوم است که صدای یک نت را نیم پرده پایین (بم) می اورد.
بکار:به مفهوم این است که صدای نت را به حالت اولیه در می اورد.
نکته:اگر جلوی نت علامتی گذاشته نشده بود به معنی بکار بودن ان نت می باشد.
„... فواصل مشترک فقط برای موسیقی شرق...”
نصف دیز(در موسیقی ایران به „سری” معرف است):به این مفهوم است که صدای نت راربع پرده بالا می برد.
نصف بمل(در موسیقی ایران به „کرن” معروف است):به این مفهوم است که صدای نت راربع پرده پایین(بم) می اورد.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
نکته:در موسیقی و الحان غرب فقط از دو فاصله پرده و نیم پرده استفاده (بمل و دیز) و از ربع پرده در موسیقی غربی استفاده نمی شود. به همین دلیل تمام اهنگها والحانی که ما در موسیقی غرب می شنویم فقط در دو مقام نهاوند وعجم و مقاماتی که ربع پرده ندارند استفاده می شود.
نکته:تمام زیبای و حزن بسیار زیبا در موسیقی شرق بدلیل وجود همین ربع پرده در موسیقی انها می باشد(نصف بمل ونصف دیز).
نکته:در بیشتر کتبها این فواصل را بصورت علامت های بصورت زیز هم نشان می دهند:
یک پرده(1 یا 4/4). نیم پرده(2/1 یا 2/4). ربع پرده(4/3 یا 4/6)
نکته:شما با تغییر فقط ربع پرده می توانید. از یک مقام به مقام دیگر منتقل شوید. مانند:اگر شما چهار نت اول مقام نهاوند را فرض کنید(جنس اول مقام نهاوند)
دو... ر... ... می(بمل)... ​. فا
...1... „... نیم پرده...2/1...”...1...
حال با تغییز علامت نت می از بمل به نصف بمل(کرن) . (یعنی ربع پرده بالا می رویم). به جنس راست منتقل می شویم.
دو... ر... م� � (نصف بمل)... فا
...1... „... ربع پرده...4/3...”...4/3...
مثل صوتی استاد حصان و استاد شبیب (انتقال هم سطح از نهاوند به راست به وسیله افزایش ربع پرده درجه سوم مقام)
استاد حصان:[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
استاد شبیب:[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
که ان شاالله در بخش اموزش مقامات بصورت کلی به این مباحث می پردازیم.

- - - Updated - - -

بخش پنجم:انواع فواصل

سوال: همان طور که گفت شد. هر مقام تشکیل شده از هشت درجه می باشد. پس چه چیزی باعث تغییر حالت مقامات از یکدیگر می شود؟
جواب:همان طور که گفته شد تمام مقامات چه اصلی و چه فرعی داری هشت درجه می باشند و تنها چیزی که باعث تغییر این مقامات از یکدیگر می شود اختلاف در تغییر فواصل بین درجات یکدیگر است.
برای فهم بهتر این مبحث نیاز است که به تعریف چند اصطلاح بپردازیم:
پرده:فاصله بین دو نت (درجه) را یک پرده گویند.
نیم پرده:به نصف فاصله یک نت (درجه) نیم پرده گفته می شود.
نکته:فاصله بین تمام نتها یک پرده می باشد به جز فاصله بین نت „می تا فا” و „سی تا دو” که بصورت طبیعی نیم پرده می باشند.
ربع پرده:به ربع فاصله یک نت (درجه)

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

ربع پرده گفته می شود.
دو... (ربع پرده)... (نیم پرده)... (سه ربع پرده)... ر
„... فاصله بین دو نت...”

حال در زبان موسیقی برای بیان این فواصل از علامتهای مخصوص به خود استفاده می شود:
„... فواصل مشترک بین تمام موسیقی جهان...”
دیز:به این مفهوم است که صدای نت را نیم پرده بالا می برد.
بمل:به این مفهوم است که صدای یک نت را نیم پرده پایین (بم) می اورد.
بکار:به مفهوم این است که صدای نت را به حالت اولیه در می اورد.
نکته:اگر جلوی نت علامتی گذاشته نشده بود به معنی بکار بودن ان نت می باشد.
„... فواصل مشترک فقط برای موسیقی شرق...”
نصف دیز(در موسیقی ایران به „سری” معرف است):به این مفهوم است که صدای نت راربع پرده بالا می برد.
نصف بمل(در موسیقی ایران به „کرن” معروف است):به این مفهوم است که صدای نت راربع پرده پایین(بم) می اورد.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
نکته:در موسیقی و الحان غرب فقط از دو فاصله پرده و نیم پرده استفاده (بمل و دیز) و از ربع پرده در موسیقی غربی استفاده نمی شود. به همین دلیل تمام اهنگها والحانی که ما در موسیقی غرب می شنویم فقط در دو مقام نهاوند وعجم و مقاماتی که ربع پرده ندارند استفاده می شود.
نکته:تمام زیبای و حزن بسیار زیبا در موسیقی شرق بدلیل وجود همین ربع پرده در موسیقی انها می باشد(نصف بمل ونصف دیز).
نکته:در بیشتر کتبها این فواصل را بصورت علامت های بصورت زیز هم نشان می دهند:
یک پرده(1 یا 4/4). نیم پرده(2/1 یا 2/4). ربع پرده(4/3 یا 4/6)
نکته:شما با تغییر فقط ربع پرده می توانید. از یک مقام به مقام دیگر منتقل شوید. مانند:اگر شما چهار نت اول مقام نهاوند را فرض کنید(جنس اول مقام نهاوند)
دو... ر... ... می(بمل)... ​. فا
...1... „... نیم پرده...2/1...”...1...
حال با تغییز علامت نت می از بمل به نصف بمل(کرن) . (یعنی ربع پرده بالا می رویم). به جنس راست منتقل می شویم.
دو... ر... م� � (نصف بمل)... فا
...1... „... ربع پرده...4/3...”...4/3...
مثل صوتی استاد حصان و استاد شبیب (انتقال هم سطح از نهاوند به راست به وسیله افزایش ربع پرده درجه سوم مقام)
استاد حصان:[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
استاد شبیب:[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
که ان شاالله در بخش اموزش مقامات بصورت کلی به این مباحث می پردازیم.