گفتگو با كيوان ساكت

***nvidia*** · Tuesday 28 November 2006

کمتر کسی پیدا می شود که دستی در موسیقی داشته باشد ولی نام «کیوان ساکت» را نشنیده باشد. نوزانده چیره دستی که صدای ساز او, آرامش عجیبی به شنونده می دهد.

کیوان ساکت از نوازندگان چیره دست تار و سه تار است. وی در شهر مشهد دیده به جهان گشود و از کودکی به توصیه پدر و مادر, به �? راگیری طراحی و نقاشی پرداخت. ده دوازده ساله بود که به تشویق دایی خود, شروع به �? راگیری تار نمود. وی کار خود را در کلاسهای کارگاه موسیقی در مشهد, شروع کرد و مدتی نیز تحت تعلیم آقای حمید متبسم بود.

کیوان ساکت, مدرک مهندسی راه و ساختمان را از دانشگاه مشهد دریا�? ت کرد و در دوره خود, ن�? ر اول اعزام به خارج برای تحصیل بود ولی ترجیج داد در ایران به تحصیل ادامه دهد.

این هنرمند خوش ذوق کشورمان, آثار زیبا و متنوعی جهت است�? اده هنردوستان ارائه داده است. کیوان ساکت در آلبوم های ا�? شاری مرکب, ا�? ق مهر و وطن من با صدای زنده یاد ایرج بسطامی و مقام صبر با صدای علیرضا ا�? تخاری, به نوازندگی تار پرداخته است. همچنین آلبومهای «�? سانه» و «بی کاروان کولی» با صدای مرحوم ایرج بسطامی از آهنگسازی های این هنرمند خوش قریحه است. برخی از آثار وی عبارتند از: شرق اندوه, دیدار شرق و غرب, جامه دران, آشنایی با آواز دشتی, قاصدک, سبکبال و...

از این هنرمند, کتابهایی نیز در دست است. شیوه نوین آموختن تار و سه تار (در ۵ جلد), چرخ نیلو�? ری شامل ۲۰ آهنگ م�? ید برای تار و سه تار (در ۵ جلد), آهنگ حرکت دائمی به همراه اتودهایی برای تار و سه تار, هشت آهنگ مشهور برای تار و سه تار و... از کتابهای تالی�? ی وی می باشد.
کیوان ساکت همچنین در رادیو نیز �? عالیت دارد و نغمه های جاویدان را که شامل ده برنامه سه دقیقه ای است, در رادیو اجرا کرده و هم اکنون مشغول اجرای ردی�? میرزا عبدالله در رادیو در برنامه نیستان است.

مصاحبه ای که در زیر می خوانید, آشنایی بیشتری با نظرات و ت�? کرات این نوازنده خوش ذوق, به شما ارائه خواهد داد:
آقای ساکت, شما چه نوع موسیقی را برای نسل جوان پیشنهاد می کنید که هم ریشه در اصالت ها داشته و هم مورد قبول نسل جوان قرار گیرد؟

نسل جوان ما, نسلی است که با نسلهای گذشته ت�? اوت زیادی دارد. اولین ت�? اوت هم عوض شدن سلیقه هاست. این دوره, دوره ای است که اخبار رسانه های جمعی به گوش همه مردم می رسد و اگر ما بخواهیم اصرار بورزیم که همان جامعه دویست سال پیش را داشته باشیم, خواسته های نسل جوان ارضاء نمی شود.

نسل جوان و مردمی که �? قط شنونده موسیقی اند, شاید خیلی اوقات به اصالت �? کر نکنند و �? قط به دنبال چیزی می گردند که نیازهای روحی آنها را تامین کند. این خواسته اگر با موسیقی پیشنهادی ما یا آن نوع موسیقی که ما اجرا می کنیم, ارضاء نشود, نسل جوان مجبورند به نوع دیگر موسیقی روی آورند.

من هیچوقت سعی نکرده ام برای کسی نسخه بپیچم که چه نوع موسیقی را گوش کند. سعی کرده ام آثاری که ارائه می دهم, هم احساس پویایی و تحرک و نگاه به آینده داشته باشد و هم ریشه در ا�? تخارات ما داشته باشد.

در هر صورت, موسیقی باید لباس نو به تن کند و ارضاء کننده نیازهای روحی باشد وگرنه محکوم به نابودی است. اگر این را نپذیریم, از واقعیت زیباشناسی موسیقی دور هستیم. سازهایمان را تحمیل نکنیم. به عنوان مثال, سه تار ابتدا سه سیم داشت و بعد چهار سیمه شد. کمانچه سه سیم داشت و تبدیل به ویولن چهار سیمه شد و کم کم جا ا�? تاد و موراد دیگر.
وظی�? ه هنرمندان این است که شرایط را درک کنند و با توجه به شکل حرکت جامعه بسوی جهانی شدن, لباس چهار سال پیش را که نخ نما هم شده است, نپوشند.

جوانان ارتباط مناسبی با نوع موسیقی شما برقرار کرده اند. به نظر شما دلیل این امر چیست؟

من چون از سنین جوانی شروع به ساز زدن کردم, اصلا سعی بر تقلید صر�? نکرده ام. البته همه کارهای گذشتگان را در اندرون خلوت خودم, مرور کردم ولی هرگز سعی نکردم �? قط مجری آثار دیگران باشم. سعی کردم ببینم جوان امروزی به چه چیزهایی نیاز دارد.

بازتاب کارهای تل�? یقی شما در خارج از کشور چگونه بوده است؟

بازتاب خوبی داشته است. من در �? ستیوال هایی که شرکت کردم, القاب زیادی به من داده و از من بسیار تعری�? کردند. به خصوص خارجی ها که خیلی برایشان جالب بود که یک ساز شرقی با یک صدای دلنشین که دارای دسته خیلی بلندی است (چون دسته ویولن و سازهای دیگر آنها کوتاه است), بتواند این آهنگ ها را اجرا کند. البته این کار مشکلات خاص خود را دارد, ولی در پاره ای از اوقات, سرعت دست من روی دسته ۶۶ سانتیمتری تار, به دو برابر سرعت دست روی دسته ۳۳ سانتی متری ویولن می رسد و این برای خارجی ها خیلی جالب بود.

هد�? شما از اجرای آثار کلاسیک, پیدا کردن یک جایگاه مناسب برای ساز تار است یا رنگ و بویی دیگر دادن به این قطعات؟

هد�? من این بود که چون به این قطعات علاقه داشتم, آنها را اجرا کردم. من چون از اجرای این قطعات لذت می برم, آنها را ارائه می دهم تا لذتی که من از این قطعات می برم, دیگران هم ببرند.

پرواز زنبور عسل: ساخته کرساک�? . تار کیوان ساکت

اجرای قطعات کلاسیک توسط کیوان ساکت

آیا تصمیم دارید باز هم کارهایی مانند «�? سانه» انجام دهید؟ زیرا با آن که بارها آن را گوش داده ایم, میل گوش دادن آن وجود دارد.

�? سانه مال دوره ای از زندگی من بود. من اگر بخواهم دوباره به آن دوره برگردم, طبیعتا رجعت مو�? قیت آمیزی نخواهد بود. من آثار بی کلام را برای این می سازم که موسیقی بی کلام در ایران خیلی کم کار شده است. ولی در موسیقی باکلام کار شده است. موسیقی بی کلام در ایران, جایگاه ناشناخته ای دارد.

کسانی که بتوانند موسیقی بی کلام را درک کنند, طبیعتا درک عمیق تری نسبت به موسیقی خواهند داشت. ولی در کنار این ها من غا�? ل نبوده ام. آثار دیگری روی اشعار بزرگانی مانند حا�? ظ, مولوی, مشیری و هوشنگ ابتهاج ساخته ام و کار کرده ام و بی کار نبوده ام. آخرین کارم هم روی اشعاری از مشیری است:

ای همه گل ها از سرما کبود خنده هاتان را که از لب ها ربود...

و با این شعر مشیری:

این همه مردم در جهان به چه کار آید...

من روی این ها کار کرده ام و در �? رصت مناسب در اختیار علاقمندان قرار خواهم داد. یک کار هم با مرحوم ایرج بسطامی انجام داده ام که اخیرا وارد بازار شده است. ولی تلاش من این است که موسیقی بی کلام را که در آن نوازنده, نقش بیشتری داشته و احتیاج به مهارت زیاد دارد, رواج دهم.

ویژگی متدی و طبقه بندی کتاب های شما بر چه اساس است؟

من با مطالعه تمام کتب دنیا و کتب ایرانی از جمله کتب وزیری و با توجه به ساختار موسیقی ایران, این کتابها را تالی�? کرده ام. سیستم کتابهای من, به صورت پله پله است که موسیقی اجرایی ایران (یعنی آنچه شاگرد در آینده خواهد آموخت) را به او خواهیم آموخت. یعنی هر آن چه بتوان کنسرت داد. البته اکثر آهنگهای این کتب, انتخابی من و مال من می باشد و شاید ده درصد آهنگها مال دیگران باشد که شامل آهنگها معرو�? است.

تاثیر وزیری در کارهای شما و بر موسیقی ایران چگونه بوده است؟

وزیری یک نابغه موسیقی ایران بود که تاثیر خود را بر نوازندگی ایران گذاشت. اولین بار وزیری سازهای �? رنگی را با سازهای ما ادغام کرد و ساز تارباس را ساخت. متد برای ویولن نوشت. به نظر من, روش وزیری می تواند یک الگو برای تمام موسیقیدانان امروز و آینده باشد.

از خاطرات خود با ایرج بسطامی بگوئید.

یادم می آید, شبی که �? سانه را با هم اجرا کرده بودیم, ساعت 2 به خانه آمدیم. من داخل هال برای ایرج, رختخواب پهن کردم و خوابیدیم, ولی من خوابم نبرد. آهسته بلند شدم که به کوه بروم, دیدم ایرج هم بیدار شد. وقتی �? همید می خواهم به کوه بروم, گ�? ت من هم می آیم. آن شب ما تا صبح در کوه راه ر�? تیم و چای خوردیم. یادم هست آن شب ایرج, این شعر را خوانده بود:

شیرینی لبان تو �? رهادی آورد گرخوابی آن قدر که غمت شادی آورد

دل را خراب کرد و به گنج هنر رسید عشق خراب کار تو آبادی آورد

هیچ وقت این شعر آواز او را از یاد نمی برم. �? سانه را خیلی دوست داشت. بی کاروان کولی (کاری که اخیرا به بازار آمده است) را هم خیلی دوست داشت

منبع : چهار مضراب