نکاتی در رابطه با خرید ارشه ویولن

[sigismond]

درود

قبلا در تاپیکی دیگر راجع به ارشه ی ویولن و مباحثی نظیر تفاوت ارشه ی هشت پر و گرد صحبت شد. در این تاپیک به طور مفید و مختصر در رابطه با خرید ارشه صحبت میکنم.
با توجه به اینکه در ایران خرید ارشه پروسه ای بسیار خنده دار دارد و فروشندگان ارشه را برای تست و نواختن در اختیار مشتری قرار نمیدهند تا خرج تعویض مو روی دستشان بماند و شما باید ارشه را از داخل کاور پلاستیکی وارسی کرده و صدا و پاسخگویی انرا با اجی مجی و بدون تست حدس بزنید خواستم نکاتی را خدمت دوستان متذکر شوم.

1) تفاوت ارشه ی هشت پر و گرد در تولید صدای انها و میزان پرششان است. ارشه های هشت پر صدایی متمرکز و پر حجم اما خشک تولید میکنند که برای سازهای با حجم صدای بالا مناسب و ایده ال است و ارشه های گرد صدایی گرم و مخملی و مملو از هارمونیک و بر عکس مورد قبلی برای سازهایی با صدای تیز و شفاف و درخشان مناسبند. روی سازهای با حجم صدای بالا ارشه گرد پرشهای غیر ارادی و لرزش خواهد داشت ضمن اینکه صدا بیش از حد غیر تمیز شنیده خواهد شد. روی ویولنهای صدای تیز هم ارشه ی هشت پر صدا را بیش از حد خشک خواهد کرد.

2) وزن استاندارد برای ارشه ویولن به طور میانگین 58 تا 62 گرم است. سنگینتر خیلی پاسخگویی پایینی به تکنیک های دست راست خواهد داشت و برای اماتورها توسط بعضی اساتید توصیه میشود تا کنترل بهتری داشته باشند. کمتر از 58 گرم هم استاندارد نیست. البته بعضی ارشه های چند هزار یورویی کمپانی های معروف مثل ارکوس المان 48 گرمی هم موجود دارند که فوق حرفه ای محسوب میشود و کنترل ان خیلی سخت است اما در عوض تکنیکهای پرشی عالی جواب میدهد.
3) ارشه ی ویولن به طور میانگین بین 150 تا 200 تار مو باید داشته باشد. البته 200 خیلی زیاد بوده و عرض مو خیلی زیاد خواهد شد و در پوزیسیون های بالا که تماس مو با سیم باید کمتر باشد و طول مرتعش سیم کاهش یافته کنترل صدا سخت است. بهتر است همان 150 مو اعمال شود.
4) در ارشه نقطه ای وجود دارد به نام نقطه ی بالانس. بر خلاف تصور عموم که میانه ی ارشه را مرکزیت اهرم تصور میکنند ؛کمی پایینتر از مز نقطه ی بالانس است چرا که به واسطه ی وجود frog پاشنه از نوک سنگین تر است. نقطه ی باللنس نقطه ایست که ارشه با کمترین اعمال نیرو و بنا به خاصیت ارتجاعی چوب به راحتی تکنیکهای پرشی مثل اسپیکاتو و سالتاتو در ان جواب میدهد. (البته این بستگی به کیفیت و خاصیت ارتجاعی چوب ارشه ی مورد نظر هم دارد و در ارشه ی تی اف نباید دنبال این ویژگی بود.). نقطه ی بالانس هنگام خرید ویولن باید از نکات مهم مورد نظر و بررسی باشد چرا که بسته به طول ارشه(به طور میانگین 75 سانت و کمتر) این نقطه هم بالا و پایین میشود. (حدود 29 سانتی).
حال اگر کسی دستان بلندی داشته باشد و ارشه ی کوتاهی بخرد نقطه ی بالانس ان ارشه مناسب این شخص نخواهد بود و در اجرای تکنیکهای پرشی دچار مشکل میشود و بالعکس همینطور برای دستهای کوتاه)
5) قلق پیدا کردن نقطه ی بالانس در مواقعی که امکان تست و نواختن با ارشه مثل فروشگاههای محترم ایران نیست اینست که ارشه را در زاویه ی 45 درجه نگه دارید. هر چه نوک ارشه سنگین تر باشد و تمایل به پایین امدن داشته باشد و در واقع انگشت چهارم شما نیاز به وارد کردن نیروی بیشتری روی ارشه داشته باشد نقطه ی بالانس ارشه به نوک نزدیکتر است.
هر چه پاشنه سنگینتر باشد و ارشه تمایل به 90 درجه شدن داشته و انگشت سبابه فشار بیشتری نیاز داشته باشد نقطه ی بالانس نزدیکتر به پاشنه خواهد بود. شما میتوانید با اندازه گیری طول و وزن ارشه ی فعلی خود به درک شهودی حدودی بهتری برسید که مثلا ارشه ی سبکتر یا سنگینتری تمایل دارید و راحت تر هستید استفاده کنید یا مثلا دستتان موقع نواختن اسپیکاتو اذیت میشود و تمایل دارد بازتر باشد(به طرف نوک ارشه) یا بسته (به طرف پاشنه) و تکنیکهای پرشی انجام دهد.
معمولا نوازندگان حرفه ای دو ارشه یا بیشتر تهیه میکنند. یکی مخصوص قطعات با تمپوی پایین که کنترل و صدا گیری خوب و پر حجم و تمیزی در نتهای لگاتو داشته باشد و یک ارشه ی سبکتر با پاسخگویی بالا و الاستیسیته ی مناسب برای تکنیکهای پرشی و دست راست در مجموع.
موفق باشید/
باعث خوشحالیست اگر این مطلب اموزنده بوده اما لطفا برای منافع شخصی کپی نکنید تا باعث گمراهی هنرجویان کم اطلاع تر نشویم. (تا زمانیکه از اطلاعات خودمان مطمئن نیستیم)

[sigismond]

دوستان نکته ی کمکی دیگری که البته شاید اکثریت با ان اشنا باشند اینست که پیچ انتهایی ارشه را سفت کنید و ببینید چوب ارشه بعد از سفت شدن موها در یک راستا قرار دارد یا تاب دارد.
ضمنا یک ارشه ی خوب را وقتی از بقل نگاه میکنیم باید حالت کمانی داشته باشد و چوب ان صاف نباشد.
نکته ی دیگر اینکه اگر ارشه دچار ریزش مو شد فورا انرا به یک رگلاتور بسپارید برای تعمیر. عموما ریزش مو از موهای کناری ارشه شروع میشود و با وارد شدن فشار ارشه خم میشود. نوع خاصی از تعمیر وجود دارد که چوب را روی حرارت نگه میدارند و با خم و راست کردن چوب انرا به حالت استاندارد بر میگردانند. البته اینکار باید توسط یک شخص ماهر انجام شود و موهای ارشه و پاشنه را در می اورند. دیده شده گاها هنرجویان در مواردی ارشه ی خود را روی اجاق گاز نگه میدارند و چون سرعت عمل و تکنیک لازم برای اصلاح چوب را ندارند موهای ارشه را میسوزانند.

[mmmmiiii]

با سلام به شما استاد عزیز...

آیا باید هربار که از آرشه استفاده نمی شود موهای آن را شل کنیم... ؟
زمان تعویض موی آرشه های معمولی چه وقت است؟...
آیا آرشه گران قیمت برای یک ساز چینی ارزان قیمت مناسب هست ؟

[sigismond]

درود.
1) بله باید پیچ ارشه را شل کنید. البته نه در حدی که ارایش موهای ارشه به هم بریزد. فقط در حدی که حالت کمانی شکل را در طول چوب ارشه مشاهده کنید و موها در وسط ارشه با چوب تماس پیدا کنند. گرما و سرما و رطوبت روی موها اثر میگذارد و اگر اینکار را نکنید چوب ارشه اسیب دیده و خم خواهد شد به مرور.
2) منظور از ارشه ی معمولی را متوجه نمیشوم اما در کل این مورد هم بستگی به رطوبت و دمای محیط زندگی دارد. اگر خواستید علائم نیاز به تعویض مو هم توضیح بدم اما استاندارد سالی دو بار در اغاز فصول بهار و پاییز(تغییر دما و خشکی و رطوبت) است.
3) منطقی نیست. ساز خوب در کنار ارشه ی خوب. البته تا حدودی شاهد تفاوت خواهید بود. به عنوان مثال ارشه ی با کیفیت که تقسیم وزن مناسبی در طول ارشه داشته باشد پرش و لرزشهای ناخواسته نخواهد داشت و تکنیکهای پرشی بهتر جواب خواهند داد. ویلن و ارشه دو روی سکه هستند. وقتی ساز خوب نباشد و پاسخگویی پایینی داشته باشد مسلما شما صد در صد توان و صدا و کیفیت ارشه را نخواهید شنید.