استاد یحیی نابغه هنر تار سازی در ایران

[Hmd_N]

استاد يحيي نابغه هنر تار سازي ايران

در ايام قديم نسلي از ساز سازان سنتي در ايران به وجود آمدند که در کارشان مهارت زيادي پيدا کردند و به مرحله استادي رسيدند. در همين زمان در خانواده اي هنرمند در جلفاي اصفهان ، کودکي پا به عرصه وجود مي گذارد که نام يحيي برايش انتخاب مي کنند و بعدها شهرت زايد الوصفي کسب کرده به گونه اي که هر کس تاري داشته باشد ، حتي در دورترين روستاها آن را منسوب به يحيي مي داند و افتخار مي کند ، گويي تار با نام يحيي عجين شده و از هم جدا شدني نيستند. او به علت نبوغ ذاتي اي که داشته به زيبايي کار استادان ديگر هم توجه خاصي پيدا مي کند و شيفته کار استاد فرج الله ، استاد يگانه و بي نظير مي شود پا را از دايره کار پدر و عمويش فراتر مي گذارد و اندازه و الگوي استاد فرج الله را اختيار مي کندو با کمي تصرف توانسته به ساز تار ، زيبايي خاص و قابل توجهي بدهد و صدادهي آن را به اعلا درجه برساند که تا کنون هيچ سازنده اي نتوانسته به آن مقام برسد.


اگر تار يحيي را در سطحي صاف قرار دهيم و تارهاي ديگر استادان را کنار آن بگذاريم و دقيقا مشاهده کنيم ، خواهيم ديد که تار يحيي از نظر زيبايي در بين تارها ، ممتاز است و همانند يک اسب عربي است که در ميان ساير اسب ها از زيبايي چشمگيري برخوردار است. يحيي کاسه تار خود را فرم و شکل ميداده و براي خالي کردن داخل کاسه از شاگردي که در سبک و خالي کردن داخل کاسه مهارت زيادي داشته استفاده مي کرده است. به ظريف کاري ، داخل کاسه خود را انجام مي داده که تاکنون کسي نتوانسته داخل کاسه را به اين ظرافت بتراشد. بقيه کارها از قبيل ساختن دسته و سرپنجه و وصل دسته به کاسه و نصب فوفل و استخوان رو دسته و به عمل آوردن و تراش رو دسته و دسته مخصوص به خودش بوده است و صدا دهي تار را به اعلا درجه مي رسانده است.
استاد يحيي به قزوين نيز رفت و از آنجا به تهران آمد و شاگرداني از جمله عباس صنعت و جعفر صنعت را تربيت کرد. آقا حسينقلي و ميرزا عبدالله سالي يک ‌بار نزد او مي‌رفتند و تارهاي ساخته او ار براي خود و شاگردانشان انتخاب مي‌کردند.

تار يحيي به علت مرغوبيت ، خريداران فراواني داشته است. بدين لحاظ کار او را تقليد و به نام او مي فروختند. بنابراين تصميم مي گيرد مهري بسازد و کارهايش را مهر کند. تا آن زمان کسي تار و سازها را مهر نمي زد. يحيي مهر بيضي شکل کوچکي ميسازد و کلمه يحيي را روي آن حک مي کند و به دورن کاسه بزرگ مي زند. هر چند که اين راه نيز نتوانست مانع تقلب ديگران شود و او مجبور شد مهر و تاريخ و محل ساخت ساز را ، در زير سيمگير ثبت نمايد.

(از کتاب هنر ساز سازي - نوشته استاد حسين مسعود)