سنتور نوازی معاصر

[mojgan]

پایه های سنتور نوازی معاصر را استاد پایور نهاد شاید اولین اثر در این زمینه کنسرتینو برای سنتور و ارکستر باشد که همکاری پایور و دهلوی است.

شاید مهمترین چیز این است که بدانیم تمایز سنتور نوازی معاصر با سبک سنتی چیست؟

م�? کر می کنم سنتور نوازی معاصر در واقع نگاهی است به سنتور از چشم یک سنتور نواز نه یک ردی�? نواز. در نوازندگی سازهای ایرانی تا قبل از مبدعین که در ادامه می آیند تمامی سعی نوازنده براجرای کامل و عالی ردی�? بوده است و متاس�? انه از امکانات اجرایی صوتی وسیع سازهای ایرانی است�? اده زیادی نشده است. در تار وسه تار شعاری و متبسم و علیزاده ،در کمانچه کلهر و اردشیر کامکار، در سنتور پایور و اردوان ، در نی استاد کسایی و جمشد عندلیبی ،در تنبک بهمن رجبی و پژمان حدادی و نوید ا�? قه و در بربط حسین بهروزی نیا.

بپردازیم به ادامه بحث سنتور نوازی معاصر. دومین ویژگی این نوع سنتور نوازی که ملهم از تکنیک های اجرایی منحصر به �? رد سنتور است توانایی است�? اده از �? واصل هارمونیک است که در سایر سازهای ایرانی به دلیل زیاد بودن �? اصله پرده های است�? اده از آنها بسیار مشکل و تا حدی غیر ممکن است. اولین آنها موومان چهارم کنسرتینو ... است و تکامل یا�? ته ترین آن ا-از نظر من-دریا اردوان کامکار است. قطعات پلی �? ونیک که اولین آنهای �? ریبا بود نوع دیگری از است�? اده هارمونی غربی در سنتور است که حقیقتا می توان گ�? ت در هیچ ساز ایرانی دیگری ممکن نیست. است�? اده از پشت خرک های زرد که اولین بار توسط پایور در موومان اول (اص�? هان) کنسرتینو ... خرک ه�? تم زرد از سمت چپ سل با چهار خط بالای حامل کوک شد و توسط اردوان در دریا تکرار شد. اقدام دیگر در ا�? زایش وسعت صدا در سنتور توسط اردوان انجام شد که تبدیل پشت خرک های هشتم و نهم به سل با چهار خط بالای حامل و ر شش خط بالای حامل بود که در بر تارک سپیده انجام شد(قطعه کادانس،مقدمه و ...)

است�? اده از کوکهای نامتداول دیگر ویژگی این سبک است. شاید به نظر بعضی است�? اده از کوکهای متعدد احمقانه باشد ولی جواب آنها را خانم اطرایی در اول ردی�? محمود کریمی برای سنتور این گونه داده:

"در هر نوازندگی باید از کوکهای مت�? اوتی به تناسب گوشه هایی که بیشتر مد نظر برای اجرا هستند است�? اده کرد و تکنیک نوازندگی در آن کوک مت�? ادت با کوکهای دیگر است..) هر کس با کوکهای متعدد برای ساز مخال�? است می تواند برای اثبات حر�? ش دریای اردوان کامکار را در هر گامی دیگر جز اص�? هان دویا قطعه پرواز او را در کوکی جز ماهور ر بزند(هر چند اگر در همان کوکهای خودشان هم بزنید خیلی نوازنده خ�? نی هستید!) مثلا در ماهور ر نواختن درآمد بسیار ساده و خوش صداست در حالی که نواختن داد و �? یلی مشکل است و در ماهور �? ا نواختن درآمد خیلی مشکل ونواختن داد و �? یلی بسیار روان است. این کوکهای نامتداول اولین بار در کنسرتینو ... و نواختن چهارگاه سل که در هیچ ردی�? و آهنگی قبل از نواخته نشده بود و با نواختن ماهور سل و ر و شور می و اص�? هان �? ا و لا توسط اردوان کامکار ادامه یا�? ت.

تا این جا ویژگی های نوازندگی این سبک را گ�? تیم ولی از ویژگی های صوتی سخن نراندیم. اولین بار تغییر در صوت سنتور را استاد پایور بار با خ�? ه کردن صدای آرپژ در ابتدای موومان اص�? هان کنسرتینو... انجام دادند که در بر�? راز باد توسط اردوان تکرار شد. خ�? ه کردن صدای مضراب راست با مضراب چپ اولین بار توسط بار توسط مشکاتیان درقطعه نغمه کاست لاله بهار انجام شد. خ�? ه کردن صدای هر مضراب با ضربه دست را استاد پایور در در موومان اص�? هان(اول) کنسرتینو انجام دادند و در تند باد اردوان کامکار تکرار شد. ولی یکی از جالبترین کارهای که در زمینه تغییر سنوریته سنتور را اردوان کامکار در بر �? راز باد اجرا کرد که با قرار دادن انگشت وسط در �? اصله حدود 10 سانتی متری از خرک اول سیم های زرد و ضربه زدن روی اجرا می شود(�? اصله دقیق به تناسب سنتور تغییر می کند ولی حدود تقریبی آن مکان اولین خرک س�? ید است) که صدای نیمه خ�? ه و عجیبی تولید می کند.

[soroushi]

salam