استاد بزرگ موسیقی ایران درویش خان

[احسان]

غلامحسین درویش خان یکی از معدود نوابغ موسیقی ایران بود. تاثیرات و ابداعات او در فرم های موسیقی ایران مشهود است. آنچه به عنوان برترین ویژگی او میتوان ذکر کرد همانا نو آوری و پویایی اوست در راه اعتلای موسیقی.
بی گمان برای سیر آهنگ سازی در ایران باید از درویش خان آغاز کرد درویش خان اولین آهنگ سازی است که آثارش دارای سبک و شیوه است همچنین اولین آهنگ سازی است که تاریخ موسیقی ایران میتواند با استناد به آثارش از او یاد کند. استحکام و زیبایی آثار درویش خان نشان از نبوغ سر شار و پشتوانه صحیح موسیقی کلاسیک ایران در ذهن اوست.

درویش خان در سال 1251 به دنیا آمد . پدرش حاجی رشید از اهالی طالقان بود و اندکی سه تار مینواخت. پدرش او را از کودکی به موزیک دارالفنون سپرد. درویش خان به فرا گرفتن خط موسیقی ، شیپور و طبل مشغول شد مقدمات سه تار را نزد پدرش و تار را نزد آقا حسینقلی آموخت.

از شاگردانش: موسی معروفی(از مولفن کتاب اول و دوم هنرستان) ، ابوالحسن صبا (که در فرهنگ موسیقی ما جز شناخته شده ترین افراد است) سعید هرمزی(ردیفدان و نوازده سه تار) مرتضی نی داوود (آهنگ ساز معروف ایرانی که میتوان از کار های موثر وی از مرغ سحر یاد کرد) حسین سنجری ، ارسلان درگاهی ، شکری ادیب السلطنه ، حسین غفاری ، و عبد الله داور می توان نام برد.

شرح کامل سرگذشت درویش خان را میتوان از کتاب سرگذشت موسیقی ایران نوشته روح الله خالقی (جلد اول صفحه 296 تا 325 مطالعه کرد.
او در سال 1305 در یک سانحه اتومبیل بدرود حیات گفت نقل این ماجرا در سالنامه پارس 1306 چنین آمده:

شب چهار شنبه 2 آذر آقای درویش خان استاد مهم و عالیقدر موسیقی ایران با درشکه نمره 159 در حین عبور از خیابان امیریه با اتومبیل نجم الدین نام مصادف شده اتومبیل یکی از اسبها را شکم دریده درچکه جی حسن نمره 812 و درویش خان از درشکه پرت شده تا ایشان به مریضخانه حمل نمودند درویش دار فانی را وداع گفته محفل موسیقی ایران را از فقدان خود خالی و خاموش نمود.
غلامحسین درویشخان در گورستان ظهیر الدوله به خاک سپرده شد روی سنگ مزار او ابیات زیر حک شد:

درویش اگر از این جهان رفت مشنو که فقیر و ناتوان رفت
دریش هنرور زمان بود استاد هنرور زمان رفت
فریاد زبوستان برآمد کان بلبل خوش ز بوستان رفت
چون دید چنین مدیر ناهید کان چشم و چراغ دوستان رفت
تاریخ وفات او زمن خواست تا برکنم آنچه داستان رفت
من نیز بگفتم ای شکوهی درویش یگانه جهان رفت

از ساخته های وی میتوان به آثار بزرگ : پیش درآمد ماهور ، چهار مضراب مشهور ماهور درویش خان ، تصنیف زمن نگارم ، تصنیف ماهور دائم مه من ، صنیف ماهور به شب وصلت ، رنگ های ماهور قهر و آشتی و دو رنگ جذاب دیگر ، رنگهای اصفهان پریچهر و پریزاد (همون که تو سریال کیف انگلیسی پخش میشد) و غنی و فقیر و بسیار آثار ارزنده و زیبای دیگر مثل بهار دلش(حجاز ابوعطا) اشاره کرد.

منبع: کتاب مجموعه آثار درویش خان گردآوری ارشد تهماسبی

[Amir]

با سلام

دوست عزیز بهت خوش آمد می گم

به خونه خودت خوش اومدی

من خودم یکی از علاقه مندان و دوستداران صددرصد سه تار هستم

درویش خان واقعا یکی از بزرگان موسیقی ما هست

و به نظر من یکی از کسانی هست که سهم بسیار زیادی در شکل گیری موسیقی کلاسیک ما داشته است