رویای عشق

[Leon]

رویای عشق
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
Franz Liszt, 1811-1886
نقاشی رنگ روغن، موزه ملی لهستان
از موسیقی رمانتیک بسیار صحبت کرده ایم چرا که در کشور ما نیز همانند سایر نقاط جهان این سبک از موسیقی در میان سایر سبکهای موسیقی کلاسیک طرفداران بیشتری دارد. شاید دلیل اصلی آن توانایی بیشتر هنر رمانتیک در برقراری ارتباط با احساسات و عواطف انسانی بخصوص با خود هنرمند است بطوری که معلول همواره جلوگر حالات روحی و شخصیت صاحب اثر است.

به همین علت با شناخت موسیقی رمانتیک بسادگی می توان به شخصیت آهنگساز رمانتیک پی برد و برعکس با شناخت خصوصیات روحی هنرمند می تواند بدون پیش زمینه ذهنی کارهای هنری وی را تشخیص داد. جمله ای از روبرت شومان (Robert Schumann) در این باره به اینصورت نقل می شود که :

„بزودی همه مردم پس از شنیدن چند ثانیه از یک قطعه موسیقی توانایی تشخیص آنرا دارند که این کار از شوپن هست یا نه!”

زیبایی، لطفات و نوع آوری در موسیقی شوپن (Chopin) بی داد می کند بنابراین گفته شومان را نمی توان بپای تکراری و یکنواخت بودن کارهای هنری او گذاشت بلکه برعکس می توان آنرا به ثبات شخصیت و حالات روحی آهنگساز نسبت داد که متعاقب آن آثار هنری او شخصیت یکسانی را بروز می دهند، گویی با شنیدن آثار شوپن چهره او در ذهن انسان نقش می بندد.

اما در دوران رومانتیک پرداخت هزینه اجرای موسیقی توسط یک ارکستر یا حتی شنیدن موسیقی در سالن های بزرگ کنسرت برای قشر متوسط جامعه امکان پذیر نبود به همین علت و از آنجا که هنر رمانتیک هنری است که به احساسات و عواطف باز می گردد، طرفداران موسیقی رمانتیک بیشتر جذب پیانو در سالن های کوچک می شدند تا ارکسترهای مجلل در تالارهای بزرگ.

فرانتس لیست (Franz Liszt) از جمله آهنگسازان و نوازندگان پیانویی بود که موسیقی خود را در وهله اول برای مخاطبین طبقه متوسط خلق می کرد. در نوشته ها به کرات آورده اند که „هیچ آهنگسازی تاکنون نتوانسته است از پیانو صداهایی به زیبایی کارهای شوپن بیرون آورد” و در رابطه با لیست آورده اند که „هیچ نوازنده رمانتیکی نتوانسته است مانند لیست به هنگام نوازندگی در اعماق احساسات حاضرین نفوذ کند”. این موضوع آنقدر بدیهی بود که شوپن همواره رسما" به توانایی های لیست در نوازندگی حسادت می ورزید. اما بپردازیم به یک کار زیبا از فرانتس لیست.


میزا ابتدایی شروع قطعه „رویای عشق”
رویای عشق
Liebestraum یا Dream of love یا Reve de amour یا همان „رویای عشق” نمونه ای از کارهای زیبای دوران رمانتیک است که با یک نوازندگی استادانه می تواند در همان مرتبه اول به اعماق تک تک سلولهای بدن انسان نفوذ کند. اگر شنونده با شخصیت، حالات روحی و توانایی های نوازندگی لیست آشنا باشید بدون شک با شنیدن این اثر آنرا به کسی جز لیست نمی توانید نسبت دهید. (البته لیست تعداد بیشتری قطعه با همین عنوان دارد که قطعه مورد بحث از همه آنها معروف تر است و بعنوان Liebestraum 3 نیز معمولا" مشخص می گردد.)


آغاز قطعه با ملودی بم، یک off beat و همراهی نتهای زیر نشان دهنده آن است که به احتمال زیاد موسیقی نمی تواند کار شوپن باشد. چرا که استفاده از نتهای بم به این قسمت از موسیقی شخصیت قوی و محکم - و به نوعی مردانه - اما توام با لطافت (خواهش و تمنا) می دهد که مشخصا" در روحیات شوپن چنین چیزی را نمی توان پیدا کرد. آهنگساز در این قسمت برای اینکار از یک دینامیک بسیار آرام و لطیف استفاده میکند. گوش کنید:

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

کارهای لیست اغلب حالت تغزلی دارند لذا آهنگساز پس از تکرار تم اول و بیان ملودی که حالت درخواستی دارد، به بیان ملودی ای می پردازد که بوضوح همانند بیان کردن توضیحی در ارتباط با ملودی تم اول است (حالت مبتدا و خبر) می پردازد. گوش کنید :

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

حدس اولیه در رابطه با آهنگساز قطعه هنگامی حاصل می شود که اولین پاساژ در حال آغاز شدن است و پس از اجرای آن دیگر هیچ شکی باقی نمی ماند که این قطعه کار کسی جز لیست نیست. چنین پاساژی که نشان از توانایی در نوازندگی، شخصیت قوی، محکم و استوار است در کمتر اثری از آهنگسازان پیانو در دوران رمانتیک می توان پیدا کرد. (تنها شاید بتوان این قسمت از کار را به رخمانینف نسبت داد، اما سایر قسمت های قطعه به گونه ای است که به هیچ وجه به سبک کاری او باز نمی گردد) گوش کنید :

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

همچنین به نت موسیقی این قسمت از قطعه توجه نمایید و دقت کنید که اگرچه نواختن چنین پاساژی برای یک نوازنده پیانو که 7-6 سال جدی کار کرده باشد کار چندان دشواری نیست اما معمولآ آهنگسازان پیانو کمتر خود را درگیر چنین قسمتهای تکنیکی می کنند مگر آنکه خود نوازنده قهار باشند. [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]


ابتدای قطعه در گام سی ماژور، با آرپژهایی برای دو دست


این پاساژ بطرز بسیار ماهرانه ای قطعه را مدولاسیون کرده و از گام لابمل ماژور به سی ماژور می برد. در اینجا آهنگساز مایه هایی از ملودی تمهای اول و دوم را با همراهی آرپژگونه دو دست می آورد. گوش کنید :

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

در انتهای این قسمت ملودی های ساده تک نتی تبدیل به ملودی های اکتاو و گاها" بصورت آکوردهای بلوک (Block Chords) با آرپژهای دست چپ تبدیل می شود و ناگهان با یک مدولاسیون به دو ماژور، تم جدیدی توام با جدیت، خشونت و در عین حال زیبایی رمانتیک به موسیقی اضافه می شود. گوش کنید :

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

ظرافت آهنگسازی در این قسمت بی اندازه وصف ناپذیر است، بدون دقت و بارها گوش دادن متوجه مدولاسیون بعدی لیست برای بازگشت به گام اول نخواهید شد. آهنگساز پس از یک پاساژ زیبا همانند پاساژ اول اما اینبار طولانی تر و آزادتر قطعه را به سمت یک ملودی لطیف با تم اولیه اما در قسمت های بالایی پیانو هدایت می کند و سر انجام طی چند میزان استفاده از آکوردهای بلوک قطعه را با زیبایی و آرامش هرچه تمام تر به انتها می رساند.

نت موسیقی کامل این قطعه را می توانید در قسمت [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] داشته باشید.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]


کاوه رهنما