تـــــار نوازان

[Leon]

تـــــار نوازان

» ميرزا عبد الله
وي قبل از هر چيز به عنوان تدوين گر رديف و انتقال دهندهء آن به نسل بعر و احيا کنندهء سه تار مطرح است. نوازندگي وي تحت تاثير شيوهء پدرش علي اکبر فراهاني و آقا غلام حسين ، عمو زاده و ناپدريش بود که هر کدام از نوازندگان بي بديل عصر قاجار محسوب ميشوند.
» ميرزا حسين قلي
ساز آقا حسين قلي يکي از قلل رفيع تار نوازي است. انچه از تکنوازي هاي باقيمانده از او به گوش مي رسد داراي شاخص زير است :
سرعت و چابکي در مضراب و پنجه
ريزهاي خوش طنين و پر
استفاده از کنده کاري و تزيينات فراوان با دست چپ هنگام مضراب زدن
جملات پيچيده و پشت سر هم
اجراي تريل و اشاره هاي دو سيمه
شفافيت منحسر به فرد
دور و نزديک کردن مضراب به خرک هنگام ريز زدن
خلاقيت در ارائهء تکنيکهاي بديع در نوازندگي ، مانند استفاده از انگشت هاي دست راست به جاي مضراب.
اجراي جمله هاي کوتاه بدون مضراب و با استفادهء بيشتر از پنجه کاري
برداشت آزادتر و خلاق از رديف و ترکيب عناصر آن به شکلي تازه
استفادهء بيشتر از سکوت.

» غلام حسين درويش
مهم ترين ابتکار درويش خان اضافه کردن سيم واخوان (سيم پنج فعلي يا سيم هنگام) به تار و گسترش قطعه در فرمهاي پيش درآمد ، چهارمضراب ، تصنيف و رنگ و توجه جدي به امر آموزش است.
شيوهء نوازندگي او پرصلابت و در عين حال بسيار لطيف و با احساس بود. درويش آخرين نوازنده اي بود که تمام موارد نوازندگي در دوران اول تار نوازي را دارا بود.
» علي نقي / کلنل وزيري
شايد وزيري به علت آشنايي کامل و تسلط کامل به شيوهء قدما نزديک ترين شيوهء نوازندگي را -به لحاظ صدا دهي وشيوهء مضراب زدن- به ميرزا حسين قلي داشته باشد.
از انجا که وي در بسياري از قطعاتي که ساخته به دنبال بيان جديدي در موسيقي ايراني بوده است ، تغييراتي کلي در نوازندگي ساز ار بوجود آمد.
مهم ترين اين تغييرات :
استفاده از پاساژهاي طولاني
به کار گيري دوبل نت و آکوردهاي سه تايي ، گليساندو و استفاده از مالش هاي عرضي (vib)
توجه بيشتر به نوانس و عمده کردن آن (متفاوت با شيوهء قدما)
استفاده از ريزهاي بدون تک
قوي و ضعيف کردن ريز
عدم اتکا به رديف ، بداهه پردازي بيشتر همراه با غلبهء اهنگسازي بر رديف نوازي.
استفاده از همهء سيم ها و انگشت گذاري هاي متنوع و بديع
ساخت اتودها و قطعه هاي مختص تـــار
ابتکار در مضراب بندي هاي متنوع
تلاش در جهت تصويري کردن موسيقي
شروع ساخت رديف مبتني بر تکنيک هاي عالي با ويژگي هاي تار براي افزايش قدرت نوازندگي
افزايش پرده ها و طول دسته ي ساز
ابتکار ساخت تار با وسعت صوتي متفاوت (تار سوپرانو و بم تار)
قابل ذکر است که او اولين تلاش را در جهت ثبت رديف موسيقي ايراني به عمل آورده است.
» موسي معروفي (1268-1344)
در شيوه و سبک تا حدود زيادي پيرو قدما است و از ويژگي ي انان در نوازندگي برخوردار است.
از مهمترين آثار وي :
تدوين و گرد آوري و ثبت رديف
ساخت قطعه در فرمهاي کلاسيک ايراني و جدي گرفتن امر آموزش
حضور در عرصه هاي اجراي صحنه اي و ضبط موسيقي
تلاشهاي ايشان در بالابردن موقعيت اجتماعي موسيقي ايراني و کمک در تدوين متد آموزش تا شايان توجه است.
» يحيي زرين پنجه
ويژگي هاي مهم اين هنرمند :
قدرت و سرعت چشم گيري در اجراي مضراب و انگشت گذاري
پرکاري و ممارست و تمرين فراوان
ترکيب خلاق جملات در اجراي رديف و جوشش ضربي هاي تند از درون گوشه ها
ريزهاي منحصر به فرد
اجراي نغمه ها به صورت يک سيمه روي سيم هاي سفيد (در تار هر بر خلاف سه تار به هر دوي سيم هاي سفيد ضربه مي زنند. يعني از بالا به پايين و به هر دو / نواختن نغمه ها و اجراي انها با يک سيم کاري بس دشوار است.)
قدرت اجرا در سيم بم با سونوريتهء قابل توجه
خوش سليقگي و ملاحت در اجراي قطعه هاي ضربي
ويبره هاي (vib) ، همزمان با مضرابهاي راست و چپ در ريز با دامنه ء تغيير نسبت به ديگر نوازندگان.
» علي اکبر شهنازي (1276-1363)
اگر علي اکبر شهنازي را عصاره و چکيدهء نسل اول معرفي کنيم سخني به گزاف نگفته ايم. چراکه ضمن استعداد سرشار و تلاش و پشتکار بينظير ، فرزند آقا حسين قلي بوده و محضر درس پدر و عمويش ميرزا عبدالله را درک نموده است. به طوري که در چهارده سالگي نوازنده اي چيره دست بوده و از صداي ساز ايشان به همراه آواز جناب دماوندي در دورهء اول ضبط ، صفحاتي موجود است. (در اين صفحات صداي استاد دماوندي در پايان اينگونه نقل مي کند : علي اکبر شهنازي تار مي نوازد ... ماشاءالله)
شايد شيوهء نوازندگي وي را بتوان به دو دوره تقسيم کرد :
در دورهء اول بيشتر تحت تاثير فضاي ساز پدر و عمويش بود. از اين دوره صفحه اي به نام «با ياد پدر» ميرزا حسين قلي (شور) موجود است.
ر دورهء دوم در ساز وي به دليل تحت تاثير در محيط اجتماعي ، تفکر غالب زمانه و گسترش تجربيات شخصي در تکنوازي تغييراتي بوجود آمد و باعث پيدايش شيوه اي شخصي ، با شکوه و منحصر به فرد شد. مختصات عمدهء ساز وي در دورهء دوم بدين شرح است :
استفاده از مضراب بلندتر نسبت به گذشتگان
بکار گيري انواع ريز از نظر نرمش ، درشتي ، شدت ، عمق و تعداد در واحدزمان
ايجاد نوانس هاي متنوع با تغيير فشار دست راست روي خرک
استفاده از چپ هاي مکرر با شدت ها ، دامنهء چرخش و نوانس هاي متفاوت
استفاده از ضربه زدن با چوبهء کاسه با مضراب در قطعه هاي ضربي براي دست يابي به رنگ آميزي جديد
ابتکار بديع در انگشت گذاري ضمن تسلّط و اتکا به شيوهء قدما از جمله کندن سيم بــم با شست. استفادهء بيشتر از همزمان گرفتن سيم هاي اول و دوم و سيم بــــــــم
گليساندو و اجراي نت هاي نا مشخص در انتهاي بعضي جمله ها با حرکت دست چپ به سمت ناقاره (بدون فشار دادن سيم روي دسته ســـــــــاز)
گليساندو هاي رفت و برگشتي
استفاده از نت هاي هم صدا و هم نام در سيم هاي مختلف
اجراي دوبل نت
به کار گيري بيشتر و متنوع تر خفه کردن (گاهي گرفتن يکباره و همزمان همه سيمها).
اجراي دو سيمه
اجراي پاساژهاي سريع در سکوت هاي بين جمله اي
يکي ديگر از وجوه بارز اين هنرمند ، توجه و صرف ساليان طولاني عمر به آموزش و انتقال فرهنگ فاخر موسيقي ملي و نوازندگي تار ، اجراي رديف ميرزا حسين قلي و تدوين رديف عالي تـــار با ضربي هاي متنوع و گسترش تکنيک هاي نوازندگي تــــار است.
منبع:کتاب صد سال تار


[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[haddadmusic]

جالبه ميشه بگيد استاد بيگجه خاني كجا قرار دارند؟