معرفی تنبور

[Amir]

تنبور يكى از پرطر�? دارترين و پرمخاطب ترين سازهاى موسيقى نواحى ايران است. جذابيت اين ساز، به دليل ماهيت اجراى مقام ها و جنبه عر�? انى و معنوى به تدريج پارا از دايره ايران �? راتر برده و در اروپا و آمريكا نيز، به اين ساز و اجراى آن توجه و رويكرد �? راوان شده است.

ساز تنبور متعلق به موسيقى يارسان و حوزه اصلى رواج آن كرمانشاه و دو منطقه صحنه و گوران است.
موسيقى اجراشده به وسيله اين ساز شامل مقام هاى حقانى و كلام هاى مذهبى، مقام هاى باستانى و سرانجام مقام هاى مجلسى و مجازى است.

این ساز (تنبور) قديمي ترين ساز مضرابي و مقيد ايراني است كه با توجه به نقوش سنگي به جا مانده، حكايت از قدمتي چند هزار ساله دارد.

نخستين مكتوب و مستند مربوط به آن، كتاب موسيقي الكبير ابونصر �? ارابي است. �? يلسو�? ، دانشمند و موسيقيدان عصر سامانيان با دقتي تحسين برانگيز تمام زيروبم اين ساز را كاويده و در بخش سازشناسي كتابش، برايمان به يادگار نهاده است. او به ضرورت زمان خويش، كتاب را به زبان عربي نوشت تا سرانجام �? رزندان خل�? ش پس از هزار سال به �? ارسي برگرداندند!


�? ارابي در موسيقي الكبير از دو نمونه تنبور مهم و رايج زمانه خويش نام مي برد. نخست تنبور بغدادي با كاسه اي كوچك و ديگر از تنبور خراساني ياد مي كند. امروزه تنبور خراساني با همان ويژگي هاي مكتوب �? ارابي يا�? ت مي شود، چه از حيث ابعاد و اندازه ها و چه از نظر پرده بندي، اما تكلي�? تنبور بغدادي به درستي برايمان روشن نيست. شايد تنبور رايج در غرب ايران (كرمانشاه) با كاسه اي كوچكتر از نوع خراساني بازمانده همان تنبور بغداد باشد.


تنبور خراساني امروزه ديگر بدين نام خوانده نمي شود. بنابر ظاهر ساده و بي تكل�? ش، آن را دوتار مي نامند زيرا تنها از دو عدد تار (سيم) بهره مي برد. همچنين تنبور كرمانشاه را دوتار نمي خوانند. گويا به دليل تضاد اين عنوان با وضع موجود آن باشد.

تنبور امروز كرمانشاه داراي سه عدد تار (سيم) است. دوتار خراسان هم با دو گونه مت�? اوت هم اينك به حيات چند هزار ساله اش ادامه مي دهد. يكي نوع مربوط به شرق خراسان و به ويژه تربت جام كه ساده ترين دوتار ايران است يعني پرده هاي روي دسته ساز �? قط نه عدد است. دوتار ديگر اين خطه متعلق به شمال خراسان با مركزيت قوچان، شيروان و بجنورد است.

در لغت نامه دهخدا در خصوص طنبار، طنبور و طنبوره و ... چنين آمده است:
طنبار معرب طنبور سازي است معرو�?.
طنبور يكي از آلات ذوات الاوتار است.

قسمتي از آن را شش تا گويند كه شش تار دارد و قسمتي ديگر را سه تا كه سه تار دارد. در قديم دو وتر بر آن بوده و امروز تا شش متر بر آن كنند

ساز ديگري در ايران بنام طنبور يا تنبور سابقه قديم دارد، اين ساز دو سيم داشته و مضرابي بوده كه با انگشتان دست راست نواخته مي شود، و هم اكنون در كردستان معمول است. شكل طنبور همه جا در نقاشي هاي قديم بخصوص در مينياتورها ديده مي شود و كاسه آن از چوب است و دهانه آن هم پوست ندارد، مثل سه تار ولي كاسه اش بزرگتر است به شكل يك نص�? ه خربزه.

تنبور داراي شكمي گلابي و دسته اي دراز است كه بر روي آن از 10 تا 15 پرده بسته مي شود. رويه جلويي شكم چوبي است. دسته اين ساز مانند سه تار، بر سر ساز متصل است و سر در حقيقت، ادامه دسته است كه بر روي سطوح جلويي و جانبي آن، هر يك دو گوشي كار گذارده شده كه سيم ها به دور آنها پيچيده مي شوند. سيمهاي تنبور 4 عدد و معمولاً به �? اصله هاي مختل�? كوك مي شده است. اين ساز معمولاً بدون مضراب و با انگشت نواخته مي شود.


چنانكه در تاريخ موسيقي ايراني نوشته شده در قديم سازي به نام تنبور وجود داشته و از آن انواع مختل�? ي ذكر كرده اند. مثلاً گ�? ته شده كه �? ارابي تئوري دان مشهور موسيقي ايران، تنبور بغدادي و تنبور خراسان را دستان بندي كرده است.

[Silence]

شما خودتون تنبور مي زنيد؟...

[Amir]

نه عزیزم من ویولن می زنم

[electronlover]

امیر جان یه جایی خوندم که قدیمی ترین ساز مضرابی عود هست (البته سند تاریخی هم داره)

مقام حقانی در موسیقی مازندران معرو�? تر هست تا در خراسان به هر حال پست جالبی بود

[Silence]

منظور از اينكه تنبور يه ساز مضرابي چيه؟...
يعني تنبور با مضراب نواخته مي شه؟...
اگه مظورتون اينه كه نه اشتباه مي كنيد... تنبور با پنجه نواخته مي شه...

[gheisar]

در لغت نامه دهخدا در خصوص طنبار، طنبور و طنبوره و ... چنين آمده است:
طنبارمعرب طنبور سازي است معروف. طنبور يكي از آلات ذوات الاوتار است.

قسمتي از آنرا شش تا گويند كه شش تار دارد و قسمتي ديگر را سه تا كه سه تار دارد. در قديم دووتر بر آن بوده و امروز تا شش متر بر آن كنند . ساز ديگري در ايران بنام طنبور ياتنبور سابقه قديم دارد، اين ساز دو سيم داشته و مضرابي بوده كه با انگشتان دست راستنواخته مي شود، و هم اكنون در كردستان معمول است. شكل طنبور همه جا در نقاشي هايقديم بخصوص در مينياتورها ديده مي شود و كاسه آن از چوب است و دهانه آن هم پوستندارد، مثل سه تار ولي كاسه اش بزرگتر است به شكل يك نصفه خربزه.

تنبور دارايشكمي گلابي و دسته اي دراز است كه بر روي آن از 10 تا 15 پرده بسته مي شود. رويهجلويي شكم چوبي است. دسته اين ساز مانند سه تار، بر سر ساز متصل است و سر در حقيقت،ادامه دسته است كه بر روي سطوح جلويي و جانبي آن، هر يك دو گوشي كار گذارده شده كهسيم ها به دور آنها پيچيده مي شوند. سيمهاي تنبور 4 عدد و معمولاً به فاصله هايمختلف كوك مي شده است. اين ساز معمولاً بدون مضراب و با انگشت نواخته مي شود.
چنانكه در تاريخ موسيقي ايراني نوشته شده در قديم سازي به نام تنبور وجود داشتهو از آن انواع مختلفي ذكر كرده اند. مثلاً گفته شده كه فارابي تئوري دان مشهورموسيقي ايران، تنبور بغدادي و تنبور خراسان را دستان بندي كرده است. اين ساز ازدسته سازهاي شهري است.