ادیب الممالک فراهانی

[sara]

میرزا محمد صادق امیری فرزند میرزا حسین و نواده میرزا معصوم متخلص به محیط می باشد لقبش در ابتدا امیر الشعرا بود و بعد بعد به ادیب الممالک مشهور گردید و تخلص وی به امیرری بدین جهت بوده است ولادتش به نوشته خود او در روز پنجشنبه 14 محرم 1277 ه. ق. در قریه گارزان از توبع اراک اتفاق افتاد او پانزده سال بیشتر نداشت که پدرش به سال 1291 ه. ق. در گذشت و نظم خانواده اش بر هم ریخت و او بر اثر فشار طلبکاران و تعدیات شاهزاده طهماسب میرزا موید الدوله راه یافت و با حنعلی خان امیر نظام گروسی که در آن زمان وزیر فواید عامه بود آشنا شد و به مناسبت او نام و تخلص خود را از پروانه به امیری مبدل ساخت و در سال 1309 ه. ق. به اتفاق وی به کرمانشاه رفت و تا سال 1313 با او در کرمانشاه بود تا در اواخر آن سال به تهران باز گشت.
در سال 1316 معاون و نائب رئیس مدرسه لقمانیه تبریز شد در اوایل 1318 ه. ق. به قفقاز و از آنجا به خوارزم رفت و چندی نزد محمد خان خیره به سر برد و از آنجا به مشهد آمد و تا سال 1320 در مشهد زیست و در اواخر آن سال یا اوایل سال بعد به تهارن آمد و در سال های 1321 و 1322 ه. ق. نویسنده مهم و درجه اول روزنامه ایران سلطانی بود در سال 1323 ه. ق. سفری کوتاه به باکو کرد و در آنجا با روزنامه ارشاد ترکی همکاری داشت و ورقه ضمیمه آنرا به فارسی انتشار می داد. در شعبان 1324 ه. ق. که مجلس شورای ملی گشایش یافت در تهرانبود و سر دبیری روزنامه مجلس را که میرزا محمد صادق طباطبایی تاسیس کرده بود بر عهده داشت در سال 1327 ه. ق. جزء مجاهدان فاتح مسلمان وارد تهران شد و چندی بعد به خدمت وزارت عدلیه در آمد و جملات او را به ادارات و روسای عدلیه از همین تاریخ شروع شد امیری در سال 1335 که مامور عدلیه یزد بود سکته کرد و به تهران آمد و روز چهارشنبه 28 ربیع الثانی آن سال در 58 سالگی در تهران در گذشت او در انواع شعر به جز غزل و مخصوصا در قصیده سازی بسیار تواناست در شیوه سخنسرایی پیرو استادان قدیم و در دوره تجدید حیات ادبی هم طراز قاآنی و سروش است او هم مانند اسلاف خود شعر و شاعری را از مداحی آغاز کرد و به قصد صله پاداش و تامین وسایل زندگی قصاید تملق آمیز و بلند بالا در وصف امرا و ارکان زمان خود سروده است. او حتی بعد از انقلاب مشروطیت و اعلان آزادی هم که به کشمکش های سیاسی و مطبوعاتی افتاد صفت اصلی شعر خود را که همان قصیده سرایی است از دست نداد او در علوم ادب لغت فارسی و عربی استاد بودو حافظه ای قوی داشته که این حافظه به وی قدرت آن را می داده گه در اشعار خود تمام علوم و محفوظات خود استفاده کنددر علم حکمت،ریاضی،نجوم،رمل،اسطرل اب و کفبینی نیز بیشتر از آنچه که یک شاعر بایستی مطلع باشد آگاهی داشت از زبان روسی ،کلدانی،ترکی،پهلوی آگاه بودو قدری فرانسه و انگلیسی نیز می دانست.
زندگی ادبی ادیب الممالک را می توان به دوره کلی تقسیم کرد و نخست از آغاز شاعری تا سال های پیش از جنبش کشروطیت و دیگر ارسال های نزدیک به اوج گیری نهضت مشروطه تا پایان.

منتظر بعضی از اشعار ایشون باشید