چه تفاوتی دارن؟

[MonaLisa]

سلام

داشتم انواع سازهای مضرابی رو در چین و کره و ... کلا کشور های چشم بادامی میدیدم ... که متوجه شدم که خیلی تنوع دارن ... یعنی اگر هر کشوری بخواد برای خودش اینهمه ساز مضرابی داشته باشه اون هم با تفاوتی که توی صدای هر کدوم از ساز هاست پس یه چیزی مثل بی نهایت میشه ... نگاه کنید:










حالا من نمونه ی این ساز ها رو گذاشتم تا کلا دوستان راهنمایی کنن که چی عواملی باعث میشه تا این تنوع ها وجود داشته باشه یعنی به طور کلی چه عامل هایی باعث میشه صدای هر کدوم از این ساز ها متفاوت باشه؟یعنی منظورم از این سوال پیدا کردن همه ی عوامله ... ممنون میشم همه کمک کنند ...


مرسی

[Majed]

البته ما تو ایران هم کمتر از این ساز زهی نداریم... شاید هم بیشتر... خیلی هاش رو ما نمیشناسیم.. من خودم حداقل 20 تا ساز زهی ایرانی رو از نزدیک دیدم.. خیلی هاش رو هم ندیدم تازه...


اما در مورد علل تغییر صدا خوب مسلما اندازه کاسه و جنس چوب و ضخامت بدنه کاسه.. شکل کاسه .. اندازه ی دسته... جنس سیم... محل قرار گرفتن سوراخهای کاسه.. اندازه ی سوراخ ها و ... میتونن تو صدای ساز تاثیر بذارن

[MonaLisa]

اینا هم درست ماجد جان ولی من فکر میکنم بیشتر از اینا دلیل داشته باشه... منظور من همون 3 تا نقطه هاست... و با دلیل یعنی مثلا اگر کاسه بزرگ باشه صدای ساز چه تغییری میکنه ؟... منم گفتم که این یه گوشه ی کوچیک از خانوادشونه ... این نوع ساز آبا و اجداد زیاد داره ...

مرسی از جوابت

[Guitaro]

کلا تا اونجایی که من میدونم صدای کلی این خانواده از سازها به این مسائل بستگی داره (که ماجد جان هم اشاره کردن) :

- جنس سیم
- جنس چوب
- شکل کاسه
- عمق کاسه
- اندازه و محل سوراخ صدا
- جنس و ارتفاع پرده ها روی دسته
- ارتفاع ساز
- وسیله ای که باهاش ساز میزنن
(ناخن ، مضراب ، یا توی بعضی سازها - که حالا نمیدونم توی این سازهای بالا هم هست یا نه - نوازنده روی ناخنش موم و یا چرم میچسبونه و تا صدای حاصل از ساز درست باشه)
- ارتفاع خرک
- تعداد سیم
- ...

در کل عوامل خیلی زیادی هست ، که خب ، ممکنه به ذهن هر کس یه سریش برسه ...
یه مساله ی دیگه هم اینه که بعضی از این سازها به جز ظاهر ، تفاوت چندانی با هم ندارن ؛ مثل بعضی ساز های محلی خودمون ، ممکنه یه ساز که تو خراسان میزنن رو توی خوزستان هم بزنن ولی شکلش تفاوت داشته باشه و صداش به طور کلی یکی باشه ...

خوش باشید.

[Khashayar]

درود.
معمولا اکثر سازها یه ریشه تاریخی دارند و یه پدر بزرگ تاریخی یعنی سازی که از اون الگو برداری کردن و در طول تاریخ دست خوش تغییراتی شدن. این سازها اکثرا ریشه محلی دارند. و هرکدوم مربوط به منطقه ای خاص هستند. و خوب چون هر منطقه سلیقه ها فر هنگ ها و حتی گویش و زبان متفاوتی وجود داره نیاز برای ساخت سازی هم خون و هم گون با این ویژگیها به وجود میاد و از ساز های قدیمی منطقه استفاده میشه برای طراحی و تولید سازی جدید تا با شرایط تاریخی اون منطقه وفق داده بشه. و این میشه که انواع گوناگونی از سازها با اشکال و تزیینات گوناگون و صداها و فواصل مختلف ایجاد میشه. اما هستند سازهایی که از نظر ظاهر تفاوت های بسیاری دارند. اما صدا دهی تقریبا یکسانی دارند. اما چه چیزی در صدادهی این سازها تاثیر میگذاره دوستان بالا توضیح دادند اما جنس چوب و شیوه خشک کردن برش و چسباندن اون خیلی تاثیر داره در صدای ساز. و اینو میدونیم در خیلی از مناطق درختانی هست که در منطقه دیگه نیست برای همین ساز این منطقه با منطقه دیگه از نظر صدادهی میتونه متفاوت باشه و خیلی از عوامل دیگه در صدا دهی ساز نقش دارند. مثل تزیینات ساز شکل ساز جنس سیم ها و پرده ها و شیوه نواختن. موفق و پیروز باشید
مرسی

[خان]

تاپیک جالبی هستش. وجای حرف و بحث هم زیاد داره. guitaro به خوبی جواب رو داده و حداقل من یکی توجیه شدم.
ولی دقت کردین در اکثر نقاط جهان ساز های مضرابی اکثرشون به یک شکل هستند و طریقه گرفتن و نواختن بیشترشون هم یکی هستش و فقط در مواردی که در پست بالایی میبینید رو ساز مانور داده شده است که در نتیجه باعث ایجاد تغییراتی در بازدهی میشه. یعنی یک ساز مضرابی در یک جای دنیا _نمیدونم کجا_ساخته شده و بقیه از روی اون الگو برداری کردن. به نظره من سازی میتونه دارای کاربرد های زیاد باشه که پتانسیل های بالایی هم داشته باشه و بتونه درموارد مختلف خواسته ها رو بر اورده کنه. نمیشه برای تغیرات کوچک یه ساز جدید اختراع کرد .
یادتون باشه که تنوع زیاده ساز ا نمیتونه ملاک اصلی باشه خیلی از ساز ها هستند که از روی ساز مادر الگو برداری میشن چون فقط یکی دوست داشته ساز درست کنه اگه به ساز دقیق تر نگاه کنین میبینید که هیچ گونه خلاقیتی در آن به چشم نمیاد. و دقیقا از روی ساز دیگه ای کپی شده و فقط کمی در شکل ظاهری تغییر ایجاد شده. در حالی که تعداده ساز های اصیل و نمونه بسیار کم میباشد.

[MonaLisa]

یعنی چی مگه میشه شکلش یکی نباشه ولی صداش تغییر نکنه؟ اگر تغییر شکل یکی از عامل های تغییر صداست پس لطفا با

استدلال بگید .. حداقل اسم 2 تا ساز رو بیارید که شکلشون یکی نیست ولی صداشون یکی... تازه یه سوال دیگه من که اطلاع

چندانی از این ساز ندارم حالا لطفا اهالی فن یه جور دیگه تاپیک رو بگردونن بعضی از این عواملی مه نام بردید چند حالت بیشتر ندارن

پس بررسی کنید هر تغییری چه نوع صدایی تولید میکنه... مثلا سوال من اگه کاسه بزرگ بشه صداس ساز زیر تر میشه یا بم تر ؟

[Guitaro]

یعنی چی مگه میشه شکلش یکی نباشه ولی صداش تغییر نکنه؟ اگر تغییر شکل یکی از عامل های تغییر صداست پس لطفا با استدلال بگید

اینطور نیست که هیچ تغییری نکنه ، تغییر میکنه ولی نه جوری که کاملا محسوس باشه (یعنی نه به اندازه ی فرق گیتار کلاسیک و آکوستیک) یعنی صداش به اندازه ای تغییر میکنه که یه کسی که چند سال با یکیش زده میتونه تشخیص بده که کدوم صدا واسه کدومه ، ولی واسه کسی که زیاد با اون دو تا ساز سر و کار نداشته ، قابل تشخیص نباشه که کدوم کدومه ...

برای مثال : بانجو و ماندولین کلا شکلشون با هم فرق میکنه ، ولی نوعی ماندولین در جنوب ایتالیا هست که من برای اولین بار که یه آهنگ باهاش شنیدم فکر کردم بانجوئه !

منظورم اینه که : درسته که شکل ساز یکی از عوامل تغییر صداست ولی ممکنه وقتی شکل یه ساز عوض میشه ، عاملی مثل جنس سیم هم عوض بشه که تاثیرات تغییر شکل رو خنثی کنه ...

***
در مورد تاثیر اون عوامل هم ، یه سریش خیلی تخصصی میشه ! مثلا اینکه جنس چوب چی باشه ، چه تاثیری میذاره ، این از اون چیزاییه که اکثرا میدونیم تاثیر میذاره ولی اینکه چه تاثیری ، نمیدونیم ...
ولی چند تا از عواملی که میدونم رو میگم :

- جنس سیم : جنس سیم هر چقدر فلزی تر باشه صدا زیر تره ، البته حالا نیاید بگید سیم کنترباس و ویولن جفتش فلزی ان ! اونجا دیگه مساله ی ضخامت سیم مطرح میشه ، یه جنس سیم خودش هر چقدر کلفت تر باشه صداش بم تره ...

- ابعاد کاسه : ابعاد کاسه خودش دو بخش میشه : عمق کاسه و مساحت کاسه ؛ مساحت کاسه تاثیری روی زیری یا بمی صدا نمیذاره ، تاثیرش بیشتر روی حجم صداست... ولی عاملی که باعث میشه صدا زیر تر یا بم تر باشه عمق کاسه ی سازه ، هر چقدر عمق کاسه زیاد تر باشه ، علاوه بر اینکه حجم صدا بیشتره ، صدا بم تره و هر چقدر عمق کاسه کمتر باشه علاوه بر اینکه حجم صدا کمتر میشه ، صداهم زیر تر میشه ...

- تعداد سیم : هر چقدر تعداد سیم های ساز بیشتر باشه ، علاوه بر اینکه وسعت صداییش (اکتاو) بیشتره ، حجم صداش هم بیشتره ، چون با توجه به اصل همنوایی ؛ یه صدا که روی یه سیم به وجود میاریم با سیم های بم تر رزونانس میده و باعث میشه حجم صدایی بیشتری تولید بشه که اون صداها زیاد برای گوش محسوس نیست ولی اگه همون نت رو با خفه کردن سیم های بم تر بزنیم میبینیم که صدای خیلی محدود تری به گوش میرسه ...

- وسیله ای که باهاش ساز میزنن : این مساله توی سازهای رایج بیشتر توی گیتار مشهوده ، واسه گیتار زدن ، حتی طول ناخن هم توی صدای حاصل تعیین کنندست ، حالا اگه گیتار رو با پیک بزنیم ، تفاوت خیلی بیشتر میشه ؛ یا مثلا سازهایی مثل بانجو رو اگه با دست صداش رو در بیاریم به هیچ وجه صدایی مثل صدایی که ما میشنویم نمیده و بیشتر صداش شبیه ویولن ایه که با انگشت به سیمش ضربه بزنیم ، ولی چون بانجو رو با مضراب مخصوص خودش که به انگشت ها می بندن زده میشه اون صدای وز دار ازش در میاد ...

- ارتفاع ساز : ساز هرچی بلند تر باشه (البته منظور قستمیه که سیم ها یا عوامل تولید صدا روشه) حجم صدایی ساز بیشتره و صدای بلندتر و پر تری از سار در میاد.

- ... :دی

خوش باشید.