نظر خواهی: پرويز ياحقی يا بیژن مرتضوی ؟!

[Leon]

امروز داشتم به اين سؤال فکر ميکردم که فرق واقعی يا حقی با بیژن مرتضوی چی هست؟
آيا تکنيک هايی که يا حقی اجرا ميکنه از عهده بیژن مرتضوی هم بر مياد يانه؟يا بعلکس؟
چه فرقی ما بين اين 2 استاد يکی در ضمينه موسيقی پاپ يا سنتی هست؟
نظر شما چيست؟

[Mojtaba]

سلام به نظر من فرق بسیار زیادی بین دو نوازنده و اولیش این هست که استاد یاحقی ذاتا ایرانی نواز بودند یعنی فقط ایرانی کار میکردند ولی بیژن مرتضوی هم کلاسیک میزنن و هم ایرانی البته ایرانی های ایشون آمیختگی با کلاسیک داره من زیاد با نظر حمیدرضای عزیز موافق نیستم چرا که در ایرانی هایی که بیژن میزنه سوری و کرن رعایت شده حالا شاید بخاطر نوع آهنگهای ایشون میزنند زیاد این موارد کاربرد نداشته باشه.

از استاد بدیعی سوال میکنند که فرق شما با یاحقی چی هست؟ استاد حبیب الله بدیعی می گن در تمام موارد چه در آرشه کشی چه در نوع ویبراسیون و تکیه زدن ما با هم فرق داریم حتی ایشون گفتند که سی کرنی که من میگرم با سی کرنی که یاحقی میگیره فرق داره حتی اگر کوکهامون کاملا با هم یکی باشه الببته منظور ایشون این نبود که من درست میزنم یا اون غلط میزنن منظورشون به حس نوازندگی هست که حس هیچ نوازنده ای توی دنیا با یک نفر دیگه شبیه نیست.

100 درصد از عهده هر کدومشون بر میاد مه مثلا تکنیکهای هم دیگه رو اجرا کنند مثلا من از استاد یاحقی آهنگی گوش کردم که به تقلید از بدیعی آرشه پرونی انجام میدن و یا از بیژن هم دیدم که بعضی از جملات مخصوص استاد یاحقی رو اجرا میکنند

[arian]

من حقيقتش خيلي برام سخته اگر بخوام كه پرويز ياحقي را با بيژن مرتضوي مقايسه كنم . شايد اگر به مقايسه پرويز ياحقي و لقمان ادهمي و يا فريد فرجاد ميپرداختيم كه دو تن از نوازندگان با سابقه كشور ما ميباشند بهتر مي بود.
همه ي دوستان عزيز خصوصيات منحصر به فرد نوازندگي مرحوم پرويز را ميدانند . كساني كه حتي اندكي با ويولن آشنايي دارند به راحتي قطعه ي نواخته شده از سوي ايشان را از ديگران تشخيص ميدهند . پس پرويز در نوازندگي ويلن صاحب سبك بوده است. وقتي نوازنده اي به مرحله اي از شناخت و تجربه ميرسد كه ديگر صداي سازش تداعي كننده نامش در ذهن مخاطب ميشود و سبك او را تداعي ميكند بي شك به مرحله استادي رسيده است. سبك هر استاد شامل حس و لحن وتكنيك هاي خاص اوست. ما در كشور خود استادان بزرگ و خوب نوازنده ويولن داشته ايم كه هيچگاه نتوانسته اند خود را از زير سايه استاداني نظير مرحوم پرويز و اسدا... خارج نمايند و صاحب شخصيت خاص خود در جامعه موسيقي خود شوند. تقليد براي هر نوازنده اي در برهه اي از دوران آموزش واجب است ولي چنانچه اين تقليد همچنان ادامه يابد نشاندهنده آن است كه اين هنرمند هنوز در دوران هنرجويي است نه استادي .
به نظر من هر نوازنده اي خواهند توانست با ممارست و تمرين و پشتكار به تكنيك ساير استادان دست يابد و قطعات را همچون او كپي كرده و بنوازد ولي هرگز نخواهد توانست ذوق ، استعداد و حس را از استادان ديگر كپي و به خود انتقال دهد .
فريد فرجاد نوازنده ي توانايي است كه با برخورداري از ويولن كلاسيك خود توانسته است گامهاي بزرگي بردارد و هرگز درصدد ياحقي شدن و جا پاي وي گذاشتن نداشته است ولي متاسفانه مهاجرت به خارج از كشور امكان ادامه و مطرح شدن وي را به عنوان يك استاد را كمرنگ تر نموده است.
لقمان ادهمي نيز با عشق به حس موسيقي ايراني همواره سعي نموده است جا پاي بزرگ اسطوره ويولن مرحوم پرويز گذارد و آثار بسيار زيبايي را ارائه نموده است ولي هنوز نتوانسته به شخصيت ممتاز خود آنگونه كه شايسته وي ميباشد دست يابد . بدون شك مهاجرت ايشان و دوري از وطن ضايعه اي است كه باعث تاخير در شكل گيري شخصيت هنري ايشان گرديده است.
و اما بيژن مرتضوي . ايشان در نوازندگي ويولن شروعي طوفاني داشتند به گونه اي كه اغلب تصور ميشد كه پرويز ديگري زاده گرديده ولي متاسفانه مشكلات جامعه موسيقي لس انجلسي ايشان را به جاي ادامه نوازندگي به سمت و سوي خوانندگي كشاند و نظيري كفي بر روي آب موجب حذف ايشان شد .
البته تكنيك نوازندگي مرحوم پرويز را اصلا بنده نميتوانم با تكنيك نوازندگي بيژن در زمان اوج كار وي مقايسه نمايم . مرحوم پرويز ياحقي تكنواز بود و صداي ساز وي را ميتوانيد بدون هيچگونه دست كاري تكنولوژيكي شفاف و زيبا شنيد در حاليكه بيژن بيشتر از اركستر استفاده مينمايد تا خلاء هاي ناشي از قطعات را در لابلاي صداي تمپو و سازهاي ديگر پر نمايد . همچنين سبك مرحوم پرويز در ساخت ملودي و قطعات زيبا كه حاصل تجربيات و عشق دوران خود بوده است از نظر بنده در روح و ذوق و حس بيژن گنجانيدني نيست. . بيژن به تناسب خواسته هاي جامعه به نوعي از موسيقي عامه پسند و روزمره روي آورده است كه نخواهد توانست نام وي را چونان پرويز ياحقي جاودانه نمايد . پرويز هرگز به ساخت و اجراي قطعات كليشه اي نميپرداخت ولي آثار كليشه اي را امروز در كار بسياري از هنرمندان و به وفورميتوان يافت.
مورد ديگر تاثير گذاري ياحقي در موسيقي ماست. شايد در ميان هنرمندان نوازنده ويولن كمتر بتوان گزينه اي را يافت كه اينقدر تاثير گذار بر موسيقي سرزمين ما باشد .

[Mojtaba]

آرین من فکر شما به بهترین شکل ممکن که میتونستید فرق این دو استاد را بیان کردید

ببینید من اصلا منظورم این نیست که یاحقی خوب میزنه و یا بیژن بد میزنه به قول استاد بدیعی که اینجا فقط حس درونی ی آدما هست که بیان کننده قدرت نوازندگی اونها هست که به نظر من این حس در استاد یاحقی بسیار زیاد بود به گونه که اگر ساعتها مثلا دشتی میزدند هیچ جمله ی تکراری بکار نمی بردند حتما دوستان آثار خصوصی ایشون رو گوش کردند و مشاهده کردند که بدون جمله ی که دوبار تکرار کنند 45 دقیقه ابوعطا میزنند یا حتی در نوارهای طراوت ایشون به عینه مشاهده میشه.

[خان]

ساز من ویولن نیست ولی جسارت میکنم و تو این تاپیک شرکت میکنم.

به عقیده من لئون عزیز با عنوانی که برای این تاپیک گذاشته لطف خیلی زیادی به آقای بیژن مرتضوی کرده ، و ایشون رو خیلی بالا آورده .
حتم داشته باشید که مرتضوی نوازنده چیره دستی هست و نزد اساتید قابلی هم درس گرفته ولی این مقایسه در هر زمینه ای قابل بحث و از خیلی موارد مردود است.
مطمئن باشید اگر شخصی همچون پرویز یاحقی موقعیت های بیژن مرتضوی را برای درخشش در صحنه بین المللی داشت، موفقت های بیشتری کسب میکرد و درخشان تر ظاهر میشد.

در نهایت به عقیده من که کار هر دو نفر را دوست دارم و میپسندم مقایسه این دو نفر کاره درستی نیست و باعث میشه یا یکیشون خیلی پایین بیاد یا یکی دیگه خیلی بالا بره...

[Leon]

شهامت داشته باشيد.

به جای بحث های معمول،کمی هم بحث های غير قابل انتظار واقعاً به جاست.
ببيبنّيد در تاپيک کنسرت مشترک داريوش و شجريان،چه مطالب جالبی عنوان شد که اصلاً به بحث تاپيک هم نميخورد،ولی در جای خود ارزنده هست.

به دور از تعسب خيلی اتفاقاً جالب هست که توانايی های اين دو هنرمند رو از لحاظ موسيقيايی درک کنيم.

اتفاقاً دنيای مجازی محل بحث در مورد اين چنين تاپيک هايی هست،خوب از نظرات همه دوستان تشکر ميکنم ببينيم بحث به کجا خواهد رسيد.

[Leon]

سلام بنده اطلاع چندانی از نوازندگی پرویز یا حقی ندارم .
اما فکر می کنم فرق عمده نوازندگیشون این باشه که در ویلن پرویز یا حقی ما فواصل سه چهارم پرده می بینیم . اما در ویلن مرتضوی همه ی فواصل ایرانی تمپره شده استفاده شده در واقع موسیقی همون موسیقی ایرانی صدا می ده اما کرن ها به بمل و سری ها به دیز تبدیل می شه . البته من تا حالا نشدیدم مرنضوی ویلن ایرانی رو با کرن و سری بزنه و همیشه تمپره شده زده .

ميشه کمی بيشتر در مورد فواصل سه چهارم پرده در ویلن پرویز یا حقی و تمپره در نوازندگی بيژن توضيح بديد.!

[golden_behzad]

فقط استاد مرتضوی

[arian]

فقط استاد مرتضوی

دوست عزيز سلام .
ممنون از اينكه نظر خودتون را فرموديد ولي كاش براي گفته هاي خودتون دلايلي هم مي آورديد . بنده براي نظرات خودم دليل مي آورم . كه به عنوان مثال ويولن با نام ايشون در خاطره ها تداعي ميشه ، يا قطعاتي كه ايشون ساخته اند جزو آثار ماندگار موسيقي ما شده اند . يا اينكه ايشون در موسيقي ما بسيار تاثير گذار شده اند و... اي كاش شما هم دلايل خود را ميفرموديد تا بتوانيم نتيجه ي بهتري از بحث بگيريم.

[Hmd_N]

آرین جان و مجتبی جان بسیار عالی به خصوصیات نوازندگی و خصوصیات کلی استاد یاحقی و بیژن مرتضوی پرداختند.

به قول آرین جان بیژن مرتضوی نوازنده ای بسیار توانا و قابل تحسین است، ولی ایشون در حال حاضر به نظره من بیشتر میشه گفت خواننده شدند تا اون بیژنی که همه به عنوان نوازنده ی توانای ویولن میشناختیم. نمیخوام بگم خوبه یا بده، ولی به نظره من دیگه بیژن جایگاه قبلی خود یعنی بیژن مرتضوی رو بین علاقه مندان ویولن نداره !
بازم به نقل از دوستان، استاد یاحقی سولو نواز قحاری بودند در حالیکه بیژن بیشتر به کارهای ارکستری و گروهی میپردازند و این خود میتونه نشونه ای از قدرت نوازندگیه بالای استاد یاحقی داشته باشه.
استاد یاحقی تمام قطعات خود را خودشان آهنگسازی کردند (قطعات سولو) ولی بیژن مرتضوی اینطور نبوده و اجراهایی از قطعات دیگران هم دارند که اینم خود میتونه نشونه ای از قابلیت های توانای استاد یاحقی باشه.
تکنیک های یاحقی همه جا شناخته شده است و به نظره من حتی تقلید از این تکنیک ها هم بازم صدای ساز یاحقی نمیشه. به نقل از آرین جان : تقليد براي هر نوازنده اي در برهه اي از دوران آموزش واجب است ولي چنانچه اين تقليد همچنان ادامه يابد نشاندهنده آن است كه اين هنرمند هنوز در دوران هنرجويي است نه استادي .
یک نکته ای که به نظره من خیلی مهمه واسه یه نوازنده یعنی قدرت نوازندگیشو میشه از روی این نکته خیلی بیشتر فهمید همین نکته ای بود که مجتبی جان به خوبی بهش اشاره کرد : بدون جمله ی که دوبار تکرار کنند 45 دقیقه ابوعطا میزنند ! شما قطعه ای بیارین که یاحقی یه جملرو دوبار تکرار کرده باشه !

در کل نظره منم اینه که درسته بیژن مرتضوی از ویولنیستای خیلی خوب کشورمون هستند و جای خود داره نوازندگیه ایشون ولی اینکه بخواییم ایشون رو با استاد یاحقی بسنجیم یخورده فکر کنم زیاد باشه !

[Mojtaba]

یکی از نکات دیگری که جناب آرین و حمید عزیز به اون اشاره کردن. که باعث فرق بیشتر استاد یاحقی با بیژن میشه این هست که استاد یاحقی صاحب سبک بود یعنی خودشون پایه گذار تکنیکهای آرشه کشی و تکیه زنی و از همه مهم تر ویبراسیون جدیدی بودند که مختص به خودشون بود هنوز هم اساتید ویلن در بعضی از تکنیکهای ایشون موندند.

البته اینم باید بگیم که ما بداهه نوازی و یا چیزی به این صورت از بیژن نشنیده ایم که مثلا بیژن بیاد در سگاه سلو بزنه و یا چهارمضراب بزنه. یکی از دوستان بنده به نام محمد محمدی که قبلا در تاپیک پدیدهای جوان ویلن ایشون رو معرفی کرده بودم . ایشون بیژن مرتضوی رو از نزدیک دیدن و حتی برای بیژن ساز زدن و ایشون هم ساز زدن بیژن رو از نزدیک دیدن . ایشون میگفتند باید ویلن زدن بیژن رو از نزدیک ببینی تا بفهمی چی میزنه به گفته ایشون بیژن قدرت زیادی در چهارمضراب نوازی و همچنین بداهه نوازی دارنو تکنیک های زیادی را در حال نواختن اجرا میکنند ولی متاسفانه همونجوری که گفتم ما آثاری از بیژن به این صورت ندیده ایم و همه قطعات ظبط شده از ایشون بصورت آهنگ و ملودی هست

[Leon]

البته اینم باید بگیم که ما بداهه نوازی و یا چیزی به این صورت از بیژن نشنیده ایم

من يک اجرا دارم از بيژن ،اگر اشتباه نکنم در افشاری هست،با تنبک علی تولّلی و سنتور محمّد حيدري

Download

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[golden_behzad]

سلام خدمت دوستان . نظراتی که دوستان می فرمایند در مورد استاد یاحقی کاملا درست بوده و در آن شکی نیست ولی نظراتی را که نسبت به استاد مرتضوی گفته شده با کمی بی لطفی بیان شده . استاد مر تضوی چندین آهنگ بین الملی دارند . تکنیک های آرشه کشی و پوزیسیون و ... مخصوص به خودشان را دارند . و سبک و جذابیت اجرای آنرا در هیچ کنسرتی نه دیده نه شنیده ام . من آهنگ های زیادی را ار استاد یاحقی نشنیده ام یا با کیفیت نسبتا پایین شنیده ام . البته این ها نظرات شخصی بنده می باشد به هر حال هر دو استاد از اساتید ویولن می باشند و باید زحمات آن ها را ارج نهاد و سپاس گذار آن ها بود.

[bamdadonline]

با اینکه بنده در موسیقی ایران فقط از علم بالای موسیقی شادمهر عقیلی و نوازندگی تمامی سازهای ایشان و مخصوصا ویلن ایشان خوشم میاد اما بیژن مرتضوی رو هم یکی از نوابغ موسیقی ایران میدونم. البته نه در مقام مقایسه با اعجوبه ای همچون موتسارت. ولی بیژن از سن بسیار پایین چنان استعداد سرشاری از خود در موسیقی و آهنگسازی و ارکستراسیون نشان داد که نمی توان به همین راحتی گقت یاحقی از بیژن بهتر بوده و بس.
اولا مقایسه استاد بی مانند یاحقی با جناب مرتضوی سخت و شاید غلط باشه اما به نظر من پرویز یاحقی از نظر تکنیکهای نوازندگی ویلن استاد به تمام معنا و بهترین ویلنیست سبک ایرانی بوده. ولی در سبک کلاسیک و تلفیق آن با سنتی استاد یاحقی تا اونجا که من اطلاع دارم اثری نداشتن که بشه با بیژن مقایسه کرد. اما نظر شخصی بنده اینه که بیژن مرتضوی , شادمهر عقیلی و بقیه اساتید قدیمی ویلن همچون همایون خرم همه در بالاترین سطح نوازندگی ویلن هستن... بسیار خوشحال میشم اشتباهات بنده حقیر رو اصلاح کنید.

[*nvidia*]

در مورد گفته ی دوست عزیزمون جناب حمید رضا باید بگم که من فکر می کنم که بیژن هم برای قطعات ایرانی خودش از سری و کرن هم استفاده می کنه و نظر من هم با مجتبی جان یکی هست.

در مورد نوازندگی این دو استاد باید بگم که این دو استاد گرامی سبک های کاملا متفاوتی دارند.
استاد یاحقی همان طور که مجتبی جان اشاره کردند از توانایی بسیار بالا و خیره کننده و بی نظیر در بداهه نوازی برخوردار بوده اند و زمان های طولانی در مواردی بالای 1 ساعت را بداهه نوازی می کردند و بدون تکرار و آلبوم های ایشان هم این نکات را تایید می کند.
گفته ی آرین خان را هم که فرموده بودند که بیژن از ارکستر در اکثر موارد استفاده می کنه را کاملا قبول دارم
و این هم یک دلیل بیشتر نداره و آن هم این هست که به نظر من بیژن تک نواز قدری نیست یا حداقل در آثارش چنین چیزی مشاهده نمیشه. البته تکنیک بسیار بالا ی استاد بیژن مرتضوی را انکار نمی کنم.
در موسیقی ایرانی حس حرف اول را می زند. استاد یاحقی در نوازندگی از آکورهای بسیار و در مواردی هم از آکوردهای زیر به جای اکورد های بم استفاده می کردند. لازم به ذکر هست که استاد یاحقی یک از اساتید صاحب سبک موسیقی ایران(همانند اساتید:ملک-بدیعی-خرم و...) بودند . در صورتی که به نظر من بیژن مرتضوی حداقل در موسیقی ایرانی صاحب سبک نیست. چون صاحب سبک شدن در موسیقی ایرانی کار بسیار دشواری می باشد.
استاد یاحقی هم آهنگ ساز بسیار قهاری بودند و هم نوازنده ی ماهری. اما بیژن مرتضوی فقط یک نوازنده ی خوب هست. (بیشتر قطعات ایشان هم ساخته ی آهنگ سازان دیگری است)
استاد یاحقی یک سنتی کار بودند در صورتی که بیژن یک کلاسیک کار هست.
در قطعات بیژن مرتضوی از میکس های کامپیوتری هم استفاده میشود . در صورتی که در قطعات استاد یاحقی از این امکانات استفاده نمیشد چون نیازی به آن ها نداشت.
در مورد شهرت این اساتید باید بگم که استاد یاحقی در زمان خود شناخته ترین نوازنده و آهنگساز ایرانی بودند(در مجله هنر و موسیقی خوانده بودم که در قبل از انقلاب هنگامی که رادیو می خواست نوازندگی این استاد گرامی را پخش کند همه دست از کار می کشیدند و پای رادیو می نشستند و به نوازندگی این استاد گوش میدادند و چون رادیو های بسیار زیادی هم زمان روشن بودند به علت مصرف زیاد رادیو های قدیمی شهر دچار کمبود برق میشده.)
اما متاسفانه اکثر جوانان امروز اصلا نمیدانند پرویز یاحقی چه کاره بود. فقط کافی هست که در مورد dj وهزا جور... صحبت کنی می بینی که همه صاحب نظر هستند.
ضمنا خود استاد هم فردی نبوده که دنبال شهرت باشد.
در بعد بین المللی هم شرایط برای حضور اساتید ایرانی در خارج از کشور فراهم نبود(من واقعا تاسف می خورم به حال جامعه ی بین الملل که از حضور این استاد گرامی بهره ای نبردند-دربعضی از کنسرت ها مثلا یانی 2007 دیدید با این که نوازنده ویلن چندان هم با حس نمیزند اما همه ی حضار چطور غرق در احساسات شده اند)
در کل با اینکه حوزه ی فعالیت این اساتید کاملا از هم جدا هست و شاید انتخاب بین این اساتید کار درستی نباشد من از هر نظر استاد یاحقی را انتخاب می کنم.
متاسفانه بعضی از دوستان فکر می کنند که از نظر تکنیکی اساتید اصیل از کیفیت بالایی برخوردار نیستند
اما باید بگم من مطمئن هستم که اساتیدی مانند ملک یاحقی بدیعی از تکنیک بسیار بالایی و حتی بالاتر از مرتضوی برخوردار بودند .
از دوست خوبم [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] هم خواهش می کنم اینقدر سعی نکنند که شادمهر رو جزو اساتید موسیقی ایرانی به اعضای سایت القا کند. در این تاپیک اصلا بحث شادمهر نیست.
شما با این کار خود به اساتید ویلن ایرانی(استاد یاحقی-استاد ملک-استاد بدیعی-استاد صبا-استاد خرم و ...) توهین می کنید.

[bamdadonline]

در پاسخ دوست خوبم جناب Nvidia : شما چه بخواهید و چه نخواهید شادمهر جزو اساتید ویلن حساب میشه. خیلی ساده است راهی رو که اساتیدی که شما اشاره کردید در 50 سال رفتن شادمهر بدلیل نبوغ بالای موسیقی و پشت کار زیاد در 20 سال طی کرده. فقط کافیه به بیوگرافی کامل او رجوع کنید. وقتی به بیژن میگید استاد شادمهر هم در همون سطحه. البته جمله من یه کمی ابهام داشت. اصلا بحث شادمهر نبود.
از نظر شخص من اصلا نمی شه بیژن رو با نوازندگان نسل قبل مقایسه کرد. که حالا به یکی بگیم استاد و بقیه بشن هویج(با عرض معزرت)... موفق باشید.