آثار به جای مانده از کمانچه نوازان دوره قاجار

[Kamanche]

پس از امکان یافتن ضبط صدا بر روی لوله های فونوگراف و بعدها بر روی صفحات گرامافون ، از نوازندگانی موسیقیدانان ایرانی صفحات متعددی ضبط شد. که در این میان کمانچه نوازان سهم به سزایی داشتند. صفحات گوناگونی از کمانچه نوازی های حسین خان اسماعیل زاده ، باقر خان رامشگر ، محمدخان و صفدرخان و ... چه به صورت تکنوازی و چه با همراهی آواز بر جای مانده که در این میان گویا سهم باقر خان از بقیه بیشتر بوده است بعضی از این آثار به لطف اهالی هنر و موسیقی ، جسته گریخته بر روی اینترنت هم قرار گرفته است.

هدف این تاپیک حتی المقدور، جمع آوری آثار نواخته شده و برجای مانده از کمانچه نوازان به نام عهد قاجار است. آثاری که با توجه به نیازی که نسل جوان به شنیدن ساز قدما دارد ، می تواند به آشنایی هر چه بیشتر آنان با شیوه های نوازندگی این ساز در دوره ی قاجار کمک کند.
امیدوارم دوستانی که آثاری از این دست در آرشیو دارند در پیشبرد هر چه بهتر این تاپیک کمک کنند.

- - - - - - - -

آثار ضبط شده از کمانچه دوره قاجار

به طور کلی 5 نوبت ،ضبط صفحه از موسیقی دانان ایرانی در دروه قاجار صورت گرفته است :

1- در سال1284 شمسی (1906 م) در تهران با همکاری کمپانی گرامافون که مصادف با آخرین سال حکومت مظفرالدین شاه بوده است.

2- در سال 1290شمسی (1912 م) درتهران ، باز هم توسط نمایندگان کمپانی گرامافون و مصادف با اویل حکومت محمد علی شاه .

3- سفر پاریس ، به سال 1285 شمسی (1907 م) - هیاتی متشکل از هنرمندان ایرانی شامل : آقا حسینقلی فراهانی ، سید احمد خان ، باقرخان ،اسدالله خان ، محمد باقر لبو .

4 - سفر لندن ، به سال 1287 شمسی (1909 م) - شامل هیاتی مرکب از هنرمندان : درویش خان (تار) ، طاهرزاده (آواز) ، باقر خان (کمانچه) ، حسین خان هنگ آفرین (ویولون) ، اسدالله خان (سنتور) و رضا قلی خان نوروزی (آواز)

5- سفر تفلیس ، به سال 1292 شمسی (1914 م) - شامل گروه هنرمندان : درویش خان ، طاهرزاده ، باقر خان ، اقبال السلطان ، و عبدالله دوامی

در این پنج نوبت ضبط صفحه ، از 5 نوازنده ی کمانچه ، آثاری بر روی صفحه ضبط شد که به شرح زیر است :

1- باقرخان رامشگر - فعال ترین هنرمند در عرصه ی ضبط صفحه و برجای گذاشتن اثر و باقی ماندن آن . به طور کلی 78 اثر از کمانچه باقر خان ضبط شده است.

باقر خان رامشگر

2- حسین خان اسماعیل زاده - که در سال 1912، 16 روی صفحه از وی ضبط شده شامل : 3 صفحه با آواز محمد خان ، ا صفحه با آواز مشهدی روح الله سمسار، 7 صفحه به همراه آواز جناب دماوندی و 5 صفحه سلو

حسین خان اسماعیل زاده

3- صفدر خان - آثار ضبط شده از کمانچه صفدر خان ، که نوازنده ی نی هم بوده ، 7 روی صفحه در سال 1906می باشد . که 2صفحه ی ان همراه با آواز علی خان نایب السلطنه و 5 صفحه ی آن به همراه اواز قلی خان شاهی در دستگاه نوا اجرا شده است.

4 - نایب علی رئیس - در سال 1906 ، 5 روی صفحه از کمانچه وی ضبط شده که به نظر میرسد از نوع مطربی و همراهی با آواز حسین جان رقاص بوده است.

5 - محمد خان - در سال 1906 ، 3 روی صفحه از کمانچه ی وی ضبط شده که به همراه آواز قربان خان شاهی بوده است.

- - - - - - - -

قسمت دوم متن نوشته شده
قسمتی است از سخنرانی امیر منصور در نهمین جلسه ی پژوهش در موسیقی دستگاهی ایران مورخ 7 آذر 82 در موسسه ی آوای مهربانی

[Kamanche]

اولین نمونه ، اجرای منحصر به فردی از کمانچه نوازی حسین خان اسماعیل زاده است در دستگاه چهارگاه. ذکر یه نکته ضروریه که مسلما نباید انتظار کیفیت انچنانی ازاین آثار داشت اما به هر حال برای علاقه مندان ، همین کیفیت ضعیف هم قابل استفاده و تحمله.

تکنوازی کمانچه حسین خان اسماعیل زاده
دستگاه چهارگاه
سال ضبط : 1290 خورشیدی (1912 م)
حجم : 1.23MB
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[Kamanche]

با سلام به همه علاقه مندان
امیدوارم اولی رو تونسته باشید دانلود کنید.
- - - - - -
دومین اجرای انتخاب شده تصنیفی هست به اسم ای آیتی ز رویت.
کمانچه باقر خان رامشگر
آواز عبدالله خان دوامی
سال اجرا :1292 خورشیدی (1914 م)
حجم : 2.73MB
نکته ی قابل ذکر دیگه اینکه کیفیت این اجرا نسبتا بهتر از نمونه های مشابهه.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[Kamanche]

با سلام به دوستان هنرمند
نمونه ی سوم از اجراهای کمانچه نوازان دوره قاجار باز هم مربوطه به باقر خان رامشگر.

- - - - - -

تصنیف حجاز
آواز : رضا قلی خان نوروزی
کمانچه : باقر خان رامشگر
سال اجرا : 1287 خورشیدی (1909 م)
حجم : 2.64MB

- - - - - -

چون کیفیت نسبتا خوبی داره و نمونه ی خوبیه برای آشنایی با شیوه ی کمانچه نوازی دوره قاجار و همینطور تصنیفیه بسیار زیبا ، شنیدنش رو به همه پیشنهاد میکنم .
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

- - - - -

ضمنا این اجرا رو از CD تصنیف های رضا قلی خان نوروزی که به وسیله ی موسسه ی آوای مهربانی تهیه شده انتخاب کردم.

[agha_ali2000]

ببخشيد پس چي شد... بقيه اش را ميگوم...
راستي من اگه بخوام از اين دست آهنگا را گير بيارم ميشه راهنمائي كنيد عنوان مجموعه و شركت فروشنده را در تهران؟

[Kamanche]

با سلام به شما
دوست عزیز این گونه آثار رو به ندرت در اینترنت میشه پیدا کرد. من هم چند نمونه ای بیشتر ندارم . سعی بنده هم بر اینه که هفته ای یک نمونه رو در این تاپیک قرار بدم و امیدوارم با کمک دیگران آرشیوم رو گسترش بدم .

از این دست آثار ، موسسه آوای مهربانی نمونه های بسیار زیاد و متنوعی رو منتشر کرده. که میتونید به آدرسشون در خیابان سهروردی پایین تر از عباس آباد کوچه شاهرخ پلاک 6 مراجعه کنید .

[Kamanche]

نمونه ی چهارم باز هم مربوطه به باقر خان رامشگر.
کیفیت اثر هم نسبتا خوبه .

تصنیف دشتی
کمانچه باقر خان رامشگر
آواز رضا قلی خان نوروزی
سال ضبط : 1287 خورشیدی (1909 م)
حجم : 2.69MB


[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[mina_v57]

سلام
ببخشید این دوتا فایل
تکنوازی کمانچه حسین خان اسماعیل زاده
دستگاه چهارگاه
کمانچه باقر خان رامشگر
آواز عبدالله خان دوامی
را نمیشه دانلود کرد. چرا؟

[Kamanche]

سلام
ببخشید این دوتا فایل
تکنوازی کمانچه حسین خان اسماعیل زاده
دستگاه چهارگاه
کمانچه باقر خان رامشگر
آواز عبدالله خان دوامی
را نمیشه دانلود کرد. چرا؟

سلام به شما
بله با عرض معذرت
گویا مشکلی پیش اومده .
هر دو تا رو تصحیح کردم.
ممنون از تذکر شما .

[Amir]

آقا واقعا دست مریزاد

این تاپیک رو اگه سازمان میراث فرهنگی ببینه حتما ضبطش می کنه

قربان این همه زحمتت

امیدوارم اهلش استفاده کنند

[Kamanche]

با سلام
اجرای بعدی یک نمونه ی بسیار زیباست از تکنوازی حسین خان اسماعیل زاده ، درآواز بیات ترک
شنیدنش رو به همه توصیه میکنم .

تکنوازی کمانچه حسین خان اسماعیل زاده
آواز بیات ترک
سال ضبط : 1290 خورشیدی (1912 م) در تهران
مدت زمان : 03:13
حجم : 1.29MB

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[Kamanche]

با سلام . نمونه ی بعدی تصنیفی است در همایون . حاصل سفر چهارم هنرمندان ایرانی .

تصنیف همایون
کمانچه : باقر خان رامشگر
آواز : رضا قلی خان نوروزی
ضبط : 1287 خورشیدی (1909 م) درلندن
مدت زمان : 3:06

حجم :2.85MB


[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[Kamanche]

تصنیف هر که را بخت...
کمانچه : باقر خان رامشگر
آواز : عبدالله خان دوامی
ضبط : 1292 خورشیدی (1914 م) در تفلیس
زمان : 3:06
حجم :2.83MB

از [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] دانلود کنید .

برگرفته از CD تصنیف های دوره قاجار ، منتشر شده توسط موسسه ی فرهنگی هنری ماهور .

[Kamanche]

آواز مخالف سه گاه
کمانچه : باقر خان رامشگر
آواز : عبدالله خان دوامی
ضبط : 1292 خورشیدی (1914 م) در تفلیس
زمان : 3:03
حجم : 2.89MB

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

استاد دوامی

قطعه ، برگرفته از آلبوم تصنیف های دوره ی قاجار ، منتشر شده به وسیله شرکت فرهنگی هنری ماهور .

ایستاده : استادعبدالله دوامی
نشسته از راست : باقر خان رامشگر ، درویش خان

[Kamanche]

سلام
اثر اجرا شده ی بعدی اجرایست بسیار زیبا از آواز سید حسین طاهرزاده و کمانچه باقر خان رامشگر . حاصل آخرین سفر هیئت ایرانی به تفلیس .

نکته :
1. توجه شنوندگان را به فواصلی که باقر خان برای نواختن دستگاه همایون استفاده میکنند جلب میکنم .
2 . این اجرا از آلبوم صد سال آواز ، منتشر شده توسط شرکت فرهنگی هنری ماهور برداشته شده . متاسفانه در این نمونه ، آخر اجرا ، هنگام جواب آواز باقر خان صدا قطعه می شود . بنده اطلاع دقیقی ندارم که آیا نمونه ی مادر نیز به همین شکل بوده یا صدا به وسیله ناشر قطع شده است.

ساز و آواز همایون
آواز : سید حسین طاهرزاده
کمانچه : باقر خان رامشگر
ضبط : 1292 شمسی (1914 م) در تفلیس
زمان : 02:58
حجم : 2.72MB

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[Kamanche]

با سلام

نمونه ی دهم اثریست از کمانچه صفدر خان با همراهی آواز قلی خان شاهی .
صفدر خان علاوه بر نواختن کمانچه ، در نوازندگی نی هم تبحر داشته و چند صفحه از نی نوازی او با خوانندگان مختلف به جا مانده .
* متاسفانه تصویری از صفدر خان در دسترس نیست که بتوانم از آن استفاده کنم .

کمانچه صفدر خان
آواز: قلی خان شاهی
ضبط : 1285 خورشیدی (1906 م) در ایران
زمان : 03:28
حجم : 3.19MB

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]