استاد شاپور نياكان

[salemi]

سالها پيش از اين با مرحوم ابوي در چهارراه ولي عصر ميرفتيم كه اقايي جلوامد و سلام كرد و پدر ايشان را در اغوش گرفت. بعد از لحظاتي متوجه شدم كه ايشان شاپور نياكان استاد و نوازنده شهير ويلن است. بعدها از پدر شنيدم به غير از مراتب هنري ،اقاي نياكان چندين فوق ليسانس دارد و همچنين ترجمه هايي از زباهاي فرانسه و انگليسي و الماني به فارسي از وي به يادگار مانده است. شاپور نياكان از خانواده اي بسيار نامي و اصيل بر امده بود برادرش معاون وزير كشور بود البته در ان زمان... يكي از دلايل اينكه حق مطلب در مورد ايشان به طور كامل ادا نشد كه هيچ حقش را ضايع نيز كردند همين بزرگزادگي و مناعت طبع او بود. مرحوم اسدالله ملك به غير از صبا مدتي نيز شاگرد شاپور نياكان بود و اگر به ساز شاپور گوش دهيد شباهت پنجه ملك را به ايشان درميابيد. حتي چهار مضراب گريه ليلي و چهار مضراب اصفهان مرحوم ملك را منصوب به شاپور نياكان ميدانند البته در صحت و سقم اين مسئله بسيار شك و ترديد وجود دارد اين مطلب را از اين جهت عنوان كردم كه با وجود اين مسائل ان روز پدرم از او پرسيد:شاپور چرا كار نميكني و ويلن را رها كرده اي كه شاپور در جواب گفت:
(پرويز و اسدالله و حبيب دست را در اين ساز جايي گذاشته اند كه ما دست به ساز نبريم بهتر است.)
دريا پراست از گهر و دم نميزند
يك بيضه مرغ دارد و فرياد ميكشد

[arian]

شاپورنیاكان نوازنده ویولون، درموسیقی خودآموخته بود. درسال های 1320تااواسط دهه1330 ازمحبوب ترین نوازندگان ویولون بود وآثارمتعددی ازاو باصدای روح بخش ضبط شده است ونوارهای خصوصی متعددی نیزدارد كه یكی از بهترین های آنها با صدای محمد رضا شجریان است. نیاكان نیز هنرمندی دلسوخته وپاكباخته بود واستعدادی نادر كه خود نیز قدرخود رانشناخت

[arian]

خيلي‌ وقتها پيش‌ از اين‌ مرده‌ بودم‌
زخم‌ اين‌ زندگي‌ رو خورده‌ بودم‌


„شاپور نياكان” از نوازنده چيره دست و شيرين نواز ويلن در ايران است كه در سال ‪ ۱۳۰۵‬درنطنز كاشان به دنيا آمد، پدرش از شاگردان مرحوم درويش خان بود وبه زيبايي تار مي‌نواخت.

از كودكي به موسيقي علاقه‌مند شد و هر زمان كه پدرش دست به ساز مي‌برد او دست از همه كارها حتي بازيهاي كودكانه مي‌كشيدوبه پنچه‌هاي پدر خيره مي‌شد تا اين‌كه در‪ ۱۴‬سالگي با ويلني كه پدر برايش خريده بود به تمرين پرداخت و رديف‌هاي موسيقي ايراني را با كمك پدر به صورت سينه به سينه آموخت.

درسال ‪ ۱۳۲۳‬به‌تهران آمد و با استادان موسيقي آن زمان آشنا شدو تكنيك‌هاي موسيقي را نزد يك معلم آلماني فرا گرفت.

شادروان نياكان‌بلافاصله پس از آموختن فنون موسيقي به راديو رفت و از سوي سوي „مشيرهمايون شهردار” مورد آزمون قرار گرفت و از آن سربلند بيرون آمد.

و اركستر پنج راديو را تشكيل داد.

در اين شبكه با هنرمندان بنامي همچون „فرهنگ شريف” ، „حسين همدانيان” ، „انوشيروان روحاني” ، „مهدي تاكستاني” ، „ميرفتاح بازرگان” ، „عمادرام” ، „سلمكي” برنامه اجرا مي‌كرد.

اولين آهنگ نياكان „طوفان عشق” نام داشت كه در فيلمي به همين نام اجرا شد، اين هنرمند بيش از ‪ ۳۰۰‬آهنگ ساخت كه شعر اغلب آنها از خودش بود.

آثارش به سرعت با استقبال مردم روبه رو مي‌شد و در كوچه و خيابان زمزمه مي‌كردند.

در طول فعاليت هنري با خوانندگاني همچون „منوچهر همايون پور” ، „قاسم جبلي” ، „منوچهر شفيعي” ، „بهرام سير” ، „اكبرجغه” ، „حسن طاووسي” ، „هوشنگ شوكتي” وبسياري ديگر همكاري كرد.

وي بجز درنوازندگي، تعليم هنرجو و ترانه سرايي‌دستي داشت و با زبان فرانسه آشنايي داشت و شغل اصلي‌اش معلمي بود به همين جهت در زمان خود جزو با سوادترين هنرمندان كشور محسوب مي‌شد.

وي در آهنگسازي و تكنوازي روش و متد خاص خود داشت و خود را محصور رديف و چارچوب قواعد موسيقي نمي‌كرد به همين جهت با مسوولان موسيقي راديو اختلاف داشت تا اين كه سرانجام اين اختلاف بالا گرفت و بصورت قهر، راديو را ترك كرد.

از آن پس ديگر درمجالس عمومي ساز نزد و تنها در محافل دوستانه دست به ساز مي‌برد.

„امين‌الله رشيدي” خواننده پيشكسوت در كتاب „عطرگيسو” مي‌نويسد : شاپور نياكان نوازنده چيره دست و خوش قريحه،از پنجه‌هاي خارق‌العاده‌اي برخوردار بود.

نياكان به‌جز آهنگ و ترانه‌هاي مختلف غزلياتي نيز سروده است و سرانجام پس از يك عمر تلاش و كوشش فرهنگي و هنري در ‪ ۱۶‬اسفند ‪ ۱۳۷۲‬در سن ‪ ۶۷‬سالگي درگذشت و در امام زاده طاهر كرج آرام گرفت.

فروتني، صفاي باطن، سكون، آرامش و دوري از هياهواز ويژگي‌هاي بارز اخلاقي شادروان نياكان بوده است چنانچه در غزلي كه خود سرود چنين گفت :
بانك نوشانوش شاپوراز صفاي وحدت است اهل كرداريم ودوريم از همه گفتارها فراهنگ

ايرنا.

[salemi]

خيلي خوب است كه دوستان ويلنيست در مورد زنده ياد شاپور نياكان به بحث بنشينند يا در مورد ايشان مطلب جمع اوري كنند
اگر اجراي خصوصي شاپور را با استاد شجريان گوش كنيد اذعان خواهيد كرد كه شاپور نياكان نيز چون ديگر بزرگان تكرار نخواهد شد









شرح حال كامل استاد شاپور نياكان را ميتوانيد در كتاب مردان موسيقي سنتي و نوين ايران جلد اول نوشته حبيب الله نصيري فر بخوانيد

[arian]

حتي چهار مضراب گريه ليلي و چهار مضراب اصفهان مرحوم ملك را منصوب به شاپور نياكان ميدانند البته در صحت و سقم اين مسئله بسيار شك و ترديد وجود دارد

جناب سالمي منظور شما بيشتر اينه كه مرحوم اسدالله ملك روح يا سوز ساز خود را وامدار از ايشون هستند يا تكنيكهاي نوازندگي ايشون را ؟ نظر شخصي خود شما ؟

[salemi]

جناب ارين فكر كنم اين قسمت كه از بنده نقل كرديد را به بحث بگذاريد جالب ميشود

[salemi]

جناب ارين همانطور كه مطلعيد سوز پنجه و روح ساز دروني است و اكتسابي نيست تكنيك ملك نه تنها از نياكان بلكه از بسياري ديگر نيز بالا تر بود. عده اي من جمله دوست عزيز خانم شبنم جهانگيري بر اين عقيده بوده اند كه اين دو قطعه ساخته شاپورخان بوده و استاد اسدالله ملك اين اثار را به نام خود ثبت كرده است. حتي شبنم ميگفت اين گريه ليلي گريه شاپور نام داشته . مرحوم نياكان نيز در ان اجراي خصوصي با استاد شجريان اين دو قطعه را نواخته است اين موضوع را به هيچ وجه نميتوان مورد تاييد قرار داد كما اينكه به طور كامل هم نميتوان رد كرد. ملك انقدر بزرگ است كه اين پيرايه ها را بر او نميتوان بست از طرفي تا نباشد چيزكي مردم... بنده به شخصه با توجه به چند مسئله اي كه در ذيل مي ايد صحت اين ادعا را مردود ميدانم
1- چرا در همان ايام جواني ملك كه اين دو اثر اجرا شد مرحوم نياكان اعتراض خود را اعلام نكرد؟
2-اگر در اجراي خصوصي با شجريان اين دو قطعه را با اجراي شاپورخان گوش كنيد برتري غير قابل انكاري را در اجراي ملك مشاهده ميكنيد حال انكه هر كسي قطعه خود را بهتر از ديگران اجرا ميكند و اگر ساخته استاد نياكان بود بايد ايشان بهتر اجرا ميكردند تا ملك.
3-ملك ساخته هاي بسياري دارد كه هر كدام در نوع خود شاهكاري و سندي در موسيقي ماست اگر فقط همين دو اثر را ساخته بود شايد ميتوانستيم بپذيريم . از طرف ديگر استاد نياكان غير از اين دو قطعه مورد بحث كه ان هم معلوم نيست ساخته ايشان باشد چهار مضراب يا قطعه ديگري در ان سطح نساخته است كه ما را مجاب كند اين ادعا را بپذيريم
4-هر اثري بالافاصله پس از نگارش يا اجرا بايد در مراكز رسمي به نام صاحب اثر ثبت شود در غير اين صورت هرگونه ادعايي در مورد ان محكمه پسند نيست. و اين در حاليست كه اين دو قطعه اولين بار توسط ملك به ثبت رسيده و اجرا شده است


ولي در هر حال اين ادعا طرح شده و خوشحال ميشويم ضمن حفظ احترام به هر دو استاد و به دور از هرگونه تعصب اين موضوع را به بحث بگذاريم

[arian]

جناب سالمي عر ض سلام و تشكر .
بنده نيز قصد پيرايه بستن به هبچ يك از استادان را نداشته و ندارم و با شناختي كه از مرحوم اسدا... ملك دارم . يقين دارم كه اين پيرايه ها هرگز به ان استاد بستني نيست و ان هم استادي كه چون طفلي خردسال همواره پاك و پيراسته بوده است و روحي چونان عظيم كه هيچگاه در پي چنين خاشاكي نبوده است. بي شك مشك آن است كه خود ببويد و عطر دل افزاي مرحوم ملك از مشام ما خاكيان پا را نيز فراتر گذاشته و انچه كه در عرصه اين خاك خواهد ماند تنها صداست.
اما سرگشتگي و شور ساز ملك . صعب روزي ،، بوالعجب كاري ، پريشان عالمي .

شايد شايسته تر ان باشد كه بار ديگر كار استاد نياكان را با آقاي شجريان به گوش نوش بسپاريم و با گريه ي ليلي استاد به مقايسه بنشينيم .
شايد گريه ي نياكان و گريه ي ليلي تلميحي باشد از زبان دو استاد . فقط همين .

[Mojtaba]

من اولین بار صدای ساز ایشون رو 1 سال پیش شنیدم و به نا خدا گاه حس کردم که استاد ملک داره ساز میزنه . چقدر قوی و مسلط بودن در اجرای تکنیکهای آرشه و پوزسیون و حتی در یک لحظه من دیدم که به پوزسیون 11 رفتند و در اون قسمت دارند اجرا میکنند که من به جرات میگم که هیچ نوازنده ایرانی ای من ندیدم که تا اونجا در پوزسیون بالا بره به نظره من ایشون آمیخته ای از بدیعی و ملک بودن که کمتر کسی با این مشخصات وجود دارد .
همین باعث شد که من از استاد خودم جناب مهران مهتدی درباره ایشون سوال کنم که ایشون به نقل از استاد یاحقی گفتند: یاحقی همیشه میگفت این شاپور هر وقت اراده کنه میتونه روی ما رو کم کنه. ولی نکته عجیب در این بود که چرا اینجور افراد یا مثلا استاد زندگانی کمتر در رادیو ظاهر میشدند؟

روحشون شاد

[arian]

قطعاتي سحر انگيز از شاپور نياكان

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[masouddarougheh]

دوست عزيز،لينكهاي دانلود كار نمي كنن. اگه امكانش هست تصحيحشون كنيد.

[BigBrother]

من اجرای شجریان شاپور نیاکان رو شنیدم . اصلا اجرای تمیزی نیست.